Kishi oqsil yoki oqsil sintezi uchun zarur aminokislotalarni yetarli miqdorda
yetishmovchiligi qat’iy vegetarianchilar, noto‘g‘ri ovqatlanib, katta yo‘qlamali
jismoniy ish qiladiganlar uchun odatiy hol bo‘ladi. Organizmda oqsil yetishmasligi
uning barcha a'zo va to‘qimalarida kuzatiladigan salbiy oqibatlarga olib keladi.
Organizm oqsil bilan yetarli darajada ta’minlanmasa, bolalarda o‘sish va
rivojlanishni sustlashishi, kattalarda ichki sekretsiya bezlari faoliyati buzilishi,
jigardagi salbiy o‘zgarishlar, gormonal fondagi o‘zgarishlar, fermentlar ishlab
mikroelementlar, organizm uchun zarur yog‘lar va vitaminlarni o‘zlashtirilishidagi
bo’zilishlar yuzaga keladi. Bundan tashqari, oqsil taqchilligi xotiraning
45
sustlashishi, ish qilish qobiliyatining pasayishi, antitanalar hosil bo‘lishining
kamayishidan immunitetning kuchsizlanishi va avitaminozga olib keladi. Oqsilni
kam iste’mol qilinishi yurak va nafas olish tizimida salbiy o‘zgarishlar va muskul
massasining kamayishiga olib keladi (20, 22).
Oqsilga bo‘lgan bir sutkalik talab 1 kg tana massaga nisbatan ayollarda 1,3 g,
erkaklarda esa 1,5 g ni tashkil qilishi lozim. Ma'lum yuklamali jismoniy ish
bajarish, jismoniy mashqlar va sport bilan shug‘ullanishda ovqat ratsionidagi oqsil
miqdori kishining tana massasiga ko‘ra har bir kilogrammiga 2,5 grammgacha
oshirilishi kerak. Bunda oqsillarning organizm tomonidan o‘zlashtirilishini ham
e'tiborga olgan holda, ratsionga nisbatan yengil o‘zlashtiriladigan oqsillarga boy
mahsulotlar – sut va sut mahsulotlari, tuxum, go‘sht, maxsus tayyorlangan
aminokislotali aralashmalar kiritilishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: