O`zbekiston respublikasi sportni rivojlantirish vazirligi o`zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport

2.1. Krol usulida chalqancha suzish texnikasining
rivojlanishi.
Chalqanchasiga suzish birinchi marta programmaga 1904 yilgi olimpiada o'yinlarida kiritilgan. Bu usulda 1924 yildan boshlab ayollar ham musobaqalasha boshlashgan. Erkaklar va ayollar uchun olimpiada masofalari 100 metr edi. 1964 yilgi Tokio olimpiadasi davrida erkaklar uchun 100 metr masofa 200 metrga o'zgartirildi. 1968 yilgi olimpiada uyinlaridan boshlab erkaklar va ayollar ikki masofada 100 metr va 200 metrda musobaqalasha boshlashdi. Hozirgi zamon krol usulida chalqancha suzish texnikasining vujudga kelishi 1936 yil olimpiada chempioni, amerikalik A.Kifer, yaponiyalik suzuvchilar oyoqning aktiv harakatini va gavdaning tekis holatini o'zlashtirdi.
Sobiq sovet sportchilari A.Alyoshina va N.Borisov urushgacha bo'lgan davrda krol usulida chalqancha suzish texnikasini yaxshi o'zlashtirgan edilar. 1935 yilda ularning 400 metr masofaga suzishga erishgan natijalari jahon ko'rsatkichidan yuqori ya'ni 6.07,2 va 5.24,3 edi. Urushdan keyingi yillarda chalqancha suzish takomillasha bordi. Ko'pgina suzuvchilar 1948 yilgi olimpiada o'yinlaridan keyin qo'lni tirsak bo'g'inidan bukib esha boshlashdi (qo'liar faqat eshishning ikkinchi yarmida bukiladi va rostlanadi) bu esa suzish tezligini oshiradi. Orqa bilan yotgan holatda suzuvchi qarama-qarshi yelda sathida basseyn devoriga tegadi. so’ngra u oyoqlarini bukadi (guppirovkalanadi) va gorizontal bo’yicha aylanini boshlaydi. Bosh suv sathidan yuqorida bo’lib suzuvchi havo oladi. qo’llar aylanishga yordam byeradi. Faza oyoqlarni basseyn devoriga qo’yish bilan yakunlanadi. So’ngra suzuvchi yelka chizig`ini va boshini suvga kiritadi va bir vaqtda qo’llarini suv ostida yuqoriga cho’zib itarila boshlaydi. so’nga suv ostida orqa bilan sirpanib, keyinchalik oyoqlarning harakatlari va qo’l bilan grebok hisobiga suv ustiga chiqiladi.





XULOSA

To`rt zarbli krol texnikasi ikki zarbli krol texnikasidan juda kam farq qiladi.

Olti zarbli krol. Olti zarbli krolda qo`l harakatining to`liq tsikliga olti oyoq zarbi to`g`ri keladi. Bu texnika variantida suzuvchilar sekin ushlash bilan birga kuchli va uzun eshishni qo`llaydilar. Oyoq harakati kichik tezlikda, harakat yo`nalishini tez o`zgartirib bajariladi. Oyoq harakati maromi qo`l harakatiga to`liq bo`ysunadi.
Olti zarbli krolda qo`lning eshish harakatiga uchta oyoq zarbi to`g`ri keladi, bu vaqtda qo`l suv yuzasidan 11-15, 53-55. daraja burchak ostida bo`ladi.U yeki bu texnika variantini tanlash suzuvchini shaxsiy xususiyatlari, masofani uzunligi, suzuvchining jismoniy va boshqa tayyorgarliklaridan kelib chiqqan holda tanlanadi. Chalqancha krol usulida suzish texiikasi. Chalqancha suzish Olimpiada o`yinlari dasturiga dastlab 1904 yili Sent-Puis (AKSh) da bo`lib o`tgan musobaqada kiritildi.Bu Olimpiadada faqat erkaklar qatnashgan edi. 1924 yili Parij (Frantsiya)da bo`lib o`tgan Olimiadadan boshlab, bunday musobaqalarda ayollar ham qatnashadigan bo`ldi. Chalqancha krol usulida suzish tezligi jixatdan ko`krakda krol va delfindan so`ng uchinchi o`rinda turadi. Musobaqalarda chalqancha krol usulida 100 va 200 m, aralash estafetani birinchi bosqichi 4x100 m va kompleks suzishni ikkinchi bosqichida 50 va 100 m masofalarga suzadilar. Chalqancha krol usuliiing ko`krakda krol usuli texnikasiga o`xshash -tomonlari ko`p. Qo`l harakati navbatma-navbat bajariladiUlarning ishchi harakati suv yuzida tayyorgarlik harakati bilan navbatlashadi. Oyoklar vertikal tekislikda navbatma-navbat ishlaydi.Zamonaviy chalqancha krol usuli texnikasi asoschisi A.Kifer.