O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi zahiriddin`muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti «Tasdiqlayman»

III BOB. OILAVIY MUNOSABATLARNING O„ZIGA XOSLIGI VA 
BOLALARDA “MEN” KONSEPSIYASINING TUZILISHINI EMPIRIK 
JIHATDAN O„RGANISH………………………………………………….…61 
3.1. Tadqiqot metodikalari………………………………………………………61
3.2. Ota-onalar va bolaning o„zini anglash diagnostikasi natijalari……………..73 
XULOSA………………………………………………………………….…….81 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO„YXATI………………….……/.84 

---

4 
KIRISH. 
Prezidentimiz I.A.Karimov Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
siyosiy-ijtimoiy va iktisodiy istikbolning asosiy tamoyillarini bayon kilar ekan 
madaniy-ma‟rifiy sohadagi ishlarga mus- takil respublikamizda ma‟naviyatini 
rivojlantirish masalalariga ham aloxida tuxtalib, kuyidagilarni ta‟kidladi: “Endigi 
asosiy vazifa kishilarimizni mustaqil fikrlashga o„rganishi, o„ziga ishonchining 
ortib borishidir. Chunki tafakko„r ozod bulmasa, ong va shuko„r tarzidan 
kullikdan kutulmasa, inson tula ozod bulmaydi”.
Taraqqiyot takdirini ma‟naviy jixatdan yetuk odamlar xal qiladi. Aqliy 
zakovat va ruxiy ma‟naviy saloxiyat-ma‟rifatli insonning ikki qanotidir”. Ana shu 
vazifa kasb xunar ta‟limi tizimi zimmasiga ta‟lim-tarbiya, kasbiy ta‟lim ishlarini 
xozirgi davr talablariga muvofiq yanada takomillashtirish bo„yicha goyat muxim 
majburiyatlarni yuklaydi. Bugungi kunda butun dunyoda yuz berayotgan siyosiy, 
iqtsodiy va ijtimoiy o„zgarishlar o„qitish va tarbiyalash nazariyasi hamda 
amaliyotida juda ko„p o„zgarishlarni yuzaga keltirdi. Yangi ijtimoiy sharoitlarda 
mavjud pedagogik amaliyot metodologik va amaliy muammolarni nazariy 
jihatdan chuqur anglamasdan turib amalga oshirila olinmaydi, chunki mazko„r 
muammolarni hal qilmasdan turib, ta‟lim va tarbiyada samaraga erishib bo„lmaydi. 
Demak, jamiyatdagi siyosiy, iqtisodiy, demografik, ekologik, ijtimoiy va 
inson intellekti borasidagi buhronlar, tub o„zgarishlar zamonaviy psixologiya 
fanlariga talab hamda ehtiyojning ortishiga sababchi bo„lmoqda. 
Inson uzining butun xayoti va faoliyati davomida ob‟ektiv dunyoni bilib 
boradi. Bilish dunyoni inson ongida aks etishining murakkab jarayoni bo„lib, u 
bilmaslikdan bilishga, noani va to„la bo„lmagan bilimlardan ancha aniq va to„la 
bilimlarga tomon xarakat kilish sifatida soodir bo„ladi. Bilish tevarak-atrofdagi 
odamning narsa va xodisalarni xissiy idrok kilishdan boshlanadi. Tashki olamning 
sezgi, idrok va tasavvurning xosil bulishiga olib keladi, bular real borlikdagi 
narsalarni inson ongida aks ettiradi. Tevarak-atrofdagi olamga muvaffakiyatli ta‟sir 
etish uchun bu olam rivojlanishining ob‟ektiv konuniyatlarini bilish kerak. Fakat 

---

5 
xissiy bilish yordamidagina bu konunlarning moxiyatini tushunish mumkin emas. 
Abstrakt tafakkur tabiat va jamiyat xayoti rivojlanishining ob‟ektiv konunlarini 
bilishga xizmat kiladi. Abstrakt tafakkur xissiy bilish axborotlarini umumlashtirib, 
narsa va xodisalardagi xamma muxim bulmagan tasodifiy tomonlardan 
uzoklashadi xamda narsa va xodisalarning moxiyatiga kirib borib, ularning 
rivojlanishidagi umumiy konuniyatlarni ochib beradi. Umumlashtirish natijalari 
fan tushunchalari va konuniyatida ifodalanadi. Ularning xakikiyligi amaliyotda 
tikshiriladi, amaliyot bilimlarning xakikiyligini kursatuvchi oliy mezondir.