O’zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi
murakkab o’tkazma yoki murakkab yozuv
Download 1.32 Mb. Pdf ko'rish
|
buxgalteriya hisobi asoslari
murakkab o’tkazma yoki murakkab yozuv deb ataladi.
Talabaga tushunish osonrok bo’lishi uchun ikki yoqlama yozuvning mohiyatini o’zida mujassamlashtiruvchi turt asosiy qoidaga amal qilishni tavsiya etamiz. 1.Sodir etilgan xo’jalik operatsiyasining tub iqtisodiy mazmunini tushunish; 2.Mazkur operatsiyada ishtirok etuvchi sintetik schyotlarni aniqlash; 3.Balansga asosan ishtirok etuvchi schyotlarning aktiv va passivligini aniqlash; 4.Schyotlarni debet va kredit tomonlarga to’q’ri kuyish. Ushbu yo’qoridagi qoidalarga amal qilgan qolda ba'zi misollarni ko’rib chihamiz. Aktiv schyotlarda dan qo’shimchasini olsa kredit ga qo’shimchasini olsa debet bo’ladi. Masalan qsob kitob schyotidan kassaga naqd pul olindi bunda Debet kassa 50 schyot Kredit hisob kitob schyoti Birinchi operatsiya. Ishchi va xizmatchilarga ish haqi to’lash uchun korxonanning davlat bankidagi yoki xususiy bankdagi hisob kitob schyotidan kassaga 500000 so’m naqd pul. Bu xo’jalik operatsiyasi natijasida kassadagi pul mablag’i ko’payib,bankdagi hisob kitob schyotida pul mablag’ining qoldig’i kamayadi. Ikkala schyot ham balansning aktiv tomonida, ya'ni aktivdir. Demak, bu operatsiya natijasida schyotlarning o’zaro quyidagi boglanishi sodir bo’ladi. Debet kassa schyoti Kredit hisob kitob schyoti 500000 so’m Bu operatsiya buxgalteriya hisobi schyotlarining shartli sxemasida quyidagicha aks ettiriladi. D-t Hisob-kitob schyoti k-t d-t kassa k-t 1) 500000 2) 500000 Naqd pul olindi. Ikkinchi operatsiya bankdan hisob kitob raqamiga qisqa muddatli kredit olindi. Summasi 300000 so’m Debet hisob kitob schyoti Kredit Banklarning qisqa muddatli kreditlari 300000 so’m. Bu xo’jalik operatsiyalari ta'siri ostida korxonaning pul mablag’i ko’payib.shunga bog’liq qolda bankdan bo’lgan qarz ham ko’payib borayapti. qsob kitob schyoti aktiv schyot, aktiv schyotlarda ko’payish debetda. Banklarning qisqa muddatli kreditlari passiv schyot.passiv schyotlarda ko’payish kredit tomonda bo’ladi. Shu operatsiya schyotlarining shartli sxemasini keltiramiz. D-t banklarning kis.mud. k-ti. K-t d-t hisob-kitob schyoti k-t 1) 300000 2) 300000 nakd pul olindi. Schyotlardagi yozuvlardan ko’rinib turibdiki, bitta operatsiyaning summasi, ikki schyotda bir xil summalardan, lekin bir schyotning debetida ikkinchi schyotning kreditida o’zaro boglanadilar. Operatsiyalarni schyotlarga yozishdagi o’zaro bir bilan boglanish schyotlar korrespondentsiyasi deb ataladi. Bunday debet va kreditlangan schyotlar korrespondentsiyalashgan schyotlar deb ataladi. Xo’ja lik operatsiyalari va korrespondentsiyalashgan schyotlar ko’rsatilgan yozuv buxgalteriya provodkalari yoki buxgalteriya o’tkazmalari deyiladi. Tashkilot (korxona) mablag’lari va ularning manbalari xo’jalik faoliyati davomida doimo harakatda bo’ladi.operatsiyalar natijasida uz qiymatini o’zgartirib turadi. Bu o’zgarishlar tegishli hujjatlar asosida ikki tomonlama yozuv orqali buxgalteriya schyotlarida aks etgirilib boriladi.Natijada buxgalteriya schyotlarining oxirgi qoldiqlariga asosan yangi balans to’zilganda, bu o’zgarishlar balans moddalarida aksini topadi. Download 1.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling