O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

4.8.  Sanoat chiqindilarini tozalash. 

Atmosfera havosini, suv havzalarini toza saqlash inson salomatligi bilan 

uzviy  bog‘langan  bo‘lib  muhim  vazifa  hisoblanadi.  Shuning  uchun  ham  xalq 

xo‘jaligining  barcha  tarmoqlariga  taakluqli  bo‘lgan  muhim  qonunlar  qabul 

qilingan, tadbirlar ishlab chiqilgan. Kelajakda atrof muhitni, tabiat muhofazasini 

yaratish, tabiat boyliklaridan unumli foydalanish haqida qarorlar qabul qilingan.  

Zararli  aralashmalar  (gaz, bug‘, chang) ni  etarli darajada    tozalamasdan  

turib  tartibli  yoki  tartibsiz  usulda  tashqi  muhitga  chiqarishda  atmosfera  havosi 

ifloslanadi. 

Havoning ifloslanishi xalq xo‘jaligiga katta zarar keltirmoqda. 

---

49 

 

Atmosfera  gaz,  bug‘,  chang  chiqishini  cheklaydigan,  tashqi  muhit 

tozaligini  ta’minlaydigan  texnologik  jarayonlarni  uyushtirish  muhim  yo‘l  va 

vazifa hisoblanadi. 

Kamroq  chiqindi  hosil  qiladigan  yoki  chiqindisiz  texnologiyaning 

rivojlanishi uch  yo‘l amalga oshiriladi. 

1)  Ishlab  chiqarish  chiqindilari  boshqa  yangi  korxona  ishlab  chiqarish 

jarayonida  asosiy  qo‘shimcha  ham  ashyo  bo‘ladi,  chiqindilarni  havoga 

tashlashni kamaytiradi. 

2) Fizikaviy, kimyoviy jarayonlarda yangi usullarni tadbiq qilish havoga 

chiqindilarni tashlashni kamaytiradi. 

3) Texnologik jarayon, rejimlarni takomillashtirish bilan tayyorlanadigan 

asosiy  va  oraliq  mahsulotlarning  sifatini  yaxshilaydi, ishlab chiqarish    umumiy 

darajasini birmuncha oshiradi. 

Sanoat  korxonalarida  olinadigan,  ishlatiladigan  organik  birikmalar, 

ularning  hosilalari  (karbon  oksidi,  oltingugurt  vodorodi,  sulfit  angidridi,  azot, 

xlor  oksidi,  qurum,  kislota,  aldegidlar,  efirlar,  spirtlar  va  boshqalar)  va 

noorganik birikmalarni changlari zararli hisoblanib, atmosferani ifloslantiradi.