O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xojaligi toshkent irrigatsiya va qishloq xoja’ligini mexanizatsiyalash muhandislar instituti

Sohaviy terminlar va ularning qo’llanishi.

---

2. Iqtisodiyot bilan aloqasi bo‘lmagan, boshqa-boshqa sohalarda
qo‘llanadigan terminlar ham maxsuslashtiriladi, ya’ni iqtisodiy
terminlar sifatida ishlatiladi. Masalan, taklif, sohibkor, o‘sim, qoldiq, 
daraja, palata, kadrli, yetakchi, yig‘im, qonun, qaydnoma, baho, 
xo‘jalik kabi yuzlab leksemalar iqtisodiy terminologik tizimda yakka
holida ham, so‘z birikmalarining tarkibiy qismlari sifatida ham 
ushbu soha terminlari sifatida amal qilinaveradi.
3. Iqtisodiyot terminologiyasining boyishidagi yana bir manba, bu
iqtisodiy tushunchalarni ifodalash uchun xilma-xil affikslar ishtirokida
hosil qilingan yasama 49 lug‘aviy birliklar hisoblanadi: jamg‘arma, 
ijarachi, ishsizlik, uyushma, tejamkor, iqtisodiyot, tadbirkor, bojxona, 
qarzdor, boylik kabilar shular jumlasidandir. Bunday terminlarning bir
qismi tegishli ruscha-baynalmilal muqobillarining o‘zbek tilidagi kalkasi
sifatida yuzaga kelgan.

---

Hozirgi o‘zbek tili lug‘at tarkibida, uning iqtisodiy
terminlar tizimida yuqoridagidek umumturkiy, o‘zbek
terminlari bilan bir qatorda fors-tojikcha, arabcha, 
shuningdek, ruscha-baynalmilal leksemalar ham qo‘llanib
kelinayotir. Masalan, sarmoya, savdogar, tojir, sarkor, 
daromad, dastmoya kabi fors-tojikcha so‘zlar asosiy
iqtisodiy terminlar bo‘lib qo‘llanmoqda. O‘zbek tili
iqtisodiyot terminologiyasining ruscha-baynalmilal
terminlar hisobiga to‘ldirilishi haqida gap ketganda shuni
aytish kerakki, rus tili leksikasi imperiya davrida mahalliy
tillarga, xususan, o‘zbek tiliga ham o‘z ta’sirini o‘tkazdi. 
Masalan, veksel, preyskursant, kredit, tovar, buxgalter, 
bank, kassir, avans, makler va boshqalar.

---

-naesmi.uz
-meros.org
-www.uza.uz
-darakchi.uz
-www.uzvisit.com 
-Husanov N.A., Dilmurodova
N.A. “O‘zbek tili”
Foydalaningan manba'lar