O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat uniersiteti

3.3. Oy sonatasining 1-qismi notalaridan parcha:

Xulosa:

Betxoven turli xil musiqiy shakllarda improvizatsiya qilingan - rondo, variatsiya, lekin ko'pincha sonatada. Bu Betxoven tafakkurining tabiatiga eng mos keladigan musiqa shakli "sonata" deb o'ylardi, xuddi I.S.Bax hatto o'zining gomofonik kompozitsiyalarida ham ko'pincha shunaqa nuqtai nazaridan o'ylagan. Shu sababli, Betxoven pianino asarining butun janr xilma-xilligi orasida (kontsertlar, fantaziyalar va variatsiyalardan miniatyuragacha) sonata janri tabiiy ravishda eng muhimi sifatida ajralib turgan. Va shuning uchun sonataning o'ziga xos xususiyatlari Betxovenning variatsiyalari va rondolariga singib ketgan. Sonata Betxoven kabi dahoning tabiatiga juda mos tushgan.
Betxovenning go'zal pianino asarlari nafaqat musiqa ixlosmandlariga, balki har qanday madaniyatli odamga ham ma'lum. Hatto musiqa san'atidan uzoq bo'lgan odamlar ham kamida bir marta sehrli qayg'uga to'la ohangni yoki hech bo'lmaganda "oy nuri sonatasi" iborasini eshitgan.
Musiqa dahosi Lyudvig van Betxoven 1770 yili Germaniyaning Bonne shaxrida dunyoga keldi. Uning bolalik yillari hayotidagi eng og’ir damlari endi, bolakaydagi musiqiy qobiliyatni anglagan otasi buni boshqa maqsadlarda qo’llashni niyat qilar, uni kun bo’yi klavesin oldida o’tirishga majburlar edi. Bolalikning asl mohiyatini anglashga ulgurmagan Lyudvig ilk bor 8 yoshida konsert berdi. Bu davrda Betxoven hayotida uning donishmand ustozi Kristian Gotlib Nefe paydo bo’ldi. Nefe bo’lajak bastakorga qadimiy tillar, falsafa, adabiyot, etikadan saboq berib,uning hayotida muhim o’zgarishlarga sababchi bo’ldi. 1787 yili Betxoven Venaga yo’l oldi. Bu yerda bastakor asta sekin eshitish qobiliyatidan judo bo’ldi. “Men juda achchiq hayot kechiryabman. Men karman. Kasbimdan bundan daxshatliroq narsa bo’lishi mumkin emas… Mana shu hastalikdan forig’ bo’lsaydim, butun dunyoni quchoqlab olishga tayyor edim”, - deb yozadi u o’z do’stiga yo’llagan maktubida. Bu davrda u kelib chiqishi italiyalik Julietta Gvichchardi (1784-1856) bilan tanishdi. Nufuzli oila a’zosi bo’lmish qizga ko’ngil qo’ygan bastakor Juliettaga fortepianodan tekin dars olishni taklif qildi va qizning roziligini oldi. Oradan 6 oy otgach, Betxoven Juliettaga bag’ishlab vafotidan so’ng “Oydin Sonata” deya atalgan jozibali kuyni yaratdi.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Galatskaya V. Xorijiy mamlakatlar musiqa adabiyoti. T-2006
   
2. 
   Mirxaydarova Z. Jaxon xalqlari musiqa san’atining rivojlanish jarayoni. T-2009
   
3. 
   Nodira Alimjanova Musiqa adabiyoti -2020
   
4. 
   Symphony music Belcanto.ru
   
5. 
   unansea.com
   
6. 
   "Oy" sonatasi yaratilish tarixi .istmira.com