Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

A raqib 
B raqib 
V raqib 
Maxsulotning 
sifati/ishlanishi 
0,10 
8 (0,80) 
5 (0,50) 
9 (0,90) 
6 (0,60) 
Nufuz / imidj 
0,10 
8 (0,80) 
7 (0,70) 
10 (1,00) 6 (0,60) 
Materiallar / qiymat 
0,05 
5 (0,25) 
5 (0,25) 
6 (0,30) 
4 (0,20) 
Texnologik san’at 
0,05 
8 (0,40) 
5 (0,25) 
5 (0,25) 
4 (0,20) 
Ishlab 
chiqarish 
quvvatlari 
0,05 
9 (0,45) 
7 (0,35) 
10 (0,50) 6 (0,30) 
Marketing / taqsimot 
0,05 
9 (0,45) 
7 (0,35) 
9 (0,45) 
6 (0,30) 
Moliyaviy resurslar 
0,10 
5 (0,50) 
4 (0,40) 
7 (0,70) 
4 (0,40) 
Nisbiy 
qiymat 
pozitsiyasi 
0,25 
5 (1,25) 
9 (2,25) 
6 (1,50) 
4 (1,00) 
Narx 
buyicha 
raqobatlasha olish 
0,25 
5 (1,25) 
9 (2,25) 
7 (1,75) 
4 (1,00) 
Kuch reytingi 
(6,15) 
(7,30) 
(7,35) 
(4,60) 
2.Amaldagi strategiya qay darajada samarali ? 
Strategiya qanchalik yaxshi amalga oshirilayotganini baxolash uchun 
quyidagilar muxim: 
1)kompaniyaning raqobatchilar orasidagi o’rnini aniqlash; 
2)kompaniyaning tarmoqdagi raqobat chegaralarini aniqlash; 
3)kompaniyaning ishlab chiqarish, marketing, moliya va kadrlar soxasidagi 
funktsional strategiyalarini baxolash; 
Kompaniya strategik va moliyaviy xolatining ko’rsatkichlari quyidagilardan 
iborat: 
1)kompaniyaning bozordagi ulushi va tarmoqdagi o’rni; 

---

54 
2)foyda xajmi oshadimi, kamayadimi va u raqobatchilarning shunday 
ko’rsatkichlariga nisbatan qanday; 
3)sarmoyalar sof foydasining o’zgarish tendentsiyasi; 
4)kompaniyaning sotuvlari umumiy bozordagiga nisbatan tez o’syaptimi yoki 
sekin o’syaptimi; 
5)kreditlar xajmi; 
6)firmaning xaridorlar nazaridagi obro’si, uning imidji; 
7)kompaniyaning texnologiya, innovatsiya, sifat va xaridorlarga xizmat 
ko’rsatishda etakchiligi va xokazo. 
Qullanilayotgan strategiyani baxolash. 
Qullanilayotgan strategiyani baxolash uchun kompaniya qanday strategiyaga 
amal qilayotganligni tushunib olish lozim - bu: 
- arzon narx vositasi bilan peshqadamlik qilish; 
- raqobatchilardan farq qilib turish; 
- iste’molchilarning tor guruxlariga yoki marketing bushliqlariga ixtisoslashish. 
Tarmoqdagi 
raqobatli 
vaziyatning 
yana 
bir 
xarakteristikasi 
vertikal 
integratsiyalanish darajasi va bozorning geografik kulamidir. Bu erda ishlab 
chiqarish, marketing, moliya, ishchi kuchidan foydalanish soxalaridagi yordamchi 
strategiyalarni taxlil qilish lozim. 
Bunga qo’shimcha ravishda kompaniya strategiyasining ayrim raqobatli 
ustunliklarni ta’minlash maqsadida raqobatli pozitsiyani yaxshilashga imkon 
beradigan sunggi amaliyotini taxlil qilib chiqish kerak. 
Strategik faoliyatning eng aniq kursatkichlari quyidagilardan iborat: 
- firma nazorat ostiga olgan bozor ulushining kattalashishi yoki kichrayishi; 
- firma oladigan daromad xajmining usishi yoki usmayotganligi xhamda bu 
daromadning raqobatchilarga nisbatan qay darajada ekanligi; 
- firmada sof foyda tendentsiyalari xamda investitsiyalarning qaytish tezligi 
qanday; 
- firmada savdo xajmining bozordagi umumiy usishga nisbatan tez yoki sekin 
usayotganligi va xokazo. 
Tabiiyki, eng yaxshi strategiya xech qanday radikal uzgarishlarni talab 
qilmaydigan strategiyadir.