O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti himoyaga ruxsat berildi

Ta’minlaydigan asosiy texnologiyalar 
5G sohasidagi texnologik yutuqlar ko‘lami juda keng va o‘sishda davom 
etmoqda. Ushbu bo‘limda eski standartlarda mavjud bo‘lgan narsalarga nisbatan 
eng muhim o‘zgarishlar, shu jumladan millimetr to‘lqini (mm to‘lqin), bir nechta 
kirish va bir nechta chiqish (MIMO) va kichik sotalarga ega massiv tizimlar 
tasvirlangan. 
Millimetrli to‘lqinlar 
Yangi 5G radiosi (NR) 5G tarmog‘i uchun global standart hisoblanadi.
2.12-rasmda ko‘rsatilgandek, u ikki xil chastota diapazonini o‘z ichiga oladi. 
6 Gigagersdan past (masalan, 2,4 gigagersli va 5 gigagersli) va 24 Gigagersdan 
100 gigagersgacha cho‘zilgan millimetr to‘lqini hisoblanadi. 6 gigagersli 
diapazonlarda 5G texnologiyasining tez joylashishini ta’minlash uchun mavjud 
infratuzilmani yangilash mumkin. Hozirda 5G tarmoqlarini 6 gigagersli 
diapazonda o‘rnatish ishlari olib borilmoqda. Biroq, 6 gigagersli diapazonlar 
ko‘plab ilovalar, shu jumladan 4G bilan haddan tashqari yuklangan va oldingi 
avlodlar standartlari bilan cheklangan tarmoqli kengligi cheklangan bo‘lib 

---

39
millimetr to‘lqin spektri asosan foydalanilmaydi va sezilarli darajada yuqori 
tarmoqli kengligi taklif etadi 1 gigagersgacha. 
24 Gigagersdan 100 Gigagersgacha bo‘lgan bir nechta chastota diapazonlari 
hisobga olinadi, 24 gigagersli va 39 gigagersli chastotalar ayniqsa katta qiziqish 
uyg‘otib bormoqda. 
2.12-rasm. 5G NRda mumkin spektr 
Millimeter tezlikli aloqa (mmWave): Bu avlodda, yuqori frekanslarda (30 
GHz va undan yuqori) ishlovchi aloqa yoritgichlari ishlatiladi. Millimeter tezlikli 
aloqa, yuqori tezliklarni o‘z ichiga oladi va ko‘p tezlikli ma’lumotlar uzatishini 
ta’minlaydi. Uzatishning yetarli masofasi va tezligi bilan birga, qabul qilish uchun 
esa yaqin masofalarda joylashgan bazalar va yoritgichlar talab qilinadi. 
mmWave to‘lqinning kamchiliklaridan biri uning 6 Gigagersdan past 
diapazonga nisbatan cheklangan jismoniy diapazoni bo‘lib yqori chastotalarda 
tarqalish yo‘qotishlari og‘ir va signal to‘siqlar bilan blokirovka qilish uchun ancha 
sezgir bo‘ladi . Ma’lumki, yomg‘irda susayishi, atmosfera va molekulyar yutilish 
millimetr to‘lqinlari spektrida ortib boradi.