O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Hosilaviy qimmatli qog‘ozlar - bu shartnomalar bo‘lib, ular bo‘yicha bir tomon 

qimmatli qog‘ozlarning ma’lum bir miqdorini ma’lum muddatda kelishilgan narxda 

sotib olish yoxud sotish huquqi yoki majburiyatini oladi. 

Depozit  sertifikatlari  (inglizcha  certifikate  of  deposit)-  bu  pul  mablag‘larini 

omonatga  qo‘yilganligi  to‘g‘risida,  omonatchiga  belgilangan  muddat  tugagandan 

so‘ng  depozit  summasi  va  unga  tegishli  foizlarni  olish  huquqini  beruvchi  kredit 

muassasasining guvohnomasidir. 

Xazina majburiyatlari - bu ularning egalari tomonidan byudjetga pul mablag‘larini 

berganliklarini  tasdiqlovchi  hamda  ushbu  qimmatli  qog‘ozlarga  egalik  qilishning 

butun  muddati  davomida  belgilangan  daromadni  olish  huquqini  beruvchi  davlat 

qimmatli  qog‘ozlaridir.  Ular  jismoniy  shaxslar  uchun  chiqariladigan  qimmatli 

qog‘ozlardir. 

 

---

 

12 

1.2. Moliyaviy investitsiyalar auditining maqsadi va vazifalari. 

 

 

Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  moliyaviy  investitsiyalar  pul  mablag‘lari 

qadrsizlanishining  oldini  olish,  qo‘shimcha  daromad  olish  va  boshqa  korxona 

faoliyati  ustidan  nazorat  o‘rnatish  maqsadida  amalga  oshiriladi.  Moliyaviy 

investitsiyalar  ma’lum  korxonalar  tomonidan  boshqa  bir  korxonalarga  ham 

qo’shimcha  daromad  olish  ham  shu  korxonada  tegishli  miqdorda  boshqaruv 

huquqini  qo’lga  kiritish  maqsadida  yo’naltirilishi  mumkin.  Erkin  iqtisodiy 

sharoitda  ushbu  turdagi  investitsiyalardan  nafaqat  ijobiy  manfaat  olish  balki 

ba’zida boshqa g’arazli maqsadlarda, ayniqsa, boshqaruv bilan bog’liq bo’lganda, 

foydalanish hollari ham kelib chiqishi mumkin. Ana shuning uchun ham moliyaviy 

investitsiyalar  auditning  muhim  obyekti  sifatida  etiladi.  Moliyaviy  investitsiyalar 

auditining  maqsadi—korxonalarda  moliyaviy  investitsiyalar  hisobining  to’g’ri 

yo’lga  qo’yilganligi,  qimmatli  qog’ozlar  bilan  bog’liq  hujjatlarning  to’g’ri 

rasmiylashtirilayotganligi,  olinayotgan  daromadlarning  hisoblash  tamoyiliga 

muvofiq  tan  olinayotganligi  va  ular  bilan  bog’liq  soliqlarning  to’g’ri  hisoblanib, 

o’z  vaqtida  to’lovlarning  amalga  oshirilayotganligini  tekshirib,  xolisona  baho 

berishdan  iborat.  Bugungi  jahon  moliyaviy-iqtisodiy  inqirozi  sharoitida  esa 

moliyaviy  investitsiyalar  auditining  maqsadi  investitsiya  kiritayotgan  va  undan 

manfaatdor  bo’layotgan  korxonalarning  iqtisodiy  xavfsizligini  ta’minlashga 

qaratilishi  maqsadga  muvofiqdir.  Ushbu  maqsadlardan  kelib  chiqib  moliyaviy 

investitsiyalar auditi quyidagi vazifalarga ega bo’ladi (1.1.1-jadval). 

 

1-jadval