O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Download 3.02 Mb. Pdf ko'rish
|
|
2. Mustaqil ta’lim topshiriqlarining o‘z vaqtida va sifatli bajarilishi (keys- stadilar, esse, referat, taqdimot va boshqa turdagi mustaqil ta’lim topshiriqlari) 1-5
1-5 II. Oraliq nazorat 20 ball 1. oraliq nazorat (amaliy mashg‘ulot o‘qituvchisi tomonidan qabul qilinadi) semestr davomida o‘quv dasturining tegishli (fanning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan keyin tinglovchining bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va 20
X Semestrning 16-haftasi 34
baholash uchun, OB nazorat kafedra majlisi qaroriga binoan kombinatsiya (ogzaki va yozma) usulida amalga oshiriladi. Klinik farmatsiya fanidan OB semestr davomida bir marta o‘tkazilidi. OB soni o‘kuv faniga ajratilgan umumiy soatlar xajmidan kelib chiqqan holda o‘tkaziladi. OB baholashdan 55% va undan ortiq olgan tinglovchi YAB baholashga kiritiladi.
30 ball
Semestrning oxirgi haftasida Jami: 100 ball Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichining namunaviy mezonlari: T/r Talabaning fanni o‘zlashtirish darajasi (bilim, malaka va ko‘nikma darajasi) Ballar A) xulosa va qarorlar qabul qilish 86-100 ball ijodiy fikrlay olish mustaqil mushohada yurita olish olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish mohiyatini tushunish bilish, aytib berish tasavvurga ega bo‘lish B) mustaqil mushohada yurita olish 71-85 ball 35
mohiyatini tushunish bilish, aytib berish tasavvurga ega bo‘lish V) mohiyatini tushunish 55-70 ball bilish, aytib berish tasavvurga ega bo‘lish G) aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik 0-54 ball Asosiy adabiyotlar: 1.
Mavlyanov I.R., Kats P.S., Maxkamova R.K. Klinik farmakologiya. Toshkent. 2012 2.
36
2010. 3.
Kats P.S., Mavlyanov I.R., Maxkamova R.K., Daminova L.T. Klinik farmakologiya. (ratsional farmakoterapiya masalalari) T., 2004. 264 s. 4.
Daminova L.T. Klinicheskaya farmakologiya (voprosi ratsionalnoy farmakoterapii) T., 2004. 276 s. 5.
farmakoterapiya, M., 1997; 2000. 6. Kukes V.G Klinicheskaya farmakologiya, M., 2012 Qo‘shimcha adabiyotlar: 1.
Kukes V.G., Starodubsev A.K. Klinicheskaya farmakologiya i farmakoterapiya. M., 2003. 631 s. 2.
klinicheskoy farmakologii, M., 1996, M., 2002. 303 s. 3.
Mixaylov I.B. Klinicheskaya farmakologiya, S- Peterburg, 1999; S-Peterburg, 2005. 485 s. 4.
tomax, angl., M., 2002. 5. Bertram G., Katsung P. Bazis and klinical farmakologiy, 2-x tomax, 2012.
www.ziyonet.uz 2. www.Lex.uz. 3. www.uzpharm-control.uz 4. www.doridarmon.uz 5. www.uzpharmsanoat.uz 6. http://www.RMJ.ru 37
www.medsearch.ru 8. www.medi.ru 9. www.rusmedserv.com 10. www.consilium-medicum.com 11.
III. FANNI O‘QITISHDA FOYDALANILADIGAN INTREFAOL TA’LIM METODLARI. “Keys-stadi” metodi
Keys-stadi interaktiv ta’lim metodi sifatida talabalar tomonidan eng afzal ko‘riladigan metodlar qatoriga kirmoqda. Ushbu texnologiya asosan farmatsevtika fanlaridan dars beruvchi o‘qituvchi va talabalarning umumiy intellekual va kommunikativ salohiyatini rivojlantirishga qaratilgan. Buning sababi sifatida ushbu metod talabalarga tashabbus bildirish, nazariy holatni o„zlashtirishda hamda amaliy ko„nikmalarni shakllantirishda mustaqillikka ega bo„lish imkoniyatini berishida ko„rish mumkin. O„z navbatida vaziyatlarning analizi (tahlili) talabalarning kasbiy shakllanish jarayoniga kuchli ta‟sir o„tkaza olishi, ularning kasbiy jixatdan “ulg„ayishiga” xizmat qilishi, ta‟lim olishga nisbatan qiziqish va ijobiy motivatsiyaning shakllantirishi alohida ahamiyatga ega. Keyslar metodi o„qituvchining tafakkur turi sifatida, alohida paradigma 38
ko„rinishida gavdalanib, ijodiy salohiyatni rivojlantirish, noan‟anaviy tarzda fikrlash imkoniyatini beradi. “Keys metodi” ni amalga oshirish bosqichlari Ish bosqichlari Faoliyat shakli va mazmuni 1-bosqich: Keys
va uning
axborot ta‟minoti bilan tanishtirish 1.
yakka tartibdagi audio-vizual ish; 2.
keys bilan tanishish(matnli, audio yoki media shaklda); 3.
axborotni umumlashtirish; 4.
axborot tahlili; 5.
muammolarni aniqlash 2-bosqich:Keysni aniqlash-tirish va o„quv topshirig„ni belgilash 6.
7.
muammolarni dolzarblik ierarxiyasini aniqlash; 8.
asosiy muammoli vaziyatni belgilash 3-bosqich: Keysdagi asosiy muammoni tahlil etish orqali o„quv topshirig„ining echimini izlash, hal etish yo„llarini ishlab chiqish 1.
individual va guruhda ishlash; 2.
muqobil echim yo„llarini ishlab chiqish; 3.
har bir
echimning imkoniyatlari va to„siqlarni tahlil qilish; 4.
muqobil echimlarni tanlash 4-bosqich: Keys
echimini echimini shakllantirish va
asoslash, taqdimot. 1.
yakka va guruhda ishlash; 2.
muqobil variantlarni amalda qo„llash imkoniyatlarini asoslash; 3.
ijodiy-loyiha taqdimotini tayyorlash; 4.
yakuniy xulosa va vaziyat echimining amaliy aspektlarini yoritish Keys. Upka tizimi kasalligini klinik laborator va instrumental tekshirish usullari natijalari bilan tanishing. Siz qanday qushimcha tekshiruvlarni tavsiya kilasiz va tekshiruv natijalari asosida kanday kasallikni aniqladingiz? Tashxis kuyishda o‘ziga xos tomonlarini aniqlang
Ushbu
“Assesment” lardan
ma’ruza mashg‘ulotlarida qatnashchilarning mavjud bilim darajasini o‘rganishda, yangi ma’lumotlarni bayon qilishda, seminar, amaliy mashg‘ulotlarda esa mavzu yoki ma’lumotlarni o‘zlashtirish darajasini baholash,
39
shuningdek, o‘z-o‘zini baholash maqsadida individual shaklda foydalanish tavsiya etiladi. SHuningdek, o‘qituvchining ijodiy yondashuvi hamda o‘quv maqsadlaridan kelib chiqib, assesmentga qo‘shimcha topshiriqlarni kiritish mumkin.
YUrak Glikosidini qullashga karshi kursatmalar va ularning sabablari.
Digitalis zaxarlanishning kechuvi, ularning rivojlanish mexanizmi. AAF–ingibitorlarining tasniflari. Xar bir guruxning FK xususiyatlari, amaliy axamiyati.
40
Guruhning har bir a’zosi: - o‘z sheriklarining fikrlarini xurmat qilishlari lozim; - berilgan topshiriqlar to‘g‘richa faol, hamkorlikda va mas’uliyat bilan ishlashlari lozim; - o‘zlariga yordam kerak bo‘lganda so‘rashlari mumkin; - yordam so‘raganlarga ko‘mak berishlari lozim; - guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim;
“Blits-o‘yin” metodining maqsadi: talabalarda tezlik, axborotlar tizimini tahlil qilish, rejalashtirish, progno‘zlash ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat. Mazkur «Akliy xujum» usulining asosiy qoidalari: 1.
