O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti nuridin yusupovich jo’rayev moliyaviy hisobot


Operatsion faoliyatda pul mablag’larining harakatiga quyidagilar misol bo’la oladi


Download 264.41 Kb.
bet35/110
Sana05.01.2022
Hajmi264.41 Kb.
#208819
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   110
Bog'liq
Moliyaviy hisobot

Operatsion faoliyatda pul mablag’larining harakatiga quyidagilar misol bo’la oladi


Pul mablag’larining kirimi










Pul mablag’larining

chiqimi













Mahsulot, tovar va xizmatni sotishdan




Тovar va xizmatlar uchun mol yetkazib

tushum






















beruvchilarga to’lovlar










Royaltilardan

(patentni,

mualliflik

huquqi




Korxona

xodimlariga

pul

to’lovlari,

qo’llanilganligi va boshqalar uchun), har-xil




operatsion xarajatlar










xarakterdagi




mukofotlardan,

foiz

daromadi,



















komission yig’imlar va boshqa daromadlardan



















tushum.

















































Тovar moddiy zaxiralarning qisqarishi




Тovar moddiy zaxiralarni

ko’payishi

Savdo

va

vositachilik

maqsadlarida




Тo’langan foizlar










tuziladigan

bitimlar

bo’yicha

pullarning

kelib



















tushishi
































































Joriy




majburiyatlarining

ko’payishi,




Joriy

ajburiyatlarning




kamayishi,

jumladan investitsion va moliyaviy faoliyatga




jumladan investitsion va moliyaviy faoliyatga

kirmaydigan

daromad solig’i bo’yicha.







kirmaydigan

daromad

solig’i

bo’yicha



















87

























xarajatlar










Pulsiz

xarajatlar:

Pulsiz

muomalalar:







a) asosiy mablag’larning va nomoddiy

qarz

qimmatli

qog’ozlar

bo’yicha

aktivlarning

amortizatsiyasi, tabiiy resurslarning

ustamaning amortizatsiyasi







kamayishi;
















b) qarz qimmatli qog’ozlari bo’yicha













chegirmalarning amortizatsiyasi














Investitsion faoliyat - pul ekvivalentlariga kirmaydigan uzoq muddatli aktivlarni va boshqa investitsiyalarni sotib olish va sotish, to’lanadigan kreditlarning berilishi va olinishi. Investitsion faoliyat natijasida sodir bo’ladigan pul mablag’larining harakatlariga quyidagilar misol bo’lishi mumkin:

5.3.2-jadval


Investitsion faoliyat natijasida sodir bo’ladigan pul mablag’larining harakatlari


Pul mablag’larining

kirimi







Pul mablag’larining chiqimi




Yer, binolar, jihozlarning nomoddiy va




Yerni,

binolarni,

jihozlarni, nomoddiy

boshqa

uzoq

muddatli

aktivlarni sotishdan

aktivlarni va boshqa uzoq muddatli aktivlarni

tushumlar



















sotib olish to’lovlari,

tajriba

konstruktorlik






















ishlari

hamda

yer

bilan

bog’liq

kapital






















xarajatlarga

to’lovlar,

pudratchilarni

jalb






















qilmasdan

korxona

tomonidan




yaratilgan bino






















va jihozlar








































Boshqa

tashkilotlarning

aksiyalarini yoki




Boshqa

korxonalarning

aksiyalariga

boshqa

qarz

majburiyatlarini

chiqib

yoki

qarz

majburiyatlariga

qo’yilmalar.

ketishidan/sotilishidan




kirimlar

(pul

Kapitalda ishtirok etish ulushiga badallar (pul

mablag’larining

ekvivalentlari

deb

hisoblangan

mablag’larining

ekvivalentlari




hisoblanadigan

yoki sotuv uchun saqlangan majburiyatlar uchun

yoki

sotish

uchun

saqlanayotgan

to’lov

bo’ladigan

to’lovlardan

tashqari)







hujjatlari

bo’yicha to’lovlardan

tashqari)




























Boshqa

korxonalarga

berilgan




Boshqa

korxonalarga

berilgan

bo’nak

bo’naklarning

qaytarilishi




va

qarzlarning

to’lovlari

va qarzlar
















to’lanishidan

kirimlar




(operatsion

faoliyat




























bo’lgan, foiz daromadidan boshqa)
































5.4. Pul oqimlari to’g’risidagi hisobotni tuzish bosqichlari
«Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot»ni tuzishga xo’jalik yurituvchi su’yektning qaysi tarmoqqa tegishliligi (sanoat, qishloq xo’jaligi, savdo, qurilish va h.k.) va ularda sodir bo’ladigan muomalalarning turlari bevosita ta’sir qiladi. Shuning uchun ham «Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot»ni tuzish bo’yicha ko’rsatmalar talabidan kelib chiqqan holda ularning muhim xususiyati sifatida quyidagilarni qayd etish mumkin.
Hisobotni tuzishning uslubiy ko’rsatmalari talabidan kelib chiqqan holda bevosita korxonaning investitsion va moliyaviy faoliyatlariga bog’liq bo’lgan holatlardan tashqari barcha to’lanadigan soliqlar va ularning majburiy to’lovlari joriy faoliyat bo’yicha pul oqimlarida ko’rsatilishiga mos bo’lishi lozim.
Har xil faoliyat turi bilan shug’ullanuvchi bosh korxona albatta har bir faoliyat turlari bo’yicha alohida hisob olib borishi va shunga mos ravishda har bir faoliyat
88

turlari bo’yicha soliqlarni hisoblashga majburdir. Pul oqimlari to’g’risidagi hisobotda «to’langan» soliqlarning har bir turi bo’yicha alohida hisob-kitob yuritilmaydi. Bunday holatda korxonaning to’lagan soliqlarini qancha qismi joriy xo’jalik faoliyati, investitsion yoki moliyaviy faoliyat bo’yicha ekanligini aniqlash birmuncha murakkab jarayondir.


Operatsion va moliyaviy faoliyat bo’yicha tushumlar mavjud korxonalarda to’langan soliqlar summalarini joriy faoliyatdagi pul mablag’larining chiqimi tariqasida aks ettirish maqsadga muvofiqdir. Chunki hozir to’langan dividendlar bo’yicha soliqlarni ushlanmasi alohida ko’rsatiladi.
Хorijiy valutalarni sotib olishga sarflangan pul mablag’larini joriy faoliyat bo’yicha aks ettirishda valutalarning ishlatilishi maqsadidan kelib chiqib alohida aks ettirilishi lozim. Masalan, agar xorijiy valuta tovarlar qiymatini to’lash uchun olinsa, u holda to’langan «so’m»lar «Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot» shaklining tegishli qatorlarida aks etadi. Sarflangan xorijiy valutalar qiymati alohida qatorda yoki boshqa tushumlar qatorida hisobga olinishi mumkin. Hozir amaliyotda «Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot» shaklini tuzish quyidagi bosqichlarda amalga oshirilmoqda.

Download 264.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling