O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Masofadan boshqarish
Masofadan boshqarish programmalarim bir kompyuterdan turib uzoq masofadagi (bir necha ming klometrgacha) kompyuterni boshqarishga imkon beradi. Bunday programmalar bir qismi siz ishlayotgan kompyuterda qolgan qismi uzoqdagi boshqarilayotgan kompyuterda bo’ladi. Bunday programmalar Carbon Copy, Norton PC Anywhere, GotoMyPc- larni misol qilishimiz mumkin.
O’ta yuqori tezlikdagi komunikatsion qurilmalar: ISDN,Kabel-modem. ADSL.
Tezligi past modemlarni ishlatish matnli ma’lumotni uzatishda qoniqarli bo’lishi mumkin. Masalan: bir intervaldagi 10 bet matnni tezligi 2400 bit/sek bo’lgan modem -2,5 minutda, tezligi 26000/sek bo’lgan modem -18 sekundda, 28800 bit/sek -10 sekundda, 56000 bit/sek-5 sekundda uzatiladi.Bu tezlik videoni uzatish uchun qoniqarli emas . Masalan: past sifatli 1 – minutli videoklipni uzatish uchun 28800 bit/sek tezlikka ega bo’lgan modem 25 minut sarflaydi. Bunday xollarda ISDN, kabel-modem va ADSL dan foydalanish masadga muofiq.
ISDN (Integrated Services Digital Network) . Ananaviy misdan yasalgan telfon simlari orqali ovoz, video va boshqa ma’lumotlarni uzatishga imkon beruvchi qurilma va programmalar yig’indisi. Malumot uzatish tezligi 128 kbit/sek bo’lib ISDN liniyalari tezligi odatdagi telefon liniyalariga nisbatan 5 marta yuqoridir.
Kopgina aloqa kompaniyalari ISDN ni taminlay oladi. Uning narxi odatdagi telefon liniyalariga nisbatan 2-3 marta yuqori. Uy yoki binoga ISDN tarmoq uzatish va kompyuteringizga zarur programma taminotini o’rnatish uchun taxminan 300 $ (dollar) kerak. Bundan tashqari maxsus ISDN-konnektor yoki adapter sotib olishingiz va unga kompyuter, faks analog modem va telefon ulashimiz kerak.ISDN dan foydalanuvchi xali kamchiligiga qaramasdan u eskirishi mumkin. Bunga kabel-modem va boshqa texnalogiyalarning tarqalayotganligi sabab bo’lishi mumkin.
Kabel-modemlar.
Ularning tezligi 28,8 Kbit/sek li modemlarga nisbatan 100 marta yuqori. Kabel-modem kompyuterni television tizimgan ulanadi. Ularning tarqalishi nisbatan sekin.Sababli, narxi yuqori. AQSHda kabel-moddemdan foydalanuvchilar soni 2002 yilga kelib 7 million kishni tashkil etdi. Melvillning «Mobi Dik» asarning hamma 857 betni kabel modem atiga 2-sekundda uzata oladi. Shu vaqt ichida ISDN liniya 10 betni shuningdek, 28,8 – Kbit/sek li oddiy modem esa 2,5betni uzata oladi, xalos.
ADSL. 1995 yilda V.34 bis nomli yangi standartlardagi modemlar paydo bo’ldi. Ularning tezligi 33600 bit/sek-ni tashkil etardi. Xozir bu tezlik yuqori hisoblanmaydi. SHuning uchun telefon komunikatsiyalari ISDN ni soddalashtirish va optic-tolali kabelni joriy etishga urinmoqdalar.Kabel aloqasi komunikatsiyaning kabel-modemlar orali kabel yoki simsiz aloqani o’rnatishga urinishlari natijasida ADSL (Asymmeetic Digital Subscriber Line) texnalogiyasi yuzaga keladi. ADSL AQSH dagi eng yirik tadqiqot konsorsiumi Bellcore Labs tomonidan yaratilgan.
ADSL texnalogiyasi odatdagi telefon liniyalari orqali 1,5 Megabit/sek tezlik (yani 1-sekundda 1 disketada saqlash mumkin bo’lgan ma’lumotdan 25 % ortiq malumotni) bigan uzatishga imkon beradi. Bu esa eng yuqori sifatli videotasvirlarni to’g’ridan-to’g’ri (on-line) uzatishga imkon beradi. Bu texnalogiya ,albatta, yanada qimmatroq.
Raqamli signal .v (/) kvantlangan panjarasimon funksiya y a ’ ni
qator diskret sathlami kvantlash sathi mq qiymatlarga nT vaqtlarda ega bo‘ luvchi
panjarasimon fimksiyadir. Bunda q - sath b o ‘yicha kvantlash odimi, m -
kvantlash o ralig‘ i tartib raqami. m- 0,1, 2 ,...,M - 1 , M =2 b o iib , n - butun
musbat son.
Raqamli signal cheklangan razryadli sonlar ketma-ketligi orqali ifodalanadi.
Raqamli filtr atamasi orqali kirish signali raqamli signal boMgan va chiqish
signali boshqa raqamli signalni olishni ta’minlovchi matematik algoritmni apparat
yoki dasturiy ta’minot orqali amalga oshiruvchi qurilma tushuniladi. Bunda
raqamli filtming amplituda va faza xarakteristikasi maxsus shaklantirilgan bo‘ladi.
Ko‘p hollarda raqamli filtrlardan foydalanish afzalliklarga ega, ular amplituda va
faza xarakteristikalari qiymatlarini nisbatan aniq ta’minlash imkoniyatini beradi.
Norekursiv filtrlarda navbatdagi chiqish signali oniy qiymati y(n) ni
hisoblashda ikki tur ma’lumotlardan: kirish signalining bir necha oniy
qiymatlaridan va chiqish signalining bir necha odim awalgi oniy qiymatlaridan
foydalaniladi. Bunday filtrlardan foydalanib hisoblashlarda kirish signalining eng
kamida bitta qiymati qatnashishi kerak, aks holda chiqish signali kirish signaliga
bog‘ liq boimaydi. Buning aksiga hisoblashlarda chiqish signalining awalgi oniy
qiymatlaridan foydalanilmasa ham boladi.
Raqamli signal diskretlash chastotasini kamaytirishning eng oddiy, oson
usuli — bu uni dastlabki analog ko'rinishiga qaytarish va qaytadan boshqa
chastotada diskretizatsiyalash. Ammo raqam-analog o‘zgartirish jarayoni quyidagi
kamchiliklarga ega: kvantlash va yig‘ishda hosil bo‘ladigan xatoliklar, signal
shaklining sezilarli darajada buzilishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun agar signal
raqamli ko‘rinishda berilgan bo‘lsa, unga raqamli metod asosida ishlov bergan
ma'qul. Turli tezliklarda raqamli ishlov berish bu signal diskretlash chastotasini
raqamli metod asosida samarali o‘zgartirish bo‘lib, bunda signallarga raqamli
ishlov berishning an’anaviy metodlaridan foydalaniladi. Misol uchun, signal
spektrlarining bir-birining ustiga tushishi va aks chastota ta’sirini karaaytirish
uchun SRIBni real vaqtda raqamli shaklda amalga oshirish mumkin, natijada
filtrlar amplituda-chastota xarakteristikalari qiyaliklari keskin oshadi va faza
xarakteristikasi chiziqli bo‘lishiga erishiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:
1.Govind P.Agrawal. Fiber-optic communication systems. Third
edition. A.John Willey & Sons, Inc., Publication. 2005. – 563 p.
2.Скляров О.К, Современные волоконно-оптические системы
передачи. Аппаратура и элементы. –М.: Солон Р, 2001. – 280 с.
3.Фриман Р. Волоконно–оптические системы связи: Перевод с
английского под ред. Н.Н. Слепова –М.: Техносфера, 2003.
4.Дмитриев С.А., Слепов Н.Н. Волоконно-оптическая техника:
Современное состояние и перспективы. - 2-е изд., перераб. и доп. / Сб.
статей. - М.: ООО "Волоконно-оптическая техника", 2005. — 576 с