O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti himoyaga ruxsat berildi

2.4. 5G qabul qilgich-uzatkichning arxitekturalari 
Qabul qilgich-uzatkichning arxitekturasi va chastotalar rejasini tanlashda 
turli aloqa tizimlarining qabul qilgich-uzatkichlarida ishlatiladigan yuzaga kelgan 
oraliq chastotalarning nominallarini tanlash amaliyotini hisobga olish zarur. Eng 
keng ishlatiladigan bu chastotalar nominallari (2.1-jadval) 
Masalan, DECT qurilmalarida ishlatiladigan standart oraliq chastotalar 
110,592 va 112,32 MGts hisoblanadi. DECT qabullagichlarining oldingi 
ishlanmalarida 110,592 MGts chastota ishlatilgan, lekin bunda OCh traktiga 
18,432 yoki 13,824 MGts chastotalarga ega bo‘lgan tayanch generatorining 6 yoki 
8 garmonikalarini kirishi vujudga kelishi mumkin. Shuning uchun 110,592 MGts 
ga teng OCh ishlatilishida 10,368 MGts tayanch chastotasi nominalidan 
foydalaniladi. Agar chastota ikki marta o‘zgartiriladigan qabul qilgich arxitekturasi 

---

30
ishlatilsa, ikkinchi oraliq chastotaning nominali 10,7 yoki 10,368 MGts ga teng 
tanlanadi 
2.1-jadval 
Mobil aloqada ishlatiladigan standart oraliq chastotalar
Standart yoki 
ilova 
Kanallarning 
surilishi,kGts 
1-oraliq 
chastota,MGts 
2-oraliq 
chastota,MGts 
CT1 
25 
21.4 
CT ISM 
110,59; 112,32 
10,7 
ISM 
10,7; 21,4 
AMPS 
30 
83; 86 
0,450; 0,455 
GSM 
200 
71;83;175;200;225; 
254; 256; 199(BTS 
GSM) 
13 
GSM1800(DCS) 200 
175; 200; 225; 254; 
256; 
199 
(BTS 
GSM) 
GSM1900(PCS) 200 
175; 200; 225; 254; 
256; 199 
(BTS GSM 
DCS 1800 
200 
188; 254; 400 
13 
CDMA 
85,38; 130,38; 183,6; 
210,38; 220,38 
WCDMA 
120;150;160;190;380 
202,50 (BTS W-
CDMA-RX) 392,50
(BTS W-CDMA-TX 
DECT 
1728 
110,59; 112,32 
10,7 
PHS 
220 
248,45; 243,95 
10,7 
Radioqabul qilgichni (Rx) arxitekturasini tanlash mobil telefon qabul 
qilgichni loyihalash jarayonida muhim qadam hisoblanadi. Boshqa narsalar 
qatorida, u ushbu umumiy tizim spesifikatsiyasi uchun dupleksorlar, filtrlar, past 
shovqinli kuchaytirgichlar, Mikserlar va analog-raqamli (ADC) konvertorlar 

---

31
(ADC) kabi alohida komponentlarga talablarni belgilaydi. Ushbu talablar bilvosita 
ma’lum darajadagi integratsiya, moslashuvchanlik, energiya sarfi va narxga olib 
keladi. 5G oldingi avlodlarga qaraganda har xil talablarga ega bo‘lganligi sababli, 
yanada ehtiyotkorlik bilan ko‘rib chiqish talab etiladi. 5G-da kerakli 
moslashuvchanlik 
oldida, 
hozirda 
mobil 
telefon 
qabul 
qiluvchilarida 
qo‘llaniladigan yondashuvlar hayotiy bo‘lib qoladi. 
LTE Advanced Pro: Bu avlod, 4G LTE tizimlarni yanada rivojlantiradi va 
5G ga o‘tkazishni ta’minlaydi. LTE Advanced Pro, 5G ga qo‘lda tutqaziladigan bir 
qancha asosiy xususiyatlarni o‘z ichiga oladi, masalan, 5G NR-ni (New Radio) 
qo‘llaydi, millimeter tezlikli aloqaga ko‘p tezlikda o‘tish imkonini beradi va IoT 
tizimlari uchun yengil yordam beradi. 
5G simsiz texnologiyasi turli chastota diapazonlarini qo‘llab-quvvatlaydi, 
ya’ni 1 Gigagersdan past chastota, 1 dan 6 Gigagersgacha va 6 Gigagersdan yuqori 
(millimetr to‘lqin chastotalari). 5G qabul qiluvchilar bir xil chastota diapazonlarida 
ishlaydi. 
2.6-rasm. Qabul qilgich chipining ichki sxemasi

---

32