Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti


Matritsali taxlil yordamida diversiyalangan portfelni baxolash


Download 4.46 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/301
Sana15.10.2023
Hajmi4.46 Mb.
#1704021
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   301
Bog'liq
Strategik menejment Raxmatullayeva 2018 @iqtisodchi kutubxonasi

8.2.Matritsali taxlil yordamida diversiyalangan portfelni baxolash. 
Diversiyalangan kompaniya faoliyati turlari sifatini baxolashning eng keng 
tarkalgan usullaridan biri uning xujalik portfelini matritsali taxlil kilish xisoblanadi. 
Xujalik portfeli matritsasi diversiyalangan kompaniyani xar bir tarkibiy birligining 
strategik pozitsiyalari takkoslangan jadval kurinishida buladi. Matritsa, strategik 


100 
taxlil pozitsiyalarni tavsiflovchi xar kanday ikkita kursatkich asosida tuzilishi 
mumkin. Eng axamiyatli kursatkichlar bulib, tarmokning usish sur’atlari, biror ulushi, 
tarmokning uzok muddatli jozibaliligi, rakobatbardoshlik va u yoki bu maxsulot va 
bozorning rivojlanish boskichi kabilar xisoblanadilar. Odatda matritsaning bir chizigi 
tarmokning jozibaliligini kursatsa, boshkasi undagi anik faoliyat turlarining axvolini 
kursatadi. Xujalik portfeli matritsalarining quyidagi xillari eng kup kullaniladi: 
 « usish / ulush» matritsasi; 
 «tarmoqning jozibaliligi / rakobatdagi axvoli» matritsasi; 
 tarmokning xayotiy tsikli matritsasi; 
 Mak Kinsey matritsasi. 
Eng keng kullaniladigan birinchi matritsa - ishbop faollik portfeli matritsasi 
turtta kvadrantdan iborat bulib, etakchi konsalting kompaniyasi «Boston Konsalting 
Group» (BKG 12-rasm) tomonidan ishlab chikilgan. Uk chiziklarda tarmokning 
usish sur’atlari va bozorning nisbiy ulushi kayd kilinadi. Xar bir xujalik kismi doira 
shaklida ifodalangan bulib, uning xajmi korporatsiyaning barcha turdagi faoliyatidan 
olingan umumiy foydasida mazkur kism foydasining ulushi bilan belgilanadi. Mazkur 
xujalik birligi bozor ulushini dollarda emas, nisbiy birlikda ifodalangan va asosiy 
rakobatchining nazoratidagi bozor ulushiga bulgan nisbati bozorning nisbiy ulushi 
xisoblanadi. Masalan, agar «A» biznes bozorning umumiy xajmini 15 % ni egallagan 
bulsa, yirik biznes «V» ning ulushi 30 % bulsa unda «A» biznesning bozordagi nisbiy 
ulushi 0,5 foizni tashkil etadi. Agar, «A» biznes bozorda eng katta - 40 % ulushga 
ega bulib, asosiy rakobatchi 30 % ulushga ega bulsa, unda «V» biznes uchun 
bozorning nisbiy ulushi 1,33 ga teng buladi. Shunday kilib, fakatgina mos soxalarda 
bozor ulushi buyicha ilgor bulgan tarmoklarda bozorning risbiy ulushi 10 dan yukori 
buladi va aksincha ulardan ustun xisoblangan bitta yoki bir nechta rakobatchilarga 
bulgan kismlarda 1,0 dan past buladi. 

Download 4.46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling