O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro filiali

1. 
fazoviy ma`lumotlar bazalarning aniqligi to`g’risida gap ketganda 
ma`lumotlarning o`ziga xos aniqligi va ma`lumotlar bazaning aniqligini bir biridan
ajratish lozim.


2. 

ma`lumotlar aniqligi deb hisoblangan ko`rsatkichlarining haqiqiy
ko`rsatgichlarga yaqinligi. Fazoviy ma`lumotlar ko`pincha umumlashtirilgan va 

---

52

shu sababli ularning haqiqiy ko`rsatkichlarini aniqlash oson emas. Amalietda
ko`zatilgan yoki o`lchangan ko`rsatkichlar haqiqiy deb faraz qilinadi. Misol uchun, 
raqamli ma`lumotlarga ko`ra poligonning chegarasi uzunligini hisoblash vazifasida
aniqlikni tekshirish maqsadida ushbu ko`rsatkich man’ba` xaritadagi hisoblangan 
chegarasi bilan solishitiriladi. SHunday chegaralarni dalada tekshirish imkoni yo`q,
chunki ular haqiqatda yuk. SHundan kelib chiqadi, ma`lumotlar bazaning aniqligi 
va undagi ma`lumotlar asosida hisoblangan natijalar aniqligi bir xil emas. Misol
uchun, joyning raqamli modeli asosida hisobalngan yonbagri qiyaligini aniqligi 
ushbu modelning balandliklarning aniqligiga teng emas va ko`zatishlar aniqligiga
boglik (aytaylik, km, m, sm, mm, 0,1 mm, 0,01 mm va x.k.). SHuni ko`rsatib 
o`tish kerakki, yuqori aniqlikdagi kuzatishlar ishonchligi katta bo`lmasligi ham
mumkin.


3. 
Geografiya axborot tizimning hisoblash aniqligi katta va u ma`lumotlar 
aniqligidan yuqori turadi. Hamma bor fazoviy ma`lumotlarining aniqligi
geografiya axborot tizimning imkoniyatlariga ko`ra pastrok turadi. SHu sababli 
kuyidagi savollar paydo bo`ladi:
o
Aniqlikni kanday qilib o`lchash mumkin?

o
Hatolarning taqsimlanishini qanday qilib ko`zatish mumkin? 

o
Talab qilinadigan aniqlikni etarli va kerakli darajada qanday qilib ta`minlash 

mumkin?
o

Ma`lumotlarining sifatini nima bildiradi? 

Raqamli ma`lumotlarni aniqligini izoxlaydigan standartlar mavjud va ushbu

standartlar ma`lumotlar sifatini bir necha tomondan izoxlaydilar:
o
Joylashish aniqligi

o
Atributlar aniqligini 

o
Mantikaviy mosligini

o
To`likligini

o
YAratish jaraenlarini