O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Globallashuv indeksi bo„yicha dunyo mamlakatlari reytingi 
(2013, 2016- yillar) 
№
2013 yil 
№ 
2016 yil 
Mamlakat 
Indeks 
Mamlakat 
Indeks 
1 
Belgiya 
92,30 
1 
Shveysariya 
89,35 
2 
Irlandiya 
91,79 
2 
Niderlandiya 
89,14 
3 
Niderlandiya 
91,33 
3 
Belgiya 
88,95 
4 
Avstriya 
89,48 
4 
Shvetsiya 
88,17 
5 
Singapur 
88,89 
5 
Buyuk Britaniya 
87,20 
6 
Daniya 
88,12 
6 
Daniya 
86,99 
7 
Shvetsiya 
87,63 
7 
Avstriya 
86,40 
8 
Portugaliya 
87,07 
8 
Germaniya 
85,30 
9 
Vengriya 
86,85 
9 
Fransiya 
85,19 
10 
Shveysariya 
86,28 
10 
Finlandiya 
85,13 
Shu jumladan: 
82 
Qozog‗iston 
58,04 
81 
Qozog‗iston 
64,39 
87 
Qirg‗iziston 
56,12 
86 
Qirg‗iziston 
63,14 
54 
Tojikiston 
40,79 
163 
O‗zbekiston 
46,93 
70 
Turkmaniston 
36,06 
67 
Tojikiston 
46,36 
74 
O‗zbekiston 
34,41 
84 
Turkmaniston 
42,02 
Manba: 
http://gtmarket.ru/ratings/kof-globalization-index/info 
Indeksni shakllantirishda manba sifatida Jahon Banki, Xalqaro valyuta 
jamg‗armasi, BMT, Xalqaro telekommunikatsiya ittifoqi va boshqa xalqaro 
tashkilotlar hamda statistika institutlari ma‘lumotlarining ixtisoslashtirilgan 
bazalaridan foydalaniladi. Globallashuv indeksi bo‗yicha 2013- va 2016- yillarda 
birinchi o‗ntalikda o‗rin olgan mamlakatlar ro‗yhati – jadvalda keltirilgan.
Uchinchidan, global raqobatbardoshlik indeksi (The Global Competitiveness 
Index) Kolumbiya universiteti professori Ksave Sala-i-Martin (Xavier Sala-i-Martin, 
Columbia University) tavsiyalari asosida ishlab chiqilgan bo‗lib, Jahon iqtisodiy 

---

71 
forumi (World Economic Forum) 2004- yildan boshlab aniqlanib kelmoqda
25
. Jahon 
iqtisodiy forumi fikricha, mamlakatning raqobatbardoshligi davlatning va uning 
institutlarini barqaror iqtisodiy rivojlanishni ta‘minlab berishi bilan belgilanadi. 
Institutsional omillar bilan birgalikda ta‘lim va ishchi kuchining malakasini oshirish, 
yangi texnologiyalar va bilimlarga ega bo‗lish ham asosiy omillar sifatida e‘tiborga 
olinadi. 
Jahon iqtisodiy forumi tadqiqotlariga ko‗ra, mamlakatlarning reytingi ikkita 
indeks bilan aniqlanadi: 
 
Global raqobatbardoshlik indeksi (Global Competitiveness Index, GCI);
 
Biznesni raqobatbardoshlik indeksi (Business Competitiveness Index, 
BCI).
Global raqobatbardoshlik indeksi 113ta ko‗rsatkichdan iborat bo‗lib, turli 
rivojlanish darajasida turgan mamlakatarning raqobatbardoshligini batafsil yoritib 
beradi. Barcha ko‗rsatkichlar 12 ta guruhga kiritilgan: 
1. Institutlar sifati. 
2. Infratuzilma. 
3. Makroiqtisodiy barqarorlik. 
4. Sog‗liqni saqlash va boshlang‗ich ta‘lim. 
5. Oliy ta‘lim va kasbiy tayyorgarlik. 
6. Tovar va xizmatlar bozorining samaradorligi. 
7. Mehnat bozorining samaradorligi. 
8. Moliya bozorining rivojlanganlik darajasi. 
9. Texnologik rivojlanganlik darajasi. 
10. Ichki bozorning hajmi. 
11. Korxonalarning raqobatbardoshligi. 
12. Innovatsion salohiyat. 
25
Индекс глобальной конкурентоспособности. http://gtmarket.ru/ratings/global-competitiveness-index/info
 

---

72 
4.3-jadval