Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Masalalar. 
1. 
Detalni tayyorlash jarayoni 5ta o’zaro bog’liq va ketma-ket bajariladigan 
operatsiyalardan iborat bo’lib, ularning mehnat sig’imi 16,22,4,31 va 15 minut. Agar 
smena ichidagi detallar ishlab chiqarish rejasi 240 dona bo’lsa, har bir operatsiyani 
bajarish uchun va umuman ishlab chiqarish zanjiriga zarur bo’lgan ishchilar sonini 
aniqlang. (Tsm-8soat) 
2. Tsexning uchta o’zaro bog’liq ishlab chiqarish uchastkalarida normalangan 
ishlar mehnat sig’imi 2050,3440 va 1890 norma-soatni tashkil qiladi. Agar birinchi 
ikki uchastkada bitta ishchining oylik ish vaqti jamg’armasi 176 soatdan bo’lsa, 
uchinchisida belgilangan qisqartirilgan ish kuni bo’yicha-154 soat bo’lsa uchastkalar 
bo’yicha ishchilar sonini va ularning tsexdagi umumiy sonini aniqlang. 
3. Tsexda 100ta asosiy stanokchi ishchilar bor. Smena davomida ularning har 
biri kesuvchi asbobni charxlash uchun 35 minut va yarim mahsulotni keltirish uchun 
42 minut sarflaydi. Asbob charxlovchi va avtokarlarni haydovchilardan iborat 

---

323 
yordamchi ishchilar brigadasini tashkil qilinsa asosiy ishchilar yordamchi ishlardan 
ozod bo’ladilar. Ularning har birini smenadagi operativ vaqti 343dan 420 minutgacha 
ko’payadi.Agar ihtisoslashtirilgan brigada sharoitida bu ishlarning mehnat sig’imi 
20% kamaysa yordamchi ishchilar brigadasidagi asbsblarni charhlovchi va avtokarlar 
haydovchilarining sonini hisoblang.
4. Smena davomida 200 ta qo’l soati ishlab chiqariladi. Bitta soatni ishlab 
chiqarish uchun ketadigan norma-soatlar yig’indisi 80 minutni tashkil qiladi. Agar 
jarayonlarning mehnat sarfi 1:1:3:2:0.5:0.25:0.5 ga tenglashtirilgan bo’lsa 
ishchilarning smena bo’yicha sonini va ish joylari bo’yicha taqsimlanishini aniqlang. 
(33 kishi; 4, 4, 12, 8, 2, 1, 2kishi) 
5. Agar besh xil variantda bitta tayyor mahsulotga yig’indisi bo’yicha ketadigan 
vaqt sarfi quyidagicha berilgan bo’lsa ( 1-jadval), mehnat taqsimotining iqtisodiy 
chegarasini aniqlang. 
1-jadval