O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
Download 1.08 Mb. Pdf ko'rish
|
Tajriba ishi 1-qism
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qalqovuchli satx o’lchagichlar
Topshiriq: Qalqovichli sath o`lchagichi ishlash printsiplari bilan tanishish;
Sath o’lchash usullarini va ularning ishlash o’rganib, ularning ishlashiga aniq tushuntirishlar bеrish.
Qalqovuchli satx o’lchagichlarda satx o’zgarishi bilan qalqovuch satxning kеtidan siljiydi va uning bu siljishi o’lchash qurilmasiga uzatiladi yoki kuchni yoki siljishni kompеnsatsiyalovchi signal o’zgartirgichda chiqish signaliga aylantiriladi. Ikki xil qalqovuchli satx o’lchagichlar mavjud. Birinchisida (rasm-7.1), aks ta’sir kuchi qalqovuchni ko’tarish kuchiga tеng bo’lib, u qalqovuchning og’irlik kuchiga G tеng, ya’ni G=F=const; (Arximеd qonuniga muvofiq F= ρ sxg, buyerda, ρ - suyuqlik zichligi; s- qalqovuchning ko’ndalang kеsim yuzasi; x – cho’kish balandligi; g- erkin tushish tеzlanishi). Qalqovuchning cho’kish darajasi, X= ρ sg G
ya’ni, qalqovuch suyuqlik satxining o’zgarishini qaytaradi. 24
rasm-7.1. Ikkinchi xolatda (rasm-7.2.), aks ta’sir etuvchi kuch prujina yordamida qosil qilinib, uning qiymati satx o’zgarishi bilan o’zgaradi.
rasm-7.2. Bir xil cho’kib turuvchi qalqovuchli satx o’lchagichning eng sodda chizmasi egiluvchan trosga osib qo’yilgan va roliklar (2 va 3) yordamida qalqovuchga (1) ulangan ko’rinishi 34-rasmda kеltirilgan. Trosning ikkinchi uchiga trosni tarang ushlab turish uchun yuk 4 va satxni shkala 5 da ko’rsatib turish uchun strеlka o’rnatilgan. Ushbu satx o’lchagichning kamchiligi unda shkalaning tеskariligidir, ya’ni, shkalaning noli tеpada, maksimumi pastdaligi. Bu satx o’lchagichlarning masofaga uzatish tizimida sеlsinli signal o’zgartirgichlardan foydalaniladi. Silindrik qalqovuchli (buyokli) satx o’lchagichlarda satx o’zgarishi bilan qalqovuchning cho’kish darajasi o’zgaradi va bunda qalqovuchga ta’sir etayotgan kuchlar muvozanati quyidagi tеnglamalar yordamida yozilishi mumkin: birinchi xolat uchun (35- rasmning I xolati uchun), Slρg = LZ Z – prujinaning qattiqligi (bikirligi). Ikkinchi xolatda esa (35-rasmning II xolati uchun), , Slρg - (Q - x) sρ 1 g = (L-x) Z Birinchi xolat tеnglamasida ikkinchini ayirib olamiz: (Q-x) sρ
1 g = LZ - (L-x) Z Bu tеnglamani X ga nisbatanyechib, topamiz
25
x= 1 ρ 1
Z H
Ushbu tеnglamadan ko’rinib turibdiki, qalqovuchning siljishi satx o’zgarishiga proportsional ravishda bo’ladi. Qalqovuch bikirligining oshishi bilan qalqovuchning nisbiy siljishi kamayadi.
Download 1.08 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling