O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Mavzu yuzasidan savollar

1. XV asr va XVI asr boshlaridagi madaniy, iqtisodiy tushkunliklarga nima sabab bo`ldi?

   
   

2. Buxoro, Xiva, Qo`qon xoniklarida madaniy - ma’rifiy yuksalish boshlanganligini nmalarada ko`rish mumkin?

   
   

3. Otinoyi maktablaridagi ta’lim mazmuni haqida gapirib bering.

   
   

4. Uvaysiy o`z pedagogik faoliyatida qanday ta’lim usullarini qo`llaydi? Kim Uvaysiy chistonlaridan misol keltira oladi?

   
   

5. Nodira ijodida insonparvarlik ulug`lanishini misollar bilan ko`rsata olasizmi?

   
   

6. Muhammad Sodiq Qoshg`ariyning «Odob as-solihin» asarida an'anaviy tarbiya tizimining davom ettirilishi haqida so`zlang.

   
   

7. «Odob as-solihin» asarining hozirgi davridagi ahamiyati nimalardan iborat?

   
   

8. “Odob as-solihin” asaridan o`zingiz uchun qanday saboq oldingiz (kichik insho yozing).

   
   

2.5-submodul. XIX ASRNING 2-YARMI – XX ASRNING 1-YARMIDA TURKISTON O‘LKASIDA TARBIYA, MAKTAB VA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI.
26-Mavzu:

XIX ASRNING 2-YARMI – XX ASR BOSHIDA TURKISTON O`LKASIDA TARBIYA, MAKTAB VA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI. TURKISTON O`LKASIDA TA’LIM SIYOSATI (1917-1924)
REJA:

1. Turkiston o`lkasida diniy-islomiy tarbiyaviy muassasalar. Chorizm maktab siyosatining boshlanishi. Rus-tuzem maktablari.

   
   

2. Turkiston o`lkasida pedagogik fikrlar va ularning taraqqiyoti. (Furqat, Ahmad Donish, Shakuriy, Siddiqiy, Aziziy, I.Rahmatillayev va boshqalar).

   
   

3. Turkistonda jadidchilik ma’rifati va ta’lim-tarbiya.

   
   

4. Mahmudxo`ja Behbudiy, Munavvar Qori, Abdurauf Fitratning ma’rifatparvarlik faoliyatlari va pedagogik g`oyalari.

   
   

5. Abdulla Avloniy va H.H.Niyoziyning pedagogik faoliyatlari va qarashlari.

   
   

Tayanch so`z va iboralar
Turkiston o`lkasi, diniy-islomiy muassasalar, chorizm maktab siyosati, rus maktabi, rus-tuzem maktablari, Furqat, Ahmad Donish, Shakuriy, Siddiqiy, Aziziy, I.Rahmatillayev, jadid, jadidchilik ma’rifati, Turkistonda jadidchilik, ta’lim-tarbiya, Mahmudxo`ja Behbudiy, Munavvar Qori, Abdurauf Fitrat, Abdulla Avloniy, H.H.Niyoziy, yangi usul maktablar, gazeta-jurnal nashri, teatr,darsliklar.

«Ta’lim to`g`risida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturida talab etilganidek ta’lim-tarbiya jarayonida milliy va umuminsoniy qadriyatlarning ustivorligiga erishishimiz, yoshlarda «boy milliy madaniy-tarixiy ana’nalarga va xalqimizning intellektual merosiga hurmat» tarbiyalashimiz lozim. Buning uchun esa tariximizning har bir davrini ob’ektiv o`rganishimiz, unga haqqoniy baho berishimiz va har bir davrdagi ilg`or qarashlarni ta’lim-tarbiya jarayoniga olib kirishga harakat qilishimiz kerak. Yurtboshimiz bu masalaga o`z asarlarida alohida e’tibor berib kelmoqdalar.

XIX asr madrasalarida O`rta asrga oid diniy falsafa, musulmon huquqlari, arab tili grammatikasi, mantiq ilmlari o`qitilgan. Uni tugatib imomlik qilish yoki qozixonada ishlash mumkin bo`lgan. Maktab va madrasalarda dars o`zbek, arab, fors-tojik tillarida olib borilgan. Asosan o`g`il bolalar o`qigan.