O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti himoyaga ruxsat berildi

5G texnologiyasi qabul qilgich /uzatgich arxitekturasi 
5G eskirgan standartlardan tashqari transformatsion o‘zgarishlar va foyda 
keltiradigan yangi avlod telekommunikatsiya tarmog‘iga aylanishi kutilmoqda. 
Ma’lumot uzatishga bo‘lgan talab o‘sishda davom etar ekan va turli tarmoq 
tizimlarining ilovalari yildan-yilga kengayib borar ekan, 5G sanoat va 
iste’molchilar uchun zarur bo‘lgan tarmoqli kengligi o‘sishini ta’minlaydi. U 
sezilarli darajada yaxshilangan ma’lumotlar tezligi, kechikish, ulanish va 
ishonchlilikka asoslangan turli xil foydalanish holatlarini qo‘llab-quvvatlaydi. 
Amalga oshirish 2020 yilda tezlashdi, dala sinovlari ham, tijorat dasturlari ham 
davom etdi. Ushbu oq qog‘oz 5G inqilobi bilan bog‘liq asosiy texnologiyalar, 
muammolar va me’moriy yechimlar haqida umumiy ma’lumot beradi. 
5G texnologiyasini qo‘llash va ulardan foydalanish 
5G texnologiyasini joylashtirishdan foydalanish holatlarini uchta keng 
sohaga bo‘lish mumkin: kengaytirilgan mobil keng polosali (embb), ultra ishonchli 
past kechikishli aloqa (URLLC) va ommaviy mashina tipidagi aloqa (mmtc). Har 
bir foydalanish holati ishlash parametrlari bilan o‘ziga xos texnik talablarga ega, 

---

38
jumladan, ma’lumotlarni uzatishning eng yuqori tezligi, spektral samaradorlik, 
kechikish, ulanish zichligi, ishonchlilik va boshqalar. 
Dastlab, 5G texnologiyasining joriy etilishi iste’molchilarga uzluksiz 
ishlashni ta’minlaydigan embbga qaratiladi. Ushbu dasturlarga 4K va 8k oqimlari, 
AR/VR va past kechikishli bulutli kirish kiradi. Tarmoqli kengligi chastota 
diapazoniga qarab 100 Mgs dan 1 Gigagersgacha o‘zgarishi mumkin. Oldingi 
aloqa standartlarida eskirgan tor kanal kengligi tufayli past chastota diapazonlari 
kamroq tarmoqli kengligiga ega bo‘ladi. URLLC 1 ms kechikish va 99,999% 
ishonchlilik uchun qat’iy talablarni qo‘yadi. Bu transport vositalari, muhim 
vazifalar, tahlil dasturlar va sanoat avtomatizasiyasining ayrim turlari o‘rtasidagi 
aloqa uchun zarur bo‘ladi, va nihoyat, mmtc narsalar internetini amalga oshirishga 
katta ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu toifaga har kvadrat kilometrga bir million 
qurilmaning potensial ulanish zichligi bo‘lgan taqiladigan qurilmalar va sensorlar 
kiradi, bu 4G imkoniyatlaridan sezilarli darajada yuqori bo‘ladi.