O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta ta`lim

Amaliy dasturiy ta`minot 
Kompyuterning dasturiy ta`minoti orasida eng ko’p kullaniladigani amaliy 
dasturiy ta`minot (ADT)dir. Bunga asosiy sabab — kompyuterlardan inson 
faoliyatining barcha sox^alarida keng foydalanishi, turli predmet soxalarida 

---

=-9-= 
avtomatlashtirilgan tizimlarning yaratilishi va kullanishidir. Amaliy dasturiy 
ta`minotni quyidagicha tasniflash mumkin. 
Muammoga yo’naltirilgan ADTta quyidagilar kiradi: 
—buxgalteriya uchun DT; 
—personali boshqarish DT; 
— jarayonlarni boshqarish DT; 
— bank axborot tizimlari va boshkalar. 
Umumiy matssadli ADT — soxa mutaxassisi bo’lgan foydalanuvchi axborot 
texnologiyasini kullaganda uning ishiga yordam beruvchi ko’plab dasturlarni uz 
ichiga oladi. Bo’lar: 
— kompyuterlarda ma`lumotlar bazasini tashkil etish va saklashni ta`minlovchi 
ma`lumotlar bazasini boshqa rish tizimlari (MBBT); 
— matnli hujjatlarni avtomatik ravishda bichimlash tiruvchi, ularni tegishli xrlatda 
rasmiylashtiruvchi va chop etuvchi matn muharrirlari; 
— grafik muharrirlar; 
— hisoblashlar uchun qulay muhitni ta`minlovchi elek tron jadvallar; 
— taqaimot k.ilish vositalari, ya`ni tasvirlar xrsil qilish, ularni ekranda namoyish etish, 
slaydlar, 
animatsiya, 
filmlar 
tayyorlashga 
mo’ljallangan 
maxsus 
das 
turlar. 
Ofis ADT idora faoliyatini tashkiliy boshqarishni ta`minlovchi dasturlarni uz 
ichiga oladi. Ularga quyidagilar kiradi: 
— rejalovchi yoki organayzerlar, ya`ni ish vaktini re jalashtiruvchi, uchrashuvlar 
bayonnomalarini, jadvallarni tuzuvchi, telefon va yozuv kitoblarini olib boruvchi 
dasturlar; 
— tarjimon dasturlar, ya`ni berilgan boshlangich matnni ko’rsatilgan tilga tarjima 
qilishga mo’ljallangan dasturlar; 
— skaner yordamida ukilgan axborotni tanib oluvchi va matnli ifodaga binoan 
uzgartiruvchi dasturiy vositalar; 
— tarmoqdagi uzoq masofada joylashgan abonent bilan foydalanuvchi orasidagi o’zaro 
muloqotni tashkil etuvchi kommunikatsion dasturlar. 

---

=-10-= 
Multimedia dasturiy vositalari dasturiy maxsulotlarning nisbatan yangi sinfi 
hisoblanadi. U ma`lumotlarni k.ayta ishlash muxitining uzgarishi, lazerli disklarning 
paydo bo’lishi, ma`lumotlarning tarmoqdi texnologiyasining rivojlanishi natijasida 
shakllandi.