O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti “biotexnologiya” kafedrasi

1.5.  Boshqa  ishlab  chiqarish  sarflari  –  bularga  oldin  qayd  etilgan 

moddalarga  kirmagan  sarflar  kiradi  –  soliqlar,  to‘lovlar,  maxsus  fondlarga 

to‘lanadigan  ajratmalar,  kreditlar  bo‘yicha  to‘lovlar  (belgilangan  stavkalar, 

chegarasida), komandirovkalar bo‘yicha xarajatlar, aloqa xizmati va boshqa ishlab 

chiqarish jarayonini ta’minlash bo‘yicha sarflar kiradi. 

Mahsulot  tannarxiga  qo‘shilish  usuliga  qarab  ishlab  chiqarish  xarajatlari  2  

guruxga bo‘linadi: 

1. 

Bevosita (tug‘ri) xarajatlar. 

2. 

Bnlvosita (yondosh) xarajatlar. 

Bevosita  (to‘g‘ri)  xarajatlar  deb  tegishli  kalkulyasiya  ob’ektining 

tannarxiga  to‘ppa-to‘gri,  ya’ni  bevosita  o‘tkaziladigan  xarajatlarga  aytiladi. 

Masalan, texnologik maqsadda sarflangan xom ashyo va asosiy materiallar, ishlab 

chiqarishda band bo‘lgan ishchilarning asosiy ish haqi va hokazo. 

YOndosh  xarajatlar  bir  necha  xil  mahsulogni  tayyorlash  bilan  bog‘liq 

(energiya,  suv,  bug‘  va  hokazolar  sarfi),  shuning  uchun  ular  mazkur  mahsulot 

turlari o‘rtasida taqsimotning aniq bazalariga mutanosib ravishda taqsimlanadi. 

Ishlab  chiqariladigan  mahsulotning  miqdoriga  bog‘liqligiga  qarab 

xarajatlar ikki guruhga bo‘linadi: