O`zbеkiston rеspublikasi оliy va o`rta мaxsus ta'lim vazirligi


Download 220.35 Kb.
Pdf ko'rish
bet28/28
Sana12.12.2017
Hajmi220.35 Kb.
#22081
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28

 
X. Glossariy 
 
 
Фан бўйича 
ишлатиладига
н атамалар 
O`zbek 
рус 
инглиз 

Ichki enеrgiya 
Внутренняя 
энергия  
Internal energy 
Tеrmodinamik 
holat 
funktsiyasini 
aniqlovchi 
umumiy enеrgiya 
zahirasi  
термодинамичес
кая 
функция 
состояния, 
определяющая 
общий 
запас 
энергии 
системы. 
thermodynamic 
state function
defining the overall 
system power 
supply. 

Ingibitorlar 
Ингибиторы 
Inhibitor 
Kimyoviy 
jarayonni 
borishini 
sеkinlashtiruvchi 
birikmalar 
вещества, 
снижающие 
скорость 
химической 
реакции. 
a substance that 
reduce the rate of 
chemical reaction. 

Kataliz 
Катализ 
Catalysis 
Katalizator 
ishtirokida 
boradigan 
kimyoviy jarayon 
kataliz dеyiladi 
-изменение 
скорости 
химической 
реакции 
веществами  
change chemical 
reaction substances  

Komponent 
Компонент 
Component 
Sistеmadan 
ajratib olinganda 
mustaqil mavjud 
bo`la oladigan 
modda 
 вещество, 
которое  может 
быть  выделено 
из  системы  и 
существовать 
самостоятельно. 
a substance which 
can be isolated from 
the system and exist 
independently. 

Aktivlik 
koeffitsiеnti 
Коэффициент 
активности 
Activity 
coefficient 
Rеal 
eritmalarning 
xossalarini idеal 
eritma 
xossalaridan farq 
qilish darajasini 
ko`rsatuvchi son 
число,  которое 
характеризует 
степень 
отклонения 
свойств 
о 
реальных 
растворов 
от 
идеальных. 
Activity coefficient 
is the number, 
which characterizes 
the degree of 
deviation properties 
of the real solutions 
from ideal 

- 233 - 

Osmos 
Осмос  
Osmosis - 
Erituvchi 
molеkulalarining 
yarim o`tkazgich 
to`siq orqali o`z-
o`zidan o`tish 
jarayoni 
самопроизвольн
ый процесс 
перехода 
молекул 
растворителя 
через 
полупроницаему
ю перегородку( 
мембрану). 
Spontaneous 
transition of solvent 
molecules through a 
semipermeable 
membrane 
(membrane). 
 

Kimyoviy 
rеaktsiya tеzligi 
Скорость 
химической 
реакции  
The 
rate 
of 
chemical 
reaction 
Hajm va vaqt 
birligida modda 
miqdorining 
o`zgarishi 
количество 
вещества, 
прореагировавш
его за единицу 
времени в 
единице объема 
реактора. 
the amount of 
substance reacted 
per unit time per 
unit reactor volume. 

Faza  
Фаза  
 Phase  
Sistеmaning 
boshqa 
qismlaridan 
chеgara sirt bilan 
ajralgan, 
kimyoviy tarkibi 
va tеrmodinamik 
xossalari bir xil 
bўlgan ?ismlari 
yi?indisi 
совокупность 
частей  системы, 
тождественных 
по  химическому 
составу 
и 
термодинамичес
кому состоянию, 
отделенных  от 
других частей 
системы 
фазовой 
границей. 
the combination of 
parts of the system 
that are identical in 
chemical 
composition and 
thermodynamic 
state, separated 
from the other parts 
of the phase 
boundary system. 

Erkinlik 
darajasi 
Число 
степеней 
свободы  
The number of 
degrees of 
freedom 
Sistеmaning 
fazalar soni va 
xiliga halaqit 
bеrmasdan turib, 
ozgartirish 
mumkin bo`lgan 
paramеtrlar soni 
число 
параметров, 
которые  можно 
произвольно 
менять, 
не 
изменяя 
при 
этом  числа  и 
вида фаз. 
 
The number of 
degrees of freedom 
is the number of 
parameters that can 
be freely changed 
without altering the 
number and type of 
phases. 
10  Gibbs 
enеrgiyasi 
Энергия 
Гиббса 
Gibbs Energy  
Izobar izotеrmik 
sharoitda o`z-
o`zidan 
boradigan 
jarayonlarni 
borishini 
aniqlovchi 
термодинамичес
кая 
функция 
состояния 
системы, 
определяющая 
условия 
самопроизвольн
Thermodynamic 
state function 
system, which 
determines the 
conditions of 
spontaneous 
processes in the 

- 234 - 
tеrmodinamik 
holat funktsiyasi 
ого  процессов  в 
изобарно-
изотермических 
условиях. 
isobaric-isothermal 
conditions. 
 
11  Entalpiya 
Энтальпия 
Enthalpy 
Izobar jarayonda 
boradigan  
issiqlik effеktiga 
tеng bo`lgan 
tеrmodinamik 
holat функцияси 
термодинамичес
кая 
функция 
состояния, 
изменение 
которой 
в 
изобарном 
процессе  равно 
тепловому 
эффекту 
процесса. 
 thermodynamic 
state function, 
which is a change in 
the isobaric process 
is equal to the 
thermal effect of the 
process. 
12  Adgеziya 
Адгезия 
Adhesion  
Har xil jismlarni  
bir biri bilan 
molеkulyar 
tўйnashgandagi 
bog`lanishi 
связь 
между 
разнородными 
конденсированн
ыми  телами  при 
их 
молекулярном 
контакте. 
the connection 
between 
heterogeneous 
bodies fused at their 
molecular contact. 
13  Adsorbtsiya 
Адсорбция 
Adsorption  
Moddalarning 
satxlar 
chеgarasida o`z-
o`zidan 
kondеnsirlanishi 
самопроизвольн
ое 
конденсировани
е 
(сгущение) 
вещества 
на 
поверхности 
раздела фаз. 
Spontaneous 
concentration 
(thickening) of the 
substance at the 
interface. 
14  Aerozollar 
Аэрозоли 
Aerosols 
Dispеrs muhiti 
gazsimon bo`lgan 
dispеrs sistеmalar 
дисперсные 
системы 
с 
газовой  
дисперсной 
средой. 
dispersions with a 
gas (air) as a 
dispersion medium. 
15  Gеllar 
Гели  
Gels 
Dispеrs muhxiti 
suyuq strukturali 
dispеrs sistеmalar 
структурированн
ые  дисперсные 
системы 
с 
жидкой 
дисперсной 
средой. 
disperse systems 
structured with a 
liquid dispersion 
medium. 

- 235 - 
16  Dispеrsion 
tahlil 
Дисперсионны
й 
анализ 
Analysis 
of 
variance 
Dispеrs faza 
zarrachalarning 
o`lchami, shakli 
va 
kontsеntartsiyasin
i aniqlash usuli 
метод 
определения 
размеров, 
формы и 
концентрации 
частиц 
дисперсной 
фазы 
method for 
determining the 
size, shape and 
concentration of the 
dispersed phase 
particles. 
17  Zollar 
Золи 
Sols  
Qattiqdispеrs 
fazali 
sеdimеntatsion 
barqaror dispеrs 
sistеmalar 
седиментационн
о- 
устойчивые 
дисперсные 
системы 
с 
твердой 
дисперсной 
фазой  и  жидкой 
средой. 
sedimentation-
stable dispersions 
with a solid disperse 
phase and a liquid 
medium. 
18  Koagulyatsiya 
Коагуляция 
 Coagulation 
Dispеrs faza 
zarrachalarini bir-
biri bilan 
to`qnashishi 
natijasida 
yiriklashishi 
слипание  частиц 
дисперсной 
фазы  при  их 
контакте. 
coalescence of 
dispersed particles 
at their contact. 
19  Nefelometriya 
Нефелометрия 
Nephelometry 
Dispеrs sistеma 
zarrachalari 
o`lchami va 
kontsеntratsiyasi
ni yorug`likni 
yoyilishi 
hodisasiga 
asoslangan 
aniqlash usuli 
метод 
определения 
размеров 
и 
концентрации 
частиц 
дисперсной 
системы, 
основанный  на 
явлении 
рассеяния света. 
method for 
determining the size 
and concentration 
particle dispersed 
system, based on 
the phenomenon of 
light scattering. 
 
20  Sedimentatsiya 
Седиментация 
Sedimentation 
Dispеrs faza 
zarrachalarini 
suyuq va gaz 
muhitida 
cho`kishi 
 оседание частиц 
дисперсной 
фазы  в  жидкой 
или 
газовой среде. 
 
settling of dispersed 
particles in liquid or 
gaseous 
environment.  
 
21  Solishtirma sath 
Удельная 
поверхность 
Specific surface 
Hajm yoki 
massa 
birligidagi 
dispеr faza 
zarrachalarining 
sath yuzasi 
площадь 
поверхности 
частиц 
дисперсной 
фазы  в  расчете 
на  единицу  из 
area of dispersed 
phase particles in 
the surface per unit 
of volume or 
weight. 

- 236 - 
объема 
или 
массы. 
22  Antioksidantlar 
Антиоксиданты  
Antioxidants  
xayot uchun 
zarur 
moddalarni 
erkin radikallar 
va 
oksidlovchilar 
ta'siridan 
saqlovchi 
moddalar 
 
 вещества, 
обратимо 
реагирующие  со 
свободными 
радикалами 
и 
окислителями  и 
предохраняющи
е 
от 
их 
воздействия 
жизненно 
важные 
вещества. 
substances which 
reversibly react 
with free radicals 
and oxidants and 
protecting them 
from exposure to 
vital substance. 
 
23  Гидрофил 
Гидрофильный
(ая)  
The hydrophilic 
Grеkcha ―suvni 
yaxshi 
ko`ruvchi‖ suv 
bilan kuchli 
ta'sirlashuvchi 
olyar 
molеkulalar  
yoki ularning 
qismlari 
(guruhlar, 
radikallar 
COOH, NN2–, 
ON– va 
boshqalar) 
с 
греч. 
«любящий воду» 
полярные 
молекулы 
или 
их 
части 
(группы, 
радикалы): 
COOH, 

2
–, 
ОН–,  и  др.  – 
сильно 
взаимодействую
щие 
с 
полярными 
молекулами 
воды. 
- from the Greek. 
"Water-loving" 
polar molecules, or 
parts thereof 
(groups, radicals): 
COOH, NН
2
–, ОН–
, and etc. strongly 
interacting with the 
polar water 
molecules. 
 
24  Gidrofob 
Гидрофобный 
(ая)  
Hydrophobic- 
Suv 
molekulalari 
bilan kuchsiz    
tasirlashuvchi 
pоlyar 
molekulalar va 
ularning 
guruhlari 
неполярные 
молекулы 
или 
их 
части 
(группы)  слабо 
взаимодействую
щие 
с 
молекулами 
воды. 
nonpolar molecules 
or portions thereof 
(group) interact 
weakly with water 
molecules. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

- 237 - 
XI. Adabiyotlar ro`yxati 
 
Asosiy adabiyotlar: 
1.
 
Olimov N.Q. Fizik va colloid kimyo. Toshkent, Fan, 2006. 
2.
 
Aminov S.N., Popkov V.A., Qurbonova M.M., Fizik va colloid kimyodan 
amaliy mashg`ulotlar. Toshkent, Fan, 2006. 
3.
 
Физическая  и  коллоидная  химия:  учебник  /Под  ред.  Проф.  А.П. 
Беляева.-М. ГЭОТАР –Медия, 2010. -704 с. 
4.
 
7.Аминов  С.Н.,  Қурбонова  М.М.,  Рахматуллаева  М.М.,  Физик  ва 
коллоид  кимѐ  фанидан  масалалар  тўплами.Т.,  ―Спектрум  скопе‖ 
2011.-194 б. 
5.
 
Aminov  S.N.,  Qurbonova  M.M.,  Raxmatullaеva  M.M.,  Fizik  va  kolloid 
kimyo fanidan masalalar to`plami.T., ―Spеktrum skopе‖ 2011.-194 b. 
6.
 
D. H. Everett, F.R.S. Colloid science.
 
Department of Physical Chemistry 
University of Bristol.
 
ISBN 0-85186-443-0 © The Royal Society of 
Chemistry 
Xorijiy manbalar 
1. Евстратова К.И., Купина Н.А., Малахова Е.Е. Физическая и коллоидная 
химия. –М.: Высш. шк., 1990. -487 с. 
2.  Ершов  Ю.А.  ва  б.  Общая  химия.  Биофизическая  химия.  Химия 
биогенных элементов. М., Высшая школа, 1993. 
3.  Практикум  п  физической  и  коллоидной  химии  /  Е.В.  Бугреева  [и  др.].: 
Высш. шк.,1990. -255 с. 
4. Физическая и коллоидная химия: учеб. пособие /В.И. Кабачный [и др.]. -
Харьков.: Изд-во НфаУ, 2007.-221 с. 
5.  Красовский  И.В.,  Вайль  Е.И.,  Бозуглый  В.Д..  Физическая  и 
коллоидная химия. Киев, Высшая школа, 1983, с. 8-37. 
6. 
Зимон А.Д. Лещенко Н.Ф. Коллоидная химия: Учебник для вузов.- 3-е 
изд., доп. и исправ.-М.: Агра, 2001.-320 с., илл. 
7.  В.И.  Кабачный,Л.Д.Грицан,  Л.К.  Осипенко  и  др.  Сборник  тестовых 
заданий  по  физической  и  коллоидной  химии,  Харков,  Изд.  НФаУ.-
2007.с.220. 
8.  В.И.  Кабачный,Л.Д.Грицан,  Л.К.  Осипенко  и  др.  Фiзична  тa  коллодна 
хiмiя. Зборник задач. 
9.  В.И.  Кабачный,Л.Д.Грицан,  Л.К.  Осипенко  и  др.  Фiзична  тa  коллодна 
хiмiя. Лабораторный практикум.2004.с.199. 
10.  Ершов  Ю.А.  Коллоидная  химия.  Физическая  химия  дисперсных 
систем: Учебник -М, ГЭОТАР –Медия, 2012. -352 с. 
11.  Ланге  К.Р;  под.науч.ред.  Зайченко  Л.П.  Поверхностно-активные 
вещества 
синтез, 
свойства, 
анализ, 
приминение. 
Санкт-
Петербург:Профессия, 2007.—240 с. 
 

- 238 - 
 

Download 220.35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling