O’zbekiston respublikasi oriental universiteti

7 bosqich – Tugatish. Diagramma namoyish etiladigan holatga kelgan bo’lsa,

5- rasm. Parabola diagrammasi.

“MS Excel” qobiq dasturida aniq integrallarni taqribiy hisoblash.
“Matematik analiz asoslari” kusidan maʼlumki, aniq integrallarni yigʻindi koʻrinishda koʻrsatish mumkin. Umuman olganda integral taʼrifiga koʻra

kurinishga ega. Aniq integrallarni taqribiy xisoblashning sonli qiymatini topish boʻyicha bir necha usullar mavjud. Bulardan biri trapetsiya usuli hisoblanadi.

у
.

y₁ у₂ у_n

a x₁ x₂ b x

. integral qiymati aniq boʻlishi uchun n sonini iloji boricha katta olishimiz kerak. Bundan tashqari yuqoridagi formulalarda trapetsiya oʻrta chizigʻi kattaligi oʻrniga qoʻyish bilan xam maqsadga erishish mumkin. Quyida koʻriladigan masalada ushbu integralni taqribiy xisoblash formuasidan foydalanamiz

Bizning hisoblashlarimizda aniqlik n soniga bogʻliq boʻladi. Hozircha n=100 deb olamiz. Shu bilan kerakli muloxazalar xisoblashlarni boshlashlarni boshlash uchun yetarli boʻladi.

Endi biz oldingi masalalarni yechimini topishda qoʻllangan uslublar yordamida “MS Excel” qobiq dasturida aniq integrallarni taqribiy hisoblash ni amalga oshiramiz.

Avvalam bor “MS Excel” ishchi oynasida biror yacheykalariga bizga maʼlum kattaliklarni qoʻyamiz. Rasmda ajratib koʻrsatilgan.

Soʻngra birin ketin formulalar yerdamida boshlangʻich yacheykalarni toʻldiramiz.

Boshlangʻich yacheykalar qiymat olib boʻlganlaridan soʻng ularni nusxalarini olib quyi satrlarga koʻchiramiz (bu ishlar avvalgi masalalarni yechishda qoʻllanildi). Bu bilan F ustunda formuladagi yigʻindi belgisi ostidagi elementlarni hosil qilamiz. Oxiri ishimiz biror yacheykaga shu F ustun yigʻindisini topib qoʻyamiz va ishimiz yakuni bulib shu yacheykadagi qiymat xisoblanadi. Bizning ishimizda bu qiymat H1 yacheykada joylashgan