O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

13.1.Moliyaviy natijalar tahlilining ahamiyati,maqsadi va vazifalari
Moliyaviy natija deganda foyda yoki zarar tushuniladi. Har bir xo‟jalik foydali 
faoliyat yuritmogi zarur. Bunga erishmoq uchun mavjud imkoniyatlarni aniqlab,ulardan 
samarali foydalanish zarur. Buning uchun tahlilni, o‟z vaqtida amalga oshirib, foydani 
ko‟paytirish imkoniyatlari o‟z vaqtida aniqlab, faoliyatga jalb qilish choralarini ko‟rish 
zarur. Shuning uchun ham moliyaviy natijalarni tahlil qilishning ahamiyati kattadir. 
Tahlilning maqsadi nimadan iborat? Tahlilning maqsadi,foyda ko‟rsatkichlari 
dinamikasini chuqur o‟rganish va omilli tahlil qilish asosida ularni ya‟nada ko‟paytirish 
imkoniyatlarini aniqlashdan iborat.

---

52 
Tahlilning asosiy vazifalari:
1.Yalpi foyda(zarar)ni hisoblash va uning o‟zgarishiga omillar ta‟sirini aniqlab, baho 
berish;
2.Asosiy ishlab chiqarish faoliyati foydasi (zarari)ni aniqlash va uning o‟zgarishini 
omilli tahlil qilib, baho berish., 
3.Umumxo‟jalik faoliyati foydasi (zarari)ni aniqlash va o‟zgarishini omilli tahlil 
qilib, baho berish; 
4.Sof foyda o‟zgarishini aniqlash va omillar ta‟siriga baho berish;
5.foydalarni ko‟paytirish imkoniyatlarini ko‟rsatish. 
13.2. Moliyaviy natija korsatkichlarining turlari va ularni hisoblash
usullari 
Moliyaviy natijalar 5-ta turga bo‟linib hisobga olib boriladi, tarlil qilinadi. 
1.Mahsulotlarni sotishdan olingan yalpi foyda. Yalpi foydani aniqlash uchun 
mahsulotlarni sotishdan olingan sof pul tushumidan (SPT) sotilgan mahsulotlarning 
tannarxini (TN) chegirib tashlash kerak:
YF=SPT-TN
2.Xo’jalikning asosiy faoliyati foydasi. Mahsulotlarni sotishdan olingan yalpi 
foydadan (YF) davr xarajatlari (DX) bilan asosiy faoliyatning boshqa xarajatlarini (BX) 
ayirish va asosiy faoliyatning boshqa daromadlarini (BD) qo‟shish orqali asosiy 
faoliyatning foydasi (AFF) aniqlanadi: