O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti
Download 7.48 Mb. Pdf ko'rish
|
10.IQTISODIYOTDA AXBOROT KOMPLEKSLARI VA TEXNOLOGIYALARI
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kompyuter texnikasining rivojlanish tendentsiyasi.
|
1.2. Axborot komplekslarining texnik va dasturiy ta‘minoti Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalarining texnik ta‘minoti o‘z ichiga axborotni kiritish va qayta ishlash uchun mo‘ljallangan kompyuter texnikasi, axborotlarni uzatish hamda almashishni ta'minlovchi aloqa kommunikatsiya asbob- uskunalari, axborotni qayta ishlovchi mutaxassislarni ishini avtomatlashtirishga mo'ljallangan tashkiliy texnik vositalarini oladi. Kompyuter texnikasining rivojlanish tendentsiyasi. Kompyuter texnikasining rivojlanish tendentsiyalarini o‘rganishdan oldin kompyuter o‘zi nima degan savolga javob berishimiz lozim bo‘ladi. Kompyuter bu inglizcha so‘zdan olingan bo‘lib hisoblagich degan ma‘noni bildiradi. Shuning uchun ham birinchi islab chiqilgan kompyuter texnikasini hisoblash texnikasi deb atashgan. Yillar davomida kompyuter texnikasi shakllanib borayotgan soha hisoblanadi. Jumladan 1623 yili nemis olimi Vilgelm Shikkard tomonidan hisoblash mashinasi yaratildi. 1645 yili buyuk frantsuz matematigi Blez Paskal uzining hisoblash mashinasini yaratdi. Paskalning mashinasi boyi 30 - 40 sm, eni 15 sm, balandligi 10 sm bolgan jez qutichadan iborat b o‘lib, qo‘shish va ayirish amallarini bajarar edi. 1673 yil nemis matematigi Gotfrid Leybnits 4, ya‘ni Slonimskiy tomonidan 4 arifmetik amalni bajaradigan va ildiz chiqaradigan hisoblash mashinasi yaratildi. 1623 yildan boshlab kompyuter texnikasi asta-sekin rivojlanib, hozirgi 27 kunda murakkab tizimga ega bo‘lgan vositaga aylandi. Fan va texnikada qilingan yutuqlar natijasida 1946 yilda birinchi ―ENIAK‖ nomli elektron hisoblash mashinasi yaratildi. AQShdagi Pensilvaniya universitetida amerikalik olim Dj. Neyman (1903-1957) axborotlarni saqlash imkoniga ega bo‘lgan elektron lampalar yordamida raqamli hisoblash mashinasini yaratdi. Bu kompyuter 18.000 ta elektron lampadan tuzilgan bo‘lib, 30 tonna og‘irlikka ega va 150 m 2 xonani egallagan. 1951 yili Rossiyalik olim Lebedev rahbarligida elektron hisoblash mashinasi yaratilgan. U o‘zining rivojlanish tarixini 50- yillar boshlaridan boshlab, to hozirgi kunlarga qadar bir necha avlodlarni o‘z boshidan o‘tkazdi: 1-avlod - elektron lampalar asosida; 2-avlod - yarim o‘tkazgichli diod va triod, tranzistorlar asosida; 3-avlod - integral mikrosxemalar; 4-avlod - katta integral sxemalar; 5-avlod - juda katta integral sxemalar. Hozirgi kunda kompyuterlardan foydalanish nafaqat hisoblash sohasida, balki boshqa sohalarda ham ulardan foydalanishning yangi shakllarini ishlab chiqishni taqoza etadi. Kompyuterlar hayotimizning barcha sohalariga jadallik bilan kirib bormoqda. Turli mutaxassislar, tadbirkorlar, olimlar, ijodkorlar o‘z mehnat faoliyatida kompyuterlardan keng foydalanmoqdalar. Kompyuter yordamida ajoyib mo‘‘jizalar yaratilayotgani sir bo‘lmay qoldi. Kelajakni uningsiz tasavvur qilish mumkin emasligi shu kunda barchaga ayondir. Bugun kompyuterda hisoblash, yozish, o‘qish, o‘rganish, gapirish, saqlash, chizish, qayta ishlash, saralash, musiqa yozish, axborotni olish va biror manzilga yuborish, taxrirlash, maketlar tayyorlash, audio va video yaratish, o‘ynash mumkin. Uning imkoniyatlari kundan - kunga ko‘paymoqda, shuning uchun u ishda, o‘qishda, uyda va xatto dam olishda insonning eng ishonchli do‘stiga aylanmoqda. |
