O`zbekiston Respublikasi Xalq talimi vazirligi Ajini1z nomidagi Nukus davlat pedagogik instituti
Download 1 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Janubiy Amerika geografik wrni, qirg`oq, tuzilishi va tabiati taraqqiyotining asosiy bosqichlari.
- Ichki suvlari
Reja: 1. Janubiy Amerikaning geografik wrni umumiy ta`rifi. 2. Janubiy Amerika tabiati taraqqiyotining asosiy bosqichlari.. 3. Materikning tektonik tuzilishi va re`lefi.. .
asosiy bosqichlari. Janubiy Amerikaning katta qismi janubiy yarim sharda ekvatorial va subekvatorial mintaqalarda joylashgan. Materiknipg kambar qismigina subtropik va wrtacha kengliklarga kirib borgan. Janubiy Amerika 5° janubiy kenglikda eng keng. Materikning echg g`arbiy chekka nuktasi Parin`yas burni (81° 20 g`arbiy uzunlik), eng sharqiy chekka nuqtasi esa -Kabu-Branku (34°4b' R.u) burnidir. Materikning kengligi 40° shimoliy kenglik dan janubda bOOkm dan oshmaydi. Janubiy Amerika shimolda 12° 25' sh.k gacha (Gal`inas burni) januda esa 53° 54 1 j.k. gacha (Frouord burni) davom etadi va Olovli er arxipelagining chekka janubi olovli er orolidagi Gorn burni bwlib, u 55' 99 1 j.k. dadir. Shimoliy Amerika bilan bwlgan geografik chegarasi Karib dengizdagi Dar`en kwltig`idan Tinch okeandagi Buenaventura qwltig`igacha davom etadi. Panama bwynini shartli ravishda har ikki materik wrtasidagi chegara deb qabul qilingan. Janubiy Amerikaning maydoni knga qarashli orollar bilan birga 17,8 mln km bwlsa, shundan 150 ming km qismi orollarga twg`ri keladi. Atlantika okeanida ekvator yaqinida Janubiy Amerika qirgoqlariga Janubiy passat oqimlari yaqinlashib keladi. Bu oqim San-Roka yaqinida 2 qismga bwlinadi, ularning biri Gvineya oqimi nomi bilan materik qirg`oqlari bwylab shimoli - g`arbga Aptil orollariga ywnaladi, ikkinchisi esa - Braziliya okimi nomi bilan janubi-g`arbga La - Plata daryosining quyi qismiga tomon ketadi. Materikning janubiy - sharkiy sohillaridan sovuq Folklend, janubi-g`arbida shimolga tomon Peru sovuq oqimi wtadi. Kontinental platforma Tinch okeanida, Janubiy Amerika yaqinida juda kambar, ayrim joylarida umuman ywq. Materik yaqinida eng chuqur joylari 7000 m dan ortadigan chukur okean chwkmalari bor. Materikning shimoli - g`arbiy sohili tahminan 5° j.k. gacha juda wyilgan. Eng katta va kulay buxta Glaxil Buxtasidir. Janubroqtsa to 30° j.k. gacha qirg`ok deyarli wyilmagan, baland va kema kirib kelishi uchun noqulay. Birok Tinch okean sohillarining eng janubiy qismi bwlinib - bwlinib ketgan, sohil bwylab joylashgan kwplab mayda va yirik orollar Chili hamda Olovli er arxipelaglarini hosil kiladi. Materik sohiliga wyib kirgan qwltiqlar va ayrim orollarni bir - biridan ajratib turuvchi bwgozlar egri-bugri va tordir. Janubiy Amerikaning katta kismini tashkil etuvchi Janubiy Amerika platformasi, Gondvananinig boshqa qismlari bilan proterazoyning oxiri va kembriyning boshlarida qwshilgan. Perm davri oxirida tog paydo bwlish harakatlari butun And geosinklinaliga yoyilgan, platforma esa kwtarilma harakatlar markaziga aylangan, Buning natijasida qalqonlardagina emas, balki qatlam - qatlam, kwl - allyuvial jinslari twppangan sinklizalarda ham kontinental sharoit qaror topgan. Platformada bunday sharoit mezozoyning butun birinchi yarmi davomida saqlanib turgan. Antlantika okeani hududida chwkish rwy berib, u Janubiy Amerikaning Afrikadan ajralib chiqishiga sabab bwlgan. Bwr davri oxiriga kelib Janubiy Amerikada hozirgiga wxshash iqlim sharoiti qaror topgan. Bwr davri oxiri va paleogen davomida And zonasida burmalanish, kwtarilish hamda vulkanik harakatlar bwlgan. Janubda Antraktika hududida iqlimning sovib ketishi va Antarktida qoplama uzliklarning paydo bwlishi munosabati bilan bu erga Antraktika florasi kirib mkela boshladi. And tog`lari kwtarilgan sari ularning wziga xos organik dunyosi vujudga keldi, u uch flora elementidan; tog` tabiati sharoitiga moslashgan neotropik elementdan, Antarktika elementidan va And tog`larining wzida tarkib topgan toqqa xos endemik turlaridan iborat. And tog`larining kuchli kwtarilishi oqibatlaridan biri tog` muzlanishlaridir; ular hozirgiga qaraganda ancha katta bwlgan, biroq chekka janubni hisobga olmaganda, hech qaerda tog`lar doirasidan chetga chiqmagan. Materikning janubi - g`arbida chwkish va muzliklar ishi natijasida Chilining f`ordli sohili vujudga kelgan. Savol: 1. Materik qirg`ok tuzilishidagi wziga xoslikni kwrsating? 2. Qaysi davrdan boshlab materik qiyofasi shakllana boshlangan?
37
Janubiy
Amerika orografiyasi bilan shimoliy Amerika orografiyasi wrtasida bir qadar wxshashlik bor. Sharqda Atlantika okeani kirgoqlari yaqinida Braziliya va Gviana tog`liklari hamda Patagoniya platosi bor. Materikning chekka
g`arbi va shimoli-g`arbida uning kirg`oqlari qiyofasiga mos ravishda dunyodagi eng uzun tog sistemasi And tog`lari yoki Janubiy Amerika Kordilera tog`lari 9 ming km ga chwzilgan. Tog`liklar bilan And tog`lari orasidagi materikning tahminan 45% ini egallagan juda katta Amazonka, Orinoko va Parana pasttekisliklari bor. Shimoliy Amerika bilan Janubly Amerikaning o ro grafi k jih atd an bi r - bi ri ga wx shashl igi h ar ik k ala mat eri k riv ojl anis hi va sgrukturasining g`arbiy chekka kismlari Tinch okeani mintakasining burmali tog`lariga kiradi, vaholanki, ularning katta sharkiy qismlari platforma tuzilishiga ega. Biroq Janubiy Amerikaning platforma qismi tuzilishi va rivojlanishiga kwra Shimoliy Amerikadan kwra Afrikaga kwprok wxshash. Yuqorida aytib wtilganidek, Janubiy Amerika platformasi juda katta Gviana - Braziliya megakalqoni bilan Pampa - Patagoniya plitasidan tashkil topgan. Megaqalkon doirasiga fundamentning er betiga chiqqan uchta kismi bor: - bular Gviana, G`arbida Braziliya va Sharkiy Braziliya kalkonlaridan ularni Amazonka, Parana San-Frantsisko, Maran`yao sinklizalari bir - biridan ajratib turadi. Oxirgi uch sinekliza wzaro tutashib G`arbiy Braziliya kapqoni bilan shark Braziliya qalqon orasidagi bir butun botiqlar zonasini hosil kilgan. Qalqonlarning And burmali zanasiga qaragan yonbag`rlari perikraton botiklarga borib tutashadi; bu botiqlar esa wz navbatida And tog`larining old bukilmalariga kwshilib ketgan. Janubda submerndional yunalgan perikraton bukilma Chako - Pampa sineklizasiga kwshilib ketgan - Pampa sineklizasi esa wz navbatida, Parana sineklizasiga tutashgan. Chako - Pampa sineklizasi Patagoniya plitasiga kiritilyshi mumkin. Patagogiya plitasida ikkta massiv, ajratiladi, ularning yuza qismi chwkiidi va vulkanik jinslardan tarkib topgan. Platforma territoriyasida turli xil foydali kazilmalar bor. Ularning Janubiy Amerika kartasidagi hozirgi taqsimlanishi: bir tomondan, geologik tuzilishidagi tafovutlarni ettirsa, ikkinchi jih atd an u nin g
geolo gik j ix atd an not eki s wrganilganligini kwrsatadi. J anubi y Amerika platformasi territori yasida relef Afrika relefiga juda wxshab ketadi. Ularning tafovuti asosan u yoki bu relef tipining wzaro nisbatida aks etgan. Akkumilyativ tekismliklar, Afrikadagi kabi deyarli barcha sineklizalarning markaziy qismini egallab, perikraton bukilma zonasiga muvofiq keladi. Sineklizalarning qalqonlarga yondosh chekka qismlari, shuningdek Patagoniya plitasi kat - qat baland tekisliklar va platolarni hosil qiladi, chwkindi jinslar kompleksi atrofidagi qalqonlar bilan birga kwtarilma xarakatlar ta`sirida bwlgan Maranyao va San - Frantsisko botiqlari monoklinal xamda yonbag`rlari _jarlik hosil qilib tik tushgan zinopoyasimon baland platolar tarqalganligi bilan xarakterlanadi. G`arbiy Braziliya kalqonining shimoli y va Gviana qalqonlarning shimoli y yonbag`rlari uchun en g tipik bwlgan relef shakllari baland tekisliklar