Olg‘a surilgan fikr va g‘oyalar tanqid ostiga olinmaydi va baholanmaydi. 2.
Taklif kilinayotgan fikr va g‘oyalar qanchalik fantastik va antiqa bo‘lsa ham, uni baholashdan o‘zingizni tiying! 3.
4.
Fikr bildirilayotganda bo‘lmang! 5.
Maqsad – fikr va g‘oyalar sonini ko‘paytirish. 6.
Qanchalik ko‘p fikr va g‘oyalar bildirilsa shunchalik yaxshi. YAngi va bebaho fikr va g‘oyalarning paydo bo‘lish ehtimoli paydo bo‘ladi. 7.
Agar fikrlar qaytarilsa asabiylashmang va hayron bo‘lmang. 8.
Hayollar «to‘zg‘ishiga» ijozat bering. 9.
Bu muammo faqatgina ma’lum usullar yordamidagina hal bo‘lishi mumkin, deb o‘ylamang. 10.
11.
Berilgan savolga qisqacha (1-2 so‘zdan iborat) javob beriladi. 41
metodni baholash va mustahkamlash maksadida qo‘llash samarali natijalarni beradi. Bu metoddan maqsad, talabalarda ma’lum bir faoliyat yoki tushunchalarning ketma-ketligi, uzluksizligi, bog‘liqligi, bosqichma-bosqichligi hamda tartibini aniqlash malaka va ko‘nikmalarini rivojlantirishdan iborat. Buning uchun pedagog tomonidan ma’lum ketma-ketligi mavjud bo‘lgan faoliyat yoki tushunchaning o‘rinlari almashtirilgan holda beriladi. Talabalar ushbu ketma-ketlikni topishi, tartibga keltirishi, o‘z o‘rniga qo‘yib chiqishi lozim. Bu topshiriqda talabalar o‘z javoblarini va guruhiy javobni berish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. To‘g‘ri javob e’lon qilingandan so‘ng talabalarni baholash mumkin. Bunday
topshiriq talabalarni fikrlashga undab,
mavzu bilimlarini mustahkamlashga, aniqlashtirishga va tafakkurni rivojlantirishga yordam beradi
1. Dastlab ishtirokchilarga belgilangan mavzu yuzasidan tayyorlangan topshiriq, ya’ni tarqatma materiallarni alohida-alohida beriladi va ulardan materialni sinchiklab o‘rganish talab etiladi. SHundan so‘ng, ishtirokchilarga to‘g‘ri javoblar tarqatmadagi «yakka baho» kolonkasiga belgilash kerakligi tushuntiriladi. Bu bosqichda vazifa yakka tartibda bajariladi. 2. Navbatdagi bosqichda trener-o‘qituvchi ishtirokchilarga uch kishidan iborat kichik guruhlarga birlashtiradi va guruh a’zolarini o‘z fikrlari bilan guruhdoshlarini tanishtirib, bahslashib, bir-biriga ta’sir o‘tkazib, o‘z fikrlariga ishontirish, kelishgan holda bir to‘xtamga kelib, javoblarini «guruh bahosi» bo‘limiga raqamlar bilan belgilab chiqishni topshiradi. Bu vazifa uchun 15 daqiqa vaqt beriladi. 3. Barcha kichik guruhlar o‘z ishlarini tugatgach, to‘g‘ri harakatlar ketma- ketligi trener-o‘qituvchi tomonidan o‘qib eshittiriladi, va talabalardan bu javoblarni «to‘g‘ri javob» bo‘limiga yozish so‘raladi. 4. «To‘g‘ri javob» bo‘limida berilgan raqamlardan «yakka baho» bo‘limida berilgan raqamlar taqqoslanib, farq bulsa «0», mos kelsa «1» ball quyish so‘raladi. SHundan so‘ng «yakka xato» bo‘limidagi farqlar yuqoridan pastga qarab qo‘shib chiqilib, umumiy yig‘indi hisoblanadi.
42
5. Xuddi shu tartibda «to‘g‘ri javob» va «guruh bahosi» o‘rtasidagi farq chiqariladi va ballar «guruh xatosi» bo‘limiga yozib, yuqoridan pastga qarab qo‘shiladi va umumiy yig‘indi keltirib chiqariladi. 6. Trener-o‘qituvchi yakka va guruh xatolarini to‘plangan umumiy yig‘indi bo‘yicha alohida-alohida sharhlab beradi. 7. Ishtirokchilarga olgan baholariga qarab, ularning mavzu bo‘yicha o‘zlashtirish darajalari aniqlanadi. O‘zingizni tekshirib ko‘ring! Harakatlar mazmuni YAkka baho
YAkka xato
To‘g‘ri javob
Guruh bahosi
Guruh xatosi
“Insert usuli” metodi Insert- samarali o‘qish va fikrlash uchun belgilashning inter faol tizimi hisoblanib mustaqil o‘qib o‘rganishda yordam beradi. Bunda amaliy mashg‘ulot mavzulari, kitob va boshqa materiallar talabaga vazifa qilib beriladi.Uni o‘qib chiqib “ V“; +; -; +belgilari orqali o‘z fikrini ifodalaydi:
- ?
43
“Mevali daraxt” metodining maqsadi: talabalarda tezlik, axborotlar tizimini tahlil qilish, rejalashtirish, progno‘zlash ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat. Mazkur metodni baholash va mustahkamlash maksadida qo‘llash samarali natijalarni beradi. Bu metoddan maqsad, talabalarda ma’lum bir faoliyat yoki tushunchalarning ketma-ketligi, uzluksizligi, bog‘liqligi, bosqichma-bosqichligi hamda tartibini aniqlash malaka va ko‘nikmalarini rivojlantirishdan iborat. Buning uchun pedagog tomonidan ma’lum ketma-ketligi mavjud bo‘lgan faoliyat yoki tushunchaning o‘rinlari almashtirilgan holda beriladi. Talabalar ushbu ketma-ketlikni topishi, tartibga keltirishi, o‘z o‘rniga qo‘yib chiqishi lozim. Bu topshiriqda talabalar o‘z javoblarini va guruhiy javobni berish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. To‘g‘ri javob e’lon qilingandan so‘ng talabalarni baholash mumkin. Bunday topshiriq talabalarni fikrlashga undab, mavzu bilimlarini mustahkamlashga, aniqlashtirishga va tafakkurni rivojlantirishga yordam beradi. Metodni amalga oshirish bosqichlari: “Mevali daraxtni” katta o‘lchamli karton, 8ta varaqa, old tomondan meva rasmi tushurilgan, orqasida savol yozilgan. O‘qituvchi o‘yin qoidalarini tushuntiradi. Talabalar ikki guruhga bo‘linadilar, so‘ng o‘qituvchi umumiy savolni beradi. Har bir guruhdan bittadan talaba navbatma-navbat javob beradilar. Javob to‘g‘ri bo‘lsa o‘qituvchi meva beradi va u daraxtga knopka bilan sanchiladi. Javob berolmasa meva berilmaydi. Qaysi guruh ko‘proq meva yig‘sa o‘sha guruh g‘alaba qozonadi. 44
Klaster, konseptual jadval organayzerlari Klasterni tuzish qoidasi 1. Aqlingizga nima kelsa, barchasini yozing. G‘oyalari sifatini muhokama qilmang faqat ularni yozing. 2. Xatni to‘xtatadigan imlo xatolariga va boshqa omillarga e’tibor bermang. 3. Ajratilgan vaqt tugaguncha yozishni to‘xtatmang. Agarda aqlingizda g‘oyalar kelishi birdan to‘xtasa, u holda qachonki yangi g‘oyalar kelmaguncha qog‘ozga rasm chizib turing.
45
Guruhning har bir a’zosi: - o‘z sheriklarining fikrlarini hurmat qilishlari lozim; - berilgan topshiriqlar to‘g‘risida faol, hamkorlikda va mas’uliyat bilan ishlashlari lozim; - o‘zlariga yordam kerak bo‘lganda so‘rashlari mumkin; - yordam so‘raganlarga ko‘mak berishlari lozim; - guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim; Guruhlar uchun topshiriqlar. Konseptual Jadval O’rganilayotgan hodisa, tushuncha, fikrlarni ikki va undan ortiq jihatlari bo’yicha taqqoslashni ta’minlaydi. Tizimli fikrlash, ma’lumotlarni tuzilmaga keltirish,tizimlashtirish ko’nikmalarini rivojlantiradi
Konseptual jadvalni tuzish qoidasi bilan tanishadilar.Taqqoslanadiganlarini aniqlaydilar,olib boriladigan taqqoslanishlar bo’yicha hususiyatlarini ajratadilar.
Alohida yoki kichik guruhlarda konseptual jadvalni to’ldiradilar. -Uzunlik bo’yicha taqqoslanadigan(fikr,nazariyalar) joylashtiriladi - Yotig’i bo’yicha taqqoslanish bo’yicha olib boriladigan turli tavsiflar yoziladi
46
IV. NAZAPRIY MASHG‘ULOT MATERIALLARI
tanlash, nojo‘ya ta’sirlar oldini olish va ularni bartaraf etish; o‘tkazilayotgan davolash samarodorligini baxolay olish bilimi, maxorati va ko‘nikmalari. Reja: 1.Muayyan bir bemorni davolash uchun farmakoterapiyaning ma’lum standartlarini xisobga olgan xolda DV tanlash. 2. DV nojo‘ya ta’sirlarini oldini olish va ularni bartaraf etish. 3. O‘tkazilayotgan farmakoterapiya samaradorligini oshirish uchun preparatlarning ratsional kombinatsiyasini tanlash. 4. O‘tkazilayotgan davorlash samaradorligini baxolash.
farmakodinamika, farmakokinetika.
Ma’lumki, klinik farmakologiyaning asosiy maksadi muayyan xolatda eng samarali va xavfsiz farmakoterapiya o‘tkazilishini ta’minlashdir. Bunga erishishi uchun bir tomondan bemor organizmidagi patologik jarayon xususiyatlarini, xamda ko‘llanayotgan DVning klinik farmakologik xususiyatlarini mukammal bilish darkor. Turli gurux DVning klinik-farmakologik xususiyatlari xakidagi bilimni talabalar umumiy klinik farmakologiya kursida (umum-kasbiy fanlar bloki) o‘zlashtiradilar. 47
Mazkur fanni asosini kator kasalliklarni davolash uchun preparatni tanlab buyurishga klinik farmakologik nuktai nazaridan yondoshish tashkil kiladi. Mazkur fan klinik farmakologiya bo‘yicha namunaviy va ishchi dasturlar asosida tuzilgan bo‘lib, avlat ta’lim standart iva umumamaliyot shifokorining kvalifikatsion talablariga to‘lik javob beradi. Keltirilgan ma’lumotlarni o‘zlashtirgan talaba muayyan klinik xolatda samarali preparat yoki ular kombinatsiyasi, dozalash tartibini tanlash, nojo‘ya ta’sirlar oldini olish va ularni bartaraf etish; o‘tkazilayotgan davolash samarodorligini baxolay olish bilimi, maxorati va ko‘nikmalariga ega bo‘ladi. Klinik farmakologiyaning farmakoterapiyani yanada takomillashtirish bo‘yicha belgilangan vazifalarini xal kilishga yordam beradi: 1. Muayyan bir bemorni davolash uchun farmakoterapiyaning ma’lum standartlarini xisobga olgan xolda DV tanlash. 2. DV nojo‘ya ta’sirlarini oldini olish va ularni bartaraf etish. 3. O‘tkazilayotgan farmakoterapiya samaradorligini oshirish uchun preparatlarning ratsional kombinatsiyasini tanlash. 4. O‘tkazilayotgan davorlash samaradorligini baxolash. Ushbu ko‘yilgan muammoni echish uchun kator algoritmlarni ko‘llash imkonini beradi (Amaliy ko‘nikmalarni kadamma-kadam bajarish): Download 3.02 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|