O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi qarshi davlat universiteti

3.3.3. Katta yoshdagi kishilar ovqatlanishi. 

Katta  yoshdagi  kishilarning  (40-59  yoshli)  kunlik  iste’mol  taomlarining 

energetik  qiymati  va  uning  tarkibidagi  oqsillar  miqdorini  anketa-so‘rov  metodi 

yordamida aniqladik. Olingan natijalar 5-jadvalda keltirilgan. 

5-jadval 

Katta yoshdagi kishilar kunlik ratsionining energetik qiymati va uning 

tarkibidagi oqsillar miqdori. 

   Ko‘rsakichlar 

Ayollar 

Erkaklar 

me’yor 

natija 

%

* 

me’yor

 

natija 

%

* 

Umumiy energiya, kkal 

1800 

2070 

115 

2100 

2520 

120 

Umumiy oqsil, g 

58 

48 

82 

65 

60 

93 

Hayvon oqsili, g 

32 

26 

80 

36 

32 

88 

O‘simlik oqsili, g 

26 

22 

84 

29 

28 

96 

 

Tekshiriluvchilar ratsionining umumiy energetik qiymati  5-jadvaldan ko‘rinib 

turganidek  me'yor  darajasiga  yaqin,  yoki  biroz  yuqori.  Ya’ni,  ayollarda  bu 

---

62 

 

ko‘rsatkich o‘rta hisobda qabul qilingan me'yoriy talablardan 15 %, erkaklarda 20 

% ko‘p. 

Tekshiriluvchilarning  kunlik  iste’mol  qilgan  taomlarining  tarkibidagi  oqsillar 

miqdorini  aniqlashdan  olingan  natijalarga  qaraganda,  ularning  ratsionida  umumiy 

oqsilning  miqdori  biroz  kam  bolsada,  me’yorga  yaqin.  O’rtacha  bir  kunlik 

ratsiondagi  umumiy  oqsilning  miqdori  ayollarda  48  g,  erkaklarda  60  g  ni  tashkil 

qiladi, bu tegishli ravishda me'yordan 12 % va 7 % kam.    

Ovqatning oqsillar tarkibini,  ya’ni to‘la qiymatli  va to‘la qiymatli bo‘lmagan  

oqsillar  miqdorini  aniqlash  maqsadida,  iste’mol  taomidagi  hayvon  va  o‘simlik 

oqsillarining  miqdori  hisoblab  topildi.  Bunda  qabul  qilingan  kunlik  ovqatdagi 

hayvon oqsillarining miqdori ayollarda 26 g (me'yordan 20 % kam), erkaklarda 32 

g  ni  (me'yordan  12  %  kam)  tashkil  qiladi.  Tekshiriluvchilar  ratsionidagi  o‘simlik 

oqsillarining  miqdori  me'yorga  yaqin,  yoki  undan  bir  oz  past bo‘lsada  (5-jadval), 

ularning  umuimiy  oqsillardagi  ulushi  me'yoriy  ko‘rsatkichlardan  yuqori,  o‘simlik 

oqsili umumiy oqsilning 46 % yuqori ekanligi aniqlandi. 

Shunday  qilib,  katta  yoshdagi  kishilarning  (40-59  yoshli)  aniq  ovqatlanishni 

o‘rganish  bo‘yicha  olib  borgan  tekshirishlarimiz  ular  organizmining  oqsillarga 

bo‘lgan  talabi  asosan  hayvon  oqsillar  yetishmaganligi  hisobiga  to‘la 

qondirilmaganligi  va  o‘simlik  oqsillarining  umumiy  oqsil  tarkibidagi  ulushi 

me’yordan ko‘pigini ko‘rsatdi.  

Katta  yoshdagi  kishilarning  ratsioni  hayvon  oqsillari  bilan  erkaklarda  12  %, 

ayollarda 20 % boyitilishi lozim. Ular  ratsioninig energetik qiymati  me’yorlardan 

yuqori  ekanligi  bois  oqsillar  miqdorining  oshirilishida  yog  va  karbonsuvlarning 

miqdori tegidhlicha kamaytirilishi maqsadga muvofiqdir.