ham goh keng, goh tor darasimon vodiylari kesib wtgan yassi tog`liklardir. Braziliya tog`ligining Janubi-g`arbida, Parana havzasida juda katta maydonlarni zinapoyasimon vulkanik platolar egallaydi. And tog`lar burmali mintakasi deyarli boshdan oxirigacha parallel tog` tizmalari va tog orasidagi vodiylardan tashkil topgan. Hozirgi And burmali tog`lari tarkibiga biroz keyin orogeiik xarakatlar natijasida wzgargan paleozoy burmali strukturalari kiradi, ular tog sistsmasining markaziy va sharqiy qismlarinp uz ichiga olgan. Savol:
1. Materikni tektonik tuzilishidagi wziga xosliygi nimada? 2. Relefiga ta`sir etuvchi omillarni kwrsating
qqqquuuu ÆÀÍÓÁÈÉ ÆÀÍÓÁÈÉ
ÆÀÍÓÁÈÉ ÆÀÍÓÁÈÉ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ; ; ; ;à à à à ȹËÈÌÈ ÂÀ ÈØÊÈ ÑÓÂËÀÐÈ È¹ËÈÌÈ ÂÀ ÈØÊÈ ÑÓÂËÀÐÈ È¹ËÈÌÈ ÂÀ ÈØÊÈ ÑÓÂËÀÐÈ È¹ËÈÌÈ ÂÀ ÈØÊÈ ÑÓÂËÀÐÈ 38
Reja: 1.Janubiy Amerika iklimi 2.Iqlim mintaqa va oblastlari. 3. Ichki suvlari . 1.
. Janubiy Amerika iklimi
Janubiy Amerikada Shimoliy Amerikadagi kabi iqlim hosil kiluvchi omil uning orografiyasidir. Janubiy Amerika materigining asosiy kismi tropik iklim mintaqalari orasida joylashgan bwlib, janubdag`n-boshqa iqlim mshggaqaya^fi-erasida- jeydashnb-bwlnbch, janubdagi boshqa iqlim mintaqalari materikning kambar qismlarini kesib wtadi. Materikning geografik wrni yil davomida quyoshdan keladigan radiatsiyani kwp mikdorda yil davomida 120-160 k/kal sm2 yalpi radiatsiya oladi. Materik iqlim hosil bwlishida asosiy hosil qiluvchi omil bu relefdir. Atlantika okeanidan kirib keluvchi nam havo massalari And tog`larining etaklarigacha etib keladi. G`arbda va shimolida And tog`lari okean va dengizlardan kirib keluvchi havo massalariga twsqinlik qiladi. Shuningdek materik kirg`oklaridan oquvchi Gviana va Braziliya ilik oqimlari Peru va Folklend sovuk oqimlarining materik iqlimiga ta`siri kattadir. Atlantika okeani bosim maksimumi garbiy cheka kismida sernam tropik havo massalari wtib, materikning ichkarisiga kirib boradi, Natijada Gviana va Braziliya togligida namlikning bir kismini koldiradi. Materikning sharqiy chekkasi yarimsharlardagi passatlar har bir yarim shardagi yoz fasllarida kwproq musson shamollari ta`sirida shamol keltiradi. Mw`tadil havo massalari hukmronlik qiladi. Yaivarda materik janubi juda qizib, past bosimli oblast vujudga keladi. Shimoliy Amerika maksimumi ta`sirida materikning shimoliy xududlariga shimoli-sharqiy passat shamollari kirib keladi va Gviana tog`ligi va pasttekisliklarining ichki hududlari va Orinoko pasggekisli qismlariga yogin kwp yog`may bu hududlarda asosan namligini ywqotgai shamollar esishiga sabab bwladi. Janubiy Amerika maksimumi ta`sirida Braziliya va La-Plata tekisliklariga musson shamollari tarzida kwplab yog`in kirib keladi. Materikning g`arbiy sohillariga g`arbdan keladigan nam dengiz xavosiii And toglari twsib qolganligidan, sharkda esa sovuq oqimning mavjudligidan quruk mw`tadil havo shakllangan markazga aylanib qoladi. Materik iklimiga ta`sir etuvchi muhim omillardan biri bu atmosfera tsirkulyatsiyasidir. Janubiy Amerikaning katta qismida atmosfera tsirkulyatsiyasining zng muhim tipii har ikkala yarim sharda passat tsirkulyatsiyasidir. Atlantika