O'zbekiston Respublikasi So?li?ni Sa?lash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Davolash Tibbiy profilaktika va Tibbiy pedagogika fakultetlarinig Odam anatomiyasi va oxta kafedrasi suyaklarni uzaro birlashuvi

?ovur?alarning umurt?alar va t¢sh suyagi bilan ?¢shiliishi

?ovur?alar orka uchi (boshchasi) va d¢mboklaridagi Bo`g`im yuzalari bilan k¢krak umurt?alari, ustma ust turgan tanalarining oralari va k¢dalang ¢si?laridagi yuzalarga ?¢shilib Bo`g`im xosil ?iladi.

?ovur?alar boshchasi Bo`g`imi (arti capitis costae) ?ovur?aga boshchalaridagi Bo`g`im yuzalari (facies articularis capitis costae) bilan umurt?a tanalaridagi yu?ori va pastki yarim chu?urchalar (fovea costalis) orasida xosil b¢ladi. Xar bir ?ovur?a Bo`g`imi ichida boylam (lig. capitis costae interarticulare) b¢lib, ?ovur?a boshchasidagi ?irradan boshlanadi va umurt?a orali? disklarga yopishadi. Lekin bu boylam II, XI va XII ?ovur?alarda b¢lmaydi. Xar bir ?ovur?a Bo`g`im kapsulasining tash?i tomonidan nur kabi taraladigan boylamdan (lig. capitis costae radiatum) boshlanib, ikki umurt?a tanasining yon tomonlariga va umurt?alar orasidagi to?ay diskka tar?alib yopishadi. ?ovur?a d¢mbo?chalar bilan umurtka k¢ndalang ¢si?i orasidagi Bo`g`im, artikulasio kostotransversaria ?ovur?alar d¢mbo?larning Bo`g`im yuzalari (facies articularis tibrculi costae) bilan umurtkalar k¢ndalang ¢si?idan j¢lashgan ?ovur?a chu?urchasi orasida b¢ladi. Bo`g`im xaltasining or?asida ?ovur?a d¢mbokchasi bilan umurtka k¢ndalang ¢si?i orasida tortilgai boylam lig.costotrasversarium Bo`g`imni mustaxkamlab turadi.
?ovur?a umurt?a Bo`g`imlari ?¢shilgan (kombinirlashgan) Bo`g`imlar b¢lib, ular bir va?tda bir xil xarakatda (?ovur?alarning k¢tarilish va tushishi) b¢ladi. ?ovur?alarning oldingi uchlari ?ovur?a t¢?ayidan iborat b¢lib birinchi yetti jufti t¢?ridan t¢?ri tosh suyagining yonboshiga birlashsa, keyingi 8, 9, 10 juft ?ovur?a to?aylari bir birlariga tutashib, ?ovur?a ravojini xosil kiladi, s¢ngra t¢sh suyagiga birlashadi. 11 va 12 juft ?ovur?alarning uchlari yu?ori devori muskullari orali?da erkin turadi. Jumladan 2 ?ovur?a to?ayii t¢?ridan t¢?ri sinxondroz b¢lib t¢sh suyagiga ?¢shiladi. II, VII ?ovur?alar to?ay ?ismining t¢sh suyagidagi ?ovur?alar ¢masiga t¢sh ?ovur?aBo`g`im (art. Ster nocostales) xosil ?ilib ?¢shiladi. Bo`g`imlar
kapsulasi suyak ustki pardalari xisobidan b¢lib, nur kabi tarkalgan boylam (lig.sternocostalia radiata) Bo`g`imni old va or?a tomondan mustaxkamlaydi. Nursimon boylamning oldingi kismi t¢sh suyagi ustki pardasi bilan ?¢shilib, t¢sh membrana (membrana sterni) sini xosil kiladi. II ?ovur?a Bo`g`imi kapsulasi b¢shli?ida t¢sh ?ovur?a Bo`g`imi ichkarisidagi boylam (lig.sternocostale intraarteculare) j¢lashgan. ?olgan (VIII) ?ovur?alarning to?ay qismlar birbiriga yondoshib ?¢shiladi.
Baysan shu to?aylar orasida b¢shli? to?aylar orali? Bo`g`im (art.interchondrales) uchraydi. Bularning Bo`g`im kapsulasi suyakning ustki pardasida j¢lashadi. ?ovur?alarning old ?ismlari orasida tash?aridan ichkariga, tepadan pastga y¢naluvchi tash?i ?ovur?alar orali? membrana (membrane intercostalis externa) b¢lsa, ?ovur?alarning orka kismida pastdan yu?origa va or?aga y¢naluvchi ?ovur?alar orali? ichki membrana (membrane intercostalis interna) joylashgan.