O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi
Ko'pyokliklarningg yoyilmalarini yasash
Download 1.78 Mb.
|
Umumkasbiy fanlar
|
8.2 Ko'pyokliklarningg yoyilmalarini yasash.
Ko'pyohlik sirtining yoyilmasi uning har bir yogining hakihiy kattaligini yasab, ularni bir tekiglikda yonma-yon joylashtirish yo'li bilan hosil kilinadi. Ko'pyohlik yohlarining hahikiy kattaligini yasash usuli ko'pyohlik shakliga harab tanlanadi. Shunga ko'ra ko'pyohliklar yoyilmasini yasashning ikki usuli mavjud. 1. Uchburchak usuli 2. Normal kesim usuli. Piramida va shunga o'xshash ko'pyohliklar uchburchak usuli bilan yasaladi, bu usul triangulyatsiya usuli deb ham ataladi. Yoyilmani bu usulda yasashda ko'pyohlik yohlari uchburchaklarga ajratilib, xar bir uchburchakning hahihiy kattaligi yasaladi va ularning yihindisidan berilgan ko'pyohlikning yoyidmasi xosil hilinadi. 93-chizmada SABS piramidaning tula eyilmasini yasash ko'rgatilgan. Chizmada SAVS asos h1, tekisligida yotgani uchun asos tomonlarining gorizontal proektsiyasi o'z kattaligicha bo'ladi. Yoyilmadagi So A0 hirra ustidagi ixtiyoriy Yeo nuhtaning o'rni [Ao Eo] kesmaning xakikiy kattaligini yasash orhali anihlanadi. Buning uchun shu nuktaning frontal proektsiyasi E2 dan OX o'higa parallel chizik o'tkazilsa, S2 A02 bilan E02 nuhtada kesishib, [A02 E02] =[A02 E02] kesmani xosil hiladi. 93-chizma Prizmasimon sirtlarning yoyilmasi asosan normal, ya'ni perpendikulyar kesimiga nisbatan yoyiladi. Normal kesimni umuman ko'pyokliklarning proektsiyalovchi tekislik bilan kesishish chizihini yasash algoritmi asosida bajariladi. Prizma yoyilmasini yasash uchun uning normal kesimi tomonlari va yon hirralarining hahihiy uzunliklarini yasash lozim. Bunda 3 xol bo'lishi mumkin. 1. Normal tekislikning va yon hirralarining hahihiy uzunliklari mavjud. Bu to'hri chizma bo'lib yoyilma uchun normal kesim tomonlari va yon hirralarining uzunliklari bevosita epyurdan olinadi.94-chizmada 11 21 31 41 51 61 asos normal kesim hisoblanadi. Bu prizma yon yohlarining yoyilmasi asos yoyilmasining 10, 20, 30, 40, 50, 60, nuhtalaridan hirra uzunliklari mos ravishda perpendikulyar huyilib hosil hilinadi, Yoyilmaning ostki va ustki asoslari esa epyurdagi 11 21 31 41 51 61 asosga teng bo'ladi. 94-chizma 2. Epyurda fahat prizma yon hirralarining hahikiy uzunliklari mavjud. Bunday prizma frontal proektsiya tekisligiga parallel bo'lgan ohma prizmadir. Bu holda normal kesim tomonlarining hahikiy kattaligi epyurni kayta tuzish usullarining biri yordamida yasalib, so'ngra 1-banddagidek yoyilma yasaladi. (95-a,b chizmalar) 95-chizmada.a shakldagi 10 20 30 normal. kesim shu kesim tekisligini gorizontal izi hh1 atrofida aylantirish usuli yordamida yasalgan. a) b) 95-chizma Yon yohlarning yoyilmasini yasash uchun normal kesimning yoyilmasidagi 30, 10, 20, 30, nuktalaridan normal kesim yoyilmasiga perpendikulyar hilib to'hri chiziklar o'tkaziladi. Uning ust tomoniga [ZoS10] -|32S2], [10A1o]= [12A2] [20 B10]=[22 B2] kesmalarni, ostki tomoniga esa [ZoS0] = [32S2], [10Ao]= [12A2] [20 B0]=[22 B2] kesmalarni ulcham kuyib, prizma yon yogining yoyilmasini xosil kilamiz. Ushbu prizma asoslari πABS | | πA'B'S' | | π1 bo'lgani uchun yoyilmaning ostki AoB0S0 va ustki A10B10S10 uchburchakli asoslar prizma asosining A1,B1S1 gorizontal proektsiyasiga teng bo'lib, [A0 B0] va [A10B10] kesmalarga yopishtirib yasalgan. 3. Epyurda prizma yon kirralari va normal kesimi tomonlarining xakikiy kattaligi mavjud emas. Bu holda prizma yon kirralarining va normal kesimi tomonlarining xakikiy kattaligi oldingi bobdan bizga ma'lum bo'lgan proektsiyalarni kayta tuzish usullaridan biri yordamida aniklanadi. 96-chizmada uchburchakli prizma frontal proektsiyalar tekisligini almashtirish usuliyordamida 95-chizmada tasvirlangan prizma holatiga keltirib yasalishi ko'rsatilgan. Ixtiyoriy kesim yuzasining xahihiy kattaligini esa epyurni kayt tuzish usullaridan biri-proektsiya tekisliklarini almashtirish, aylantirish, tekis parallel kuchirish yordamida yasaladi. 96-chizma Takrorlash uchun savollar.
Tayanch iboralar Yopik sinih to'la kesishuv, hisman kesishuv, yoyilma, normal kesim. Download 1.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|