bosim maksimumining garbiy chekkasi bwylabnisbatan sernam xavo massalari wtadi. Materikning chekka janubyuida nam havo massalari kirib keladi. Bunda Tinch okean sohillari, ayniqsa, And tog`larining g`arbiga kwp yog`in tushadi. And toglari bilan twsib qolgan va sharkdan sovuq oqimlar wtadigan Patagoniya wrtacha kengliklarniig nisbatan quruq kontinental havo massalari shakllangan markazga aylanadi, deb yuqorida aytib wtgan edik. Shuning natijasida materikning butun shimoliy qismi iyulda janubi-g`arbiy musson keltiradigan nam ekvatorial >g`avo ta`sirida bwladi shuningdek, Atlantika okeani tomonidan kirib keladigan nam tropik dengiz havosi ham ta`sir etib turadi. Janubiy yarim shardagi tropik maksimumning shimolga surilishi munosabati bilan Braziliya tog`ligida yuqori bosimli va kuruk iqlim karor topadi. Toglarning janubi-sharkiy chekkasigina bevosita Atlantika okeanidan keladigan janubi-sharkiy passatlar ta`sirida bwlganligi uchun unga ancha miqdorda yog`in tushadi; birok bu yog`in miqtsori yozda kamroq. Tinch okean sohilining markaziy qismida iyulda ham yanvardagi kabi 30 j.k. dan ekvatorgacha janubiy va janubi-g`arbiy shamollar ustun turadi; ular sovuk Peru okimli suvlari ustida qirg`oqka parallel esib, shu kengliklarda Tinch okean soxil iklimining ancha kuruk kelishiga sabab bwladi. Iqlim mintaqa va oblastlari. Janubiy Amerikaning asosiy qismi ekvatorial, subekvatorial va tropik iqlim mintaqalarida joylashgan. U chekka janubda subtropik va mw`tadil iklim mintaqalariga ham kirib boradi. birok bu mintaqalarning kengligi va ular ichidagi turli iqlim tiplarning nisbatlari orografiyasiningwziga xos xususiyatlari 8ilan bog`likdir. Janubiy
Amerikada ekvatorial iqlim mintaqasi butun Amazonka pastteksisligining unga tutash qismlarini wz ichiga oladi. Tinch okean sohilining
39
ekvatordan shimoldagi qismi ekvatorial mintaqaga kiradi. Bu mintaqa yil bwyi yog`inlarning kwpligi va xaroratning birday yuqori (+24°, +28°S) ekanligi bilan xarakterlanadi. Yillik yog`in miqdori turli qismida 1500 mm dan 2500 mm gacha bwlib, Tinch okean sohillaridagina yog`in miqdori yiliga 5000 - 7000 mm ga etadi. Bu rayonga yog`inlarni yil bwyi janubiy va janubi-garbiy shamollar keltiradi, yog`inlarning kwpligi orografik sabablariga bog`liqdir. Amazonka pasttekisligida yog`inlarning asosiy qismi ekvatrial havo massalaridagi konvsktiv jarayonlar natijasida hosil bwladi. Janubiy Amerikaning Orinoko pasttekisligi, Karib dengizi soxillari, Gviana tog`ligining katta qismi va Gviana pasttekisligini wz ichiga olgan butun shimoliy kismi
subekvatorial iqlim mintaqasida joylashgan. Janubiy yarim sharning subekvatorial mintaqasiga Braziliya tog`ligining shimoli va Amazonka pasttekisligining janubiy qismi kiradi. Shimoliy va janubiy yarim sharning subekvatorial mintaqalari sharqda wzaro tutashadi. Tinch okean soxilining ekvatordan to 4 - 5° j. k. gacha bwlgan kismi ham subekvatorial mintakaga kiradi. SubekvaTorial iklimning wziga xos xususiyati, ya`ni yog`inlarning mavsumiy taqsimlanishi bu hududning barcha qismida yakkol aks etgan. Janubiy yarim sharda Braziliya tog`ligi, Amazonka daryosining kuyi oqimida ekvatorial mussonlar bilan bog`liq yog`ingarchilik davri taxminan dekabr oyidan may oyigacha davom etadi; bunda yogin mikdori ekvatorga tomon orta boradi. Shimolda yog`ingarchilik davri may oyidan dekabr oyigacha davom etadi. Qishda passat kirib kelganda yog`in yog`maydi. Braziliya tog`ligi sohilining iliq oZimlar okeandan passatlar kirib kelib, tog`larga uriladigan shimoliy qismidagina qishda ham yomg`ir yog`ib turadi, wrtacha yillik harorat +28°, +30°S gacha etadi. Janubiy Amerika janubiy yarim shardagina tropik iqlim mintaqasiga kiib boradi. Braziliya tog`ligining sharkiy va janubi - sharkiy qismlari sernam passat iqlimli oblastda joylashgan bwlib, bu erda Atlantika okeanidan esuvchi tropik havo oqimlari yil bwyi yog`in keltiradi. Nam havo tog`lar yonbag`ridan yuqoriga kwtarilar ekan, shamolga rwpara qismida kwplab yog`in beradi. Bu iqlim yog`inlar rejimi va namlik mikdoriga kwra Amazonka pasttekkisligi ilimiga wxshash, biroq eng issiq oy bilan eng sovuq oy harorati farqining ancha kattaligi bilan xarakterlanadi. Tropik mintaqaning materik ichkarisidagi qismda iqlim qirg`oqlari bwylab, yoginlar maksimumi yozga twg`ri keladi va qishki quruk fasl yaqqol aks etgan. Tinch okean sohilining 5° j.k. bilan 30° j.k. orasidagi qismi qirg`oq chwllari va chala chwllar iqlimi oblistidir. Bu iqlim Atakama chwlida eng yaqqol aks etgan. Atakama chwli Tinch okean maksimumining sharqiy chekkasi va harorat inversiyasi ta`siridadir, xarorat inversiyasi yuqori kengliklardan har doim nisbatan sovuq havoning va kuchli Peru oqimining sovuq suvlarining oqib kelib turishi natijasida hosil bwladi. Havo namligi 80% ga etgani holda, yog`inlar juda kam. Subtropik iqlim mintaqasi 30° - 40° janubiy kengliklar orasida joylashgan bwlib, Braziliya tog`ligining janubi Pampaning sharkiy hudullari nam subtropik hisoblandi. Yozda yog`inlar shimoliy sharqiy musson tarzida kirsa, qishda esa janubda tsiklon faoliyatidan vujudga keladi. Qish ilik bwlib, wrtacha harorat +10° S dir. Ayrim hollarda janubdan sovuq havoning kirib kelishi haroratnig 0°S dan pasayib ketishiga olib keladi. Yog`in mikdori 500 mm dan oshmaydi. Shuning uchun bu hududda quruq subtropik oblast vujudga keladi.
Janubiy Amerika materigi daryo tizimi yaxshi rivojlangan. Bunga asosiy sabab, materikning iqlimi, tarixiy taraqqiyoti va rel`f tuzilishi hisoblanadi. Materikning bosh asosiy suvayirg`ichi And tog`lari hisoblanadi. Daryolarning deyarli kwpchiligi Atlantika havzasiga suvini quyadi. Tinch okeaniga quyiluvchi daryolar kam. Materik yillik oqim miqdori bwyicha er sharida Evropa materigidan keyin ikkinchi wrinda turadi. Daryolarning asosiy twyinish manbai yomg`ir suvlari hisoblanadi. Janubdagi ba`zi daryolarning twyinishida muzlarning ahamiyati kattadir. Materik daryolarining wziga xos xususiyati ular kwp hollarda ostona va sharsharalar hosil qilib oqadi. Dunyodagi eng baland sharshara Orinoko daryosida, Churin irmog`ida Anxel sharsharasi 1054 m dir. Parana daryosidagi Iguasi sharsharasining eni 4 km ga yaqin, 275dan ortiq, sharsharalar hosil qilib oqadi. Amazonka - Materikning eng yirik daryosi hisoblanadi. Sersuvligi jihatilan er yuzida birinchi wrinda turadi. Havzasining maydoni 7 mln kv km dan ortiