O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta`lim vazirligi
-jadval Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda reflekslar evolyutsiyasi
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Homilaga va muddatiga yetmay tug‘ilgan bolaga medikamentoz ta`sir.
- 3 – jadval Tug‘ilishda jismoniy rivojlanishning gestatsion yoshga bog‘liq holda asosiy ko‘rsatkichlari (M σ)
- Homila o‘pkasining yetilishini tezlashtirish
- Muddatiga yetmay tug‘ilgan chaqaloqlarning tashqi ko‘rinishi
- Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolaning funksional xususiyatlari.
2-jadval Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda reflekslar evolyutsiyasi (Volpe J.J., 1995) Refleks Paydo bo‘lishi (haftalar) Barqaror aniqlanishi (haftalar) Yo‘qolishi (oylar) So‘rish 28 32-34 12 Izlash 28 32-34 3-4 Yuqori changallash 28-32 32 2 Bo‘yin tonik 35 4 7 Moro 28-32 37 6 Yгrish 35-36 37 3-4 Galant 28 40 3-4 Babinskiy 34-36 38 12 Yangi tug‘ilgan chaqaloq vegetativ nerv tizim faoliyatini simpatik va parasimpatik tuzilmalari ta`sirlarining balansi bo‘yicha baholash mumkin. Yangi tug‘ilgan bolada vegetativ faoliyat ko‘rsatkichlari orasida ko‘z qorachiqlari, teri qoplamalari holatini, arterial bosim darajasini,yurak urishi va nafas soni va mustaqilligi, ichak peristal’tikasini, so‘lak va bronxlar sekretsiyani ajratish zarur. 45 Simpatikotoniyada midriaz, arterial gipertenziya, taxikardiya, taxipnoe, “talvasali” nafas, ichak peristal’tikasi pasayishi, so‘lak va bronxlar sekretsiyasining kamligi qayd qilinadi. Teri qoplamalari tomonidan rangparlik va oq dermografizm ustunlik qilishi qayd etiladi. Simpatikotoniyaning ustunligi chaqalolqlarda qator somatik kasalliklarning o‘tkir fazasida (sepsis, pnevmoniya), shuningdek gipoksik- ishemik ensefalopatiyaning I bosqichida, meningoentsefalitlarda kuzatiladi. Gipernoradrenaminemiya sababli simpatikotonik holatlari tremor bilan o‘tadi. Parasimpatik (va unga hamkorlikdagi serotoninergik) tonus mioz, arterial gipotenziya, bradikardiya va bradipnoe, aritmik nafas, apnoe elementlari, mo‘l so‘lak va bronxial sekretsiya bilan namoyon bo‘ladi. Teri qoplamlari giperemiyalangan, dermografizm odatda, qizil bo‘ladi. Parasimpatikotoniyaning ustunlik qilishi somatik va nevrologik kasalliklarning og‘ir (ba`zan terminal) shakllari (sepsis, harakat buzilishlari sindromi, meningoentsefalit, gipoksik- ishemik ensefalopatiyaning II bosqichi, subtentorial qon quyilishlar) xos. Aksariyat neonatologik amaliyotda vegetativ tonusning beqarorligi (vegetativ distoniya sindromi yoki vegetativ-vistseral disfunktsiyalar sindromi) qayd etiladi, bunda qorachiqlar diametrining labilligi, yurak urishlari va nafas soni va ritmi, bronxlar va so‘lak sekretsiyasining o‘zgarib turishi kuzatiladi. Teri qoplamlari “marmarsimon” tusga kiradi. Agar yangi tug‘ilgan chaqaloqni yonboshga burilganda gavdaning pastki yarmi giperemiyali, yuqori qismlari esa rangpar bo‘lsa (“arlekin” simtomi), muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda va homila rivojlanishdan orqada qolgan chaqaloqlarda vegetativ boshqarilish yetilmagan deb taxmin qilish mumkin. SHuningdek, oy kuni yetib tug‘ilgan bolalardagi vegetativ distoniya sindromi aksariyat miya ichiga qon quyilish holatlarida uchraydi. Boshni ko‘zdan kechirishda kalla suyagi shakliga, uning o‘lchamlariga, choklar va liqildoqlarning holatiga asimmetriyalar borligiga e`tibor berish lozim (yuqoriga “Boshni ko‘zdan kechirish”ga q.). Kalla suyagi shakli tug‘ruq o‘smasi yoki kefalogematoma natijasida o‘zgargan bo‘lishi mumkin. Yangi tug‘ilgan sog‘lom chaqaloqlar nerv tizimi holatini dinamik o‘rganish bolalarning deyarli yarmida go‘dakning nevrologik statusida tranzitor fiziologik 46 o‘zgarishlar borligidan dalolat beradi (tranzitor nevrologik disfunktsiya). Bu o‘tib ketuvchi g‘ilaylik yoki ko‘z harakatlarining epizodik suzuvchanligi, ko‘ruv vaqtida reaksiyasining pasayishi, beqaror tremor va periostal reflekslar amplitudasining qisman o‘zgarishi, mushaklar tonusining qisman oshishi, Moro, Galant, qadam tashlash va tayanch reflekslarining hayotining dastlabki 4 kunida tegishli ravishda pasayishi, hayotining birinchi kunida faoliyat pasayishi simptomlarining ustunligi, ikkinchi kunida ortishi va 4 kundan pasayishning eng kam ko‘rinishlari va yangi tug‘ilganlik davri oxirida yo‘qolishidan iborat. Shuning uchun yangi tug‘ilgan chaqaloqning nevrologik statusida u yoki bu chetlanishni fiziologik yoki patologik toifaga kiritish uchun uni boshqa hodisalar munosabati bilan baholash, diagnostik kuzatish, qator hollarda esa tegishli bo‘lgan qo‘shimcha tekshirish usullardan foydalanish zarur. Bolani joriy parvarishini aniqlash maqsadida, ko‘ruvning boshida avvalambor, bola hayoti uchun xavfli simptomlarni tekshirish zarur. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar xavfli simptomlari spetsifik emas. Ularga: ishtahasi pastlik/ovqatdan bosh tortish, taxipnoe ( 1 daqiqada 60dan ortiq nafas olishi), tush suyagining yaqqol ichkariga tortilishi, ixrab nafas olishi, talvasa, mushaklarning gipo- yoki atoniyasi, tana haroratining uzgarishi (>38°C yoki <36,5°C), birinchi 24 soat davomidagi sariqlik yoki kaft va tovonlarning sariqligi. Ushbu hayot uchun xavf belgilarining borligi aniqlanganda, bolaga zudlik bilan davo choralarini boshlash va bolani yuqori darajali tibbiy yordam ko‘rsatadigan tibbiyot muassasalariga o‘tkazish lozim. 47 1.4. Muddatiga yetmay tug‘ilgan chaqaloq Muddatiga yetmay tug‘ilgan bola, deb to‘liq 37 haftalik homiladorlikka yetmay yoki oxirgi hayz siklining birinchi kunidan hisob qilinganida to‘liq 259 kundan erta tug‘ilgan bolaga aytiladi. Tana vazni va gestatsion yoshiga nisbatan oy kuni yetib tug‘ilgan va muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarni ikki guruhga ajratiladi: jismoniy rivojlanishi bo‘yicha gestatsiya muddatiga muvofiq keladigan bolalar va gestatsiya muddatiga nisbatan jismoniy rivojlanishdan orqada qolgan bolalarga bo‘linadi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalar soni (uchrash soni), ayrim istisnolar hisobga olinganda, sanoati rivojlangan mamlakatlarda 5-10% ni tashkil qiladi. 37 va undan ortiq haftada tug‘ilgan yoki tana vazni 2500 g dan kam tug‘ilgan chaqaloqlar “kichik vaznli, muddatiga yetib tug‘ilgan bola” yoki homila ichi rivojlanishidan orqada qolgan, oy-kuni yetib tug‘ilgan bolalar sifatida belgilanadilar. Tana og‘irligi 1500g va bundan kam (1499 – 1000g) tug‘ilgan bolalar o‘ta kichik vaznli bolalar guruhini tashkil qiladi, tana og‘irligi 1000g dan kam (999 – 500g) bolalar esa – ekstremal kichik vaznli bolalar deyiladi. Homiladorlik muddati (gestatsiya muddati) shartli ravishda oxirgi hayz siklining 1-kunidan hisoblanadi. “Postkontseptual yoshi” – onaning oxirgi hayz siklining boshlanishidan bolaning haftalardagi taxminiy umumiy yoshi hisoblanishi mumkin. Masalan, gestatsiyaning 25 – haftasida tug‘ilgan 7 haftalik bola (bolaning yoshi 1 oy. 3 hafta) 32 haftalik postkontseptual yoshdagi bola, deb sharhlanadi. Vatanimiz adabiyotida ilgari mavjud bo‘lgan chala tug‘ilganlikning darajalari bo‘yicha tasnifidan hozirgi vaqtda foydalanilmayapti. Tana og‘irligi va gestatsion yoshning nisbati bo‘yicha oy-kuni yetib tug‘ilgan va muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarni uchta guruhga bo‘linadi: gestatsion yoshiga ko‘ra katta (jadval buyicha 90 sentildan katta), gestatsion yoshiga mos keladigan va gestatsion yoshiga nisbatan kichik (jadval buyicha 10 sentildan kichik). Har bir bunday 48 guruhga tipik patologiya xos. Shunday qilib, bolalarni ushbu guruhlar bo‘yicha taqsimlash tug‘ilgandan so‘ng darhol har bir bola uchun patologiyani prognoz qilish imkonini beradi, bu turli kasalliklarning klinik ko‘rinishi ko‘pincha o‘xshash bo‘lgan og‘irligi kam bolalar bilan amaliy ishlashda ayniqsa muhim. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bola rivojlanishining hamma ko‘rsatkichlariga muvofiqligiga, uning a`zo tizimlari klinik holatiga baho berish uchun birinchi navbatda uning gestatsion yoshini bilish zarur. Tana vazni bu holda mezon bo‘lib xizmat qila olmaydi, chunki tug‘ilishda tana vazni 2,5 kg dan kam bolalar orasida ularning taxminan uchdan bir qismi oy-kunida tug‘ilgan, homila rivojlanishi asimmetrik yoki simmetrik turda orqada qolganligi aniqlangan. Bolaning jismoniy rivojlanishi uning gestatsion yoshiga muvofiqligiga postnatal baho berish uchun maxsus jadvallardan (3-jadval), yoki JSST tavsiyasiga ko‘ra homila rivojlanishi grafigidan (1 grafik) foydalaniladi. Vaqtidan ilgari boshlanadigan tug‘ruq Yangi tug‘ilgan bolalar o‘rtasida o‘lim va kasallanishning ekstraordinar ko‘payishi bilan o‘tadi. SHu munosabat bilan homilador ayolni zamonaviy tug‘ruqqacha kuzatish va tug‘ruqqa yordam berishning eng muhim vazifalaridan biri muddatiga yetmay tug‘ilishning oldini olish hisoblanadi. Homilaga va muddatiga yetmay tug‘ilgan bolaga medikamentoz ta`sir. Akusherlikda qo‘llaniladigan muddatiga qadar tug‘ruqlarning oldini olish usullarining ta`sirini, shuningdek tug‘ruqda ba`zi bir dori vositalardan foydalanishning Yangi tug‘ilgan muddatiga etmagan chaqaloqqa ta`sirini muhokama qilish lozim. Vaqtidan ilgari tug‘ruqlar oldini olishning umumiy qabul qilingan choralarini o‘tkazishda (sotsial quvvatlash, bachadon faolligi monitoringi, yotoq tartibi, farmakologik usullar) bola uchun tug‘ruq natijalarining ko‘rsatkichlari bo‘yicha hech qanday statistik ishonarli patologik ko‘rinishlar kuzatilmagan. 3 – jadval Tug‘ilishda jismoniy rivojlanishning gestatsion yoshga bog‘liq holda asosiy ko‘rsatkichlari (M σ) 49 (G.M.Dementeva, E.V.Korotkaya, 1981) Gestatsiya muddati, hafta Tana og‘irligi, g Tana uzunligi, sm Bosh aylanasi, sm Ko‘krak aylanasi, sm Og‘irlik bo‘y koeffitsienti 28 1124 183 35,9 1,8 26,6 1,9 23,9 1,9 31,2 3,9 29 1381 172 37,9 2,0 28,0 1,5 25,7 1,7 36,3 3,3 30 1531 177 38,9 1,7 28,9 1,2 26,4 1,4 39,4 3,7 31 1696 212 40,4 1,6 29,5 1,5 26,7 1,6 41,9 4,3 32 1827 267 41,3 1,9 30,2 1,6 27,9 1,9 44,1 5,3 33 2018 241 42,7 1,8 30,6 1,2 28,4 1,7 46,4 4,6 34 22,35 263 43,6 1,7 31,1 1,3 28,9 1,7 49,9 4,9 35 2324 206 44,4 1,5 31,9 1,3 29,6 1,6 51,7 4,6 36 2572 235 45,3 1,7 32,3 1,4 30,1 1,9 53,6 4,9 37 2771 418 47,6 2,3 33,7 1,5 31,7 1,7 57,9 6,6 38 3145 441 49,6 2,0 34,7 1,2 33,1 1,6 63,6 6,9 39 3403 415 50,8 1,6 53,5 0,9 34,3 1,2 66,9 6,6 40 3546 457 51,7 2,1 35,7 1,3 35,0 1,7 68,8 7,5 50 1- grafik Homila ichi rivojlanishi grafigi Vaqtidan ilgari boshlangan tug‘ruqlarni davolashning o‘ziga xos xususiyatlari bor. Bunday sharoitda qo‘llaniladigan -adrenomimetiklar yo‘ldosh orqali o‘tishiga hech qanday shubha yo‘q. Homila -retseptorlarining stimulyatsiyasi umuman olganda onadagi singari reaksiyalarni, xususan taxikardiyani chaqiradi, garchi u homilada onadagiga nisbatan odatda kam yuzaga chiqqan bo‘lsa-da. Onada va homilada metabolik rektsiyalar – tug‘ruqlardan keyin gipogligemiya va giperinsulinemiya avj olishiga olib kelishi mumkin bo‘lsa-da, tug‘ruq faoliyatini to‘xtatish maqsadida -adrepomimetiklardan foydalanish fonida yoki undan keyin tez orada tug‘ilgan chaqaloqlarda qondagi glyukoza darajasini tekshirish tavsiya etiladi. Magniy sul’fatdan shuningdek tug‘ruqqa qadar va tug‘ruq vaqtida foydalaniladi. Homila qonida magniy darajasi onadagi ko‘rsatkich bilan uzviy korrelyatsiya qiladi. Magniy preparatlari bilan davolash davrida yoki tez orada 51 tug‘ilgan bolalarda uyquchanlik va bo‘shashish kuzatilishi mumkin, ularda mushak tonusi past, qonda kal’tsiy darajasi pasaygan. Bunday bolalarga ortiqcha magniyni chiqarilishi uchun 3-4 kun talab qilinadi. Shunday qilib, bu dori vositalari tug‘ruqni vaqtincha kechiktirish uchun foydali bo‘lishi mumkin va bu fursat onani intensiv perinatal va neonatal tegishlicha davolash uchun ixtisoslashgan markazga o‘tkazish, neonatal kasallanishni kamaytirish maqsadida glyukokortikoidlar tayinlash singari ta`sirchan tadbirlardan foydalanish kerak. Homila o‘pkasining yetilishini tezlashtirish. Respirator distress-sindrom vaqtidan ilgari yuz bergan tug‘ruqning eng oddiy asorati hisoblanadi, u gestatsion yoshining 34-haftasigacha tug‘ilgan 50%dan ko‘proq bolalarda kuzatiladi. Yo‘ldosh orqali homilaga o‘tadigan kortikosteroidlar tayinlash respitator distress-sindrom holatlarining klinik muhim va statistik ishonarli pasayishiga olib keladi. Davo boshlanishidan 24 soatdan ko‘p va 7 kundan kam vaqtda tug‘ilgan bolalarda eng katta natijaga erishiladi, biroq bu optimal davrgacha yoki undan keyin tug‘ilgan bolalarda ham respirator patologiya hollarining kamayishi qayd qilinadi. Onaga tayinlangan kortikosteroidlar 31-haftagacha tug‘ilgan bolalar uchun ham ta`sirga ega. Ular nonatal patalogiyaning boshqa jiddiy shakllari rivojlanish xavfini pasaytiriradi, masalan, qorincha ichiga qon quyilishlar xavfini 50%ga kamaytiradi. Bu, ehtimol, respitator distress-sindrom kamayishi bilan bog‘liq bo‘lsa kerak. Bu prepatalarni qo‘llash shuningdek nekrotik enterokolit holatlarining rivojlanishini ham kamaytiradi. Qorinchalar ichiga qon quyilishlardagi singari bu ijobiy ta`sir, ehtimol respirator patologiyaning susayishi va Mexanik ventilyatsiyaning pasayishi natijasida bevosita paydo bo‘ladi. Klinik sinovlarning ma`lumotlari kortikosteroidlar bilan davolash perinatal infeksion kasalliklar xavfini kuchaytiradi, deb hisoblashga asos bo‘la olmaydi. Bu hamma homiladorlarga, jumladan tug‘ruq boshlanguncha homila pufagi (qog‘anoq) yorilgan ayollarga ham taalluqli. 52 Onalari tug‘ruqqacha kortikoidlar olgan bolalar orasida neonatal o‘lim darajasi past, bu guruhda yashab ketgan bolalar soni nazorat guruhidagi bolalar bilan taqqoslanganda tug‘ilish paytiga kelib o‘rta hisobga birmuncha past gestatsion yoshga ega. SHunga qaramay, glyukokortinosteroid “olgan” bolalar guruhida nevrologik va intellektual testlarning mezonlari nazorat guruhiga nisbatan yaxshiligi ma`lum bo‘ldi. Respirator distress-sindromda ham, uni davolashda ham birga keladigan asoratlarning og‘irligini e`tiborga olib, buni tushuntirish mumkin. HROQ da (bu ko‘pincha muddatiga yetmay tug‘ilganlik bilan birga uchraydi) onada arterial gipertenziya bo‘lmagan taqdirda homila o‘pkasi, hatto tezlashgan yetilishi bilan ajralib turishi mumkin, biroq bunda ham kartikosteroidlarni tayinlash foydali hisoblanadi. HROQda antenatal kortikosteroid davoning potentsial nojo‘ya oqibati neonatal gipoglikemiya bo‘lishi mumkin. Shunday qilib, 24 mg dozada betametazon, 24 mg dozada deksametazon yoki 2g dozadan gidrokartizon tayinlash o‘lim darajasining sezilarli pasayishi va gospitalizatsiya qiymati va davomliligining kamayishi bilan o‘tadi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan chaqaloqlarning tashqi ko‘rinishi qator farq qiladigan belgilarga ega, ular gestatsiya muddatiga bevosita bog‘liq bo‘ladi. Gestatsion yosh nechog‘lik kam bo‘lsa, bu belgilar ko‘proq yaqqol ifodalangan bo‘ladi. O‘sishning past ko‘rsatkichlari va oziqlanishning pasayishi amalda tug‘ilgan hamma muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarga xos. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalar uchun noproportsional tana tuzilishi: boshi gavdasiga nisbatan katta, bo‘yin va oyoqlari kalta, kindigi pastda joylashgan. Bu xususiyatlar oyoqlarning o‘sish sur`ati qisman homiladorlikning ikkinchi yarmiga xosligiga bog‘liq. Tana vazni ekstremal past bo‘lgan muddatiga yetmay tug‘ilgan chaqaloqlar uchun teri qoplamlarining yaqqol giperemiyasi xos. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarning keyingi xususiyati mayin tuklarning (lanuga) jadal ko‘payishi, ular faqat elka va orqada emas (muddatida tug‘ilgan boladagi kabi), balki yonoqlar, sonlar, dumbalarda ham bo‘ladi. Teri osti yog‘ qavati yupqalashgan yoki yo‘q, yonoqlar sohasidagina qolgan bo‘ladi. Tug‘ilgan vaqtda tirnoqlar ko‘pincha barmoqlarning 53 uchlarigacha yetmaydi. Tirnoqlar homiladorlikning 28-32-haftasida barmoqlarning uchlarigacha etadi, 35 haftadan ortiq muddatda esa barmoqlar chetidan chiqib turadi. Tog‘ay to‘qima etarli rivojlanmaganidan muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda quloq supralari yumshoq, kalla suyagi shakli muddatida tug‘ilgan bolalarga nisbatan yumaloqroq, suyaklari yumshoq, choklari va liqildoqlari ochiq. Miya kalla suyagi yuznikidan ustunligi qayd qilinadi. Qiz bolalarda jinsiy yoriq ochilib turadi, chunki katta jinsiy lablar kichik lablarni yopib turmaydi. O‘g‘il bolalarda moyaklar yorg‘oqqa tushmagan va chov kanallarida yoki qorin bo‘shlig‘idan bo‘ladi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda sut bezlarining fiziologik dag‘allashuvi bo‘lmaydi. Tashqi belgilardan birortasi alohida qaralganida muddatiga yetmay tug‘ilganlikning shak-shubhasiz belgisi bo‘la olmaydi, ularning qo‘shilib kelishigina hisobga olinadi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolaning funksional xususiyatlari. Muddatidan oldin tug‘ilgan bolalar uchun bo‘shashganlik, uyquchanlik, kuchsiz yig‘i, mushak tonusining pasayishi, emish refleksining susayishi termoregulyatsiyaning takomillashmagani xos. Bunda fiziologik me`yorlar gestatsion yosh va hayotlik vaqtiga bog‘liq holda birmuncha farq qilishini ko‘rsatib o‘tish lozim. Hayotining birinchi kunlarida me`yor deb hisoblangan belgilar (masalan, metabolik atsiroz) keyinchalik patologiya bo‘lib chiqadi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolaning nafasi muddatida tug‘ilgan bolaniqidan minutlik soni ko‘pligi va labilligi, nafas harakatlarining yuzakiligi, nafas chuqurligining notekisligi, davomiyligi turlicha respirator pauzalar paydo bo‘lishi bilan farq qiladi. Apnoe soni (nafasning 10 s va ko‘proqqa to‘xtashi) o‘ta muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda maksimal (eng yuqori) bo‘ladi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan sog‘lom chaqaloqlarda apnoe davrlari nafas chuqurligining bir xil (Biot turi), nafas harakatlari davrlari bilan to‘g‘ri almashinuvi, pauzalar bilan davriy nafas olishi va tobora ko‘payishi, so‘ngra esa nafas amplitudasining pasayishi (Cheyin-Stoks turi) mumkin. O‘ta muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalar uchun nafas chiqarish qiyinlashib, talvasali harakatlar xos bo‘ladi. Nafas soni 54 gestatsion yoshga bog‘liq holda birmuncha o‘zgarib turadi. Nafas olish soni o‘rta hisobda minutiga 48-52 (36 dan 62 gacha) ni tashkil qiladi. Bu gestatsion yosh bilan korrelyatsiya qiladi: gestatsion yosh nechog‘lik kam bo‘lsa, paradoksal uyqu fazasida nafas shu qadar ko‘proq bo‘ladi. Yangi tug‘ilgan bolalarda yurak qon-tomirlar tizimining funksional xususiyatlari nerv tizimi vegetativ simpatik bo‘limining ustunligi bilan ifodalanadi. Har qanday ta`sirotlar yurak urishlarini tezlashtiradi, tonlari jarangdorligini kuchaytiradi va arterial bosim oshadi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda YQS Yangi tug‘ilganlik davrida minutiga 140-160 marta uradi, bezovtalikda esa YQS minutiga 200-220 martaga etishi mumkin. Ayrim bolalarda auskul’tatsiyada embriokardiya fenomeni – I va II tonlar orasidagi pauzalarning davomliligi bo‘yicha bir xilligi va II va I tonlar orasida yurak tonlarining kuchi bo‘yicha bir xilligi bilan harakterlanadigan yurak ritmi aniqlanadi. Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda arterial bosimni nazorat qilish intensiv neonatal parvarishning ajralmas qismidan iborat. Sistolik arterial bosimning pastki darajalari tug‘ilishdan keyin dastlabki 12 soatda: 1500g tana vaznida simob ustunining 40mm, 3000g tana vaznida 50mm ni tashkil qiladi. Bosh miyaning ishemik va gemorragik shikastlanishlarining oldini olish uchun miya qon oqimini monand va barqaror quvvatlab turish g‘oyat muhim. Qon plazmasi hajmini ko‘paytiradigan eritmalarni asta-sekin quyish, inotrop preparatlar infuziyasi yo‘li bilan arterial gipotenziyani korrektsiya qilish tavsiya etiladi. 2- grafik Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar arterial bosimi ko‘rsatkichlarining sentil grafiklari Sistolik bosim Diastolik bosim mm rt.st mm rt.st 55 Tana vazni kg Tana vazni kg Muddatiga yetmay tug‘ilgan bolalarda (ayniqsa tana vazni ekstremal kichik) aksariyat Finkel’shteyn simptomi aniqlanadi: yon bosh holatida terining turlicha rangdaligi kuzatiladi. Pastki yarmi pushti rang, yuqorisi – oq rang. Bu simptom teri kapillyarlari tonusi ustidan nazoratni amalga oshiradigan gipotalamusning yetilmaganligiga bog‘liq. Buyraklarning funksional xususiyatlari. Kunlik diurez hayotining 1-haftasi oxirida 60 dan 130 ml gacha o‘zgarib turadi. Siydik ajratishlar soni sutkasiga 8-13 marta. Koptokchalar fil’tratsiyasining hajmi minutiga 19,4 ml/m 2 , suvning kanalcha reabsorbsiyasi 96%. Funksional yetilmaganlik buyrak osmorelulyatsiyasining takomilga etmaganligida ham namoyon bo‘ladi. Buyraklar faoliyatiga baho berish uchun soat sayin diurez sur`atini qayd etish kerak, bu hayotining 3-kunigacha soatiga 1ml/kg, 3-kunidan soatiga 2-5 ml/kg ni tashkil qiladi. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling