О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus

                                

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

14 

 

 

II. ASOSIY IBORALAR VA TUSHUNCHALAR. 

1.      Mahsulotni  kritik  hajmi  (pirovard  hajmi)  -  doimiy  harajatlar  bilan 

o’zgaruvchan harajatlar miqdoridan iborat, 

2.      Aktiv-buxgalteriya  hisobining  bir  qismi  bo’lib,  unda  korhonaga  tegishli 

barcha  narsalar  aks  etdirilgan  bo’ladi.  Moddiy  boyliklar,  pul  MABLAG’’lari, 

olish kerak bo’lgan qarzlari ( ma’lum muddatlar). 

3.      Passiv-harajatlarni  daromaddan  oshib  ketgan  miqdorini  aks  etdiruvchi 

buxgalteriya balansining bir qismi. To’lov balansidagi defetsit. 

4.      Bank-kredit-moliya  mua’ssasi  bo’lib,  unda  korhonalarning  yoki  alohida 

shaxslarning vaqtincha bo’sh turgan pul MABLAG’’lari; 

5.      To’plangan  bo’ladi  va  ularni  kredit  (qarz,  ssuda)  sifatida  beriladi, 

mamlakatda pul harakatini tartibga soladi. 

6.      Buxgalteriya  hisobi  -  xo’jalik    jarayonlarini,  ularning  natijalarini  va  pul 

hisobida ishlatilgan resurslarni  hisob raqamlarida aks etdirish. 

7.   Valyuta boyliklari- xorijiy valyutalar, qimmatbaho qog’ozlar; qimmatbaho 

metallar; qimmatbaho tabiiy toshlar. 

8.      Valyuta  rezevlari  -  oltinni  markazlashtirilgan  zaxirasi  va  markaziy 

banklardagi  va  mamlakatning  valyuta-moliyaviy  tashkilotlaridagi  xorijiy 

valyutalar. 

9.      Valyuta-mamalkat  pul  birligi;  xorijiy  davlatlarning  pul  belgisi;  xorijiy  pul 

berliklarida (veksel, chek va hokazo) ifoda etilgan muomaladagi va to’lovdagi  

hamda xalqaro hisob-kitoblarda ishlatiladigan kredit MABLAG’’laridir. 

10.  Diversifikatsiya-  shu  firma  ishlab  chiqaradigan  mahsulot  turini 

kengaytirish; mamlakat iqtisodiyotini rivojlantrishdagi yangi sifatli xolat. 

11.  Diller-ko’pincha  o’z  nomidan  va  o’z  hisobidan  tovarni  boshqalarga  sotib 

yuboradigan shaxs yoki firma. 

12. Diskont-vekselni hisobga olish; tovar bahosidan chegirma (skidka). 

13.  Mahsulot  etkazib  berish  shartnomasi-shartnomaga  muvofiq  etkazib 

beruvchi  kelishilgan  muddatga  tovarni  xaridorga  mulk  sifatida  topshirish 

majburiyatini  oladi,  xaridor  esa  tovarni  qabul  qilish  va  uning  uchun  ma’lum 

miqdorda pul MABLAG’’larini to’lash majburiyatini oladi. 

14. Mijoz-doimiy xaridor, buyurtmachi;  

15.  Kontrakt  -  tovarga  egalik  qilish  xuquqini  sotuvchidan  xaridorga  o’tishini 

mo’ljallagan, tovar va xizmatlarni oldi-sotdi shartnomasi. 

16.  Baho  liberalizatsiyasi-markaziy  boshqarmalar  nazoratidan  bo’shatilishiga 

yo’naltirilgan  bahoni  shakllantirishning  davlat  siyosati  yoki  banday  nazoratni 

anchagina bo’shashtirilishi; 

17.  Foyda-barcha  korhona  hisobiga  tushgan  pullar  va  minus  barcha  harajatlar, 

ya’ni foyda yoki zararlar. 

18. Asosiy kapital-er., bino va dastgohlarni o’z chiiga olgan aktivlar.