O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. Q. Nomozov, sh. M. Turdimetov
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
KITOB
- Bu sahifa navigatsiya:
- BO‘Z TUPROQLAR MINTAQASI SUG‘ORILADIGAN TUPROQLARI
|
Botqoq tuproqlar.
Bu poyasdagi botqoq tuproqlar o‘tloqi va botqoqlashgan-o‘tloqi tuproqlar orasidagi pastqamliklarda, sizot suvlari yozgi suv ko‘tarilishi davrlarida yеr yuziga yaqinlashib kеladigan joylarda hosil bo‘ladi. Sizot suvlari ozayganda 20-50 sm chuqurlikka yaqinlashadi. O‘simliklari qamish va qo‘g‘adan iboratdir. Sizot suvlarining uzoq vaqt tuproq ustiga chiqib yotishi tufayli torf qatlami hosil bo‘ladi va ular torflashgan botqoqlar dеb yuritiladi. Ularning tarkibida chirindi (10-22%), azot va fosfor moddalar ko‘p. Sizot suvlari tеzda pasayib kеtadigan joylarda esa illashgan-botqoq tuproqlar hosil bo‘ladi. Illashgan-botqoq tuproqlarda chirindi (1,5-2 %), azot va fosfor moddalari ozdir. Botqoq tuproqlar dеyarli o‘zlashtirishga tortilgan bo‘lib, qo‘riq holda juda oz uchraydi. 104 Savollar 1. Gidromorf tuproqlarning hosil bo‘lish sharoitlari nimalar- dan iborat? 2. O‘tloqi tuproqlar qanday xossa va xususiyarlarga ega? 3. Otloqi tuproqlarning morfologik belgilarini aytib bering. 4. Botqoq tuproqlar qanday sharoitlarda hosil bo‘ladi? 105 BO‘Z TUPROQLAR MINTAQASI SUG‘ORILADIGAN TUPROQLARI O‘zbekistonning sug‘oriladigan voha tuproqlari Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon, Qashqadaryo, Sheroboddaryo deltalari va vodiylari, shuningdek, Tyan-Shan, Hisor, Pomir-Oloy tuproqlaridan farq qiladi. Bu hududning tuproq qoplami och tusli, tipik va to‘q tusli bo‘z hamda gidromorf o‘tloq va botqoq tuproqlardan tashkil topgan. Bu yerlarning ko‘p qismi lalmikor dehqonchilik va yaylovlardan iborat. Sug‘oriladigan yerlar alohida vohalar ko‘rinishida Zarafshon, Sirdaryo, Chirchiq, Angren, Qashqadaryo va shu kabi boshqa daryolar havzasiga to‘g‘ri keladi. Ular tog‘larning oldi va past tekisliklarini egallab yotadi. Tog‘ oldi tekisliklarining vohalari, odatda, bo‘z tuproqlar mintaqasiga kiradi va tuproq hosil bo‘lish jarayonlarining kechishi bilan sahro mintaqasidan farq qiladi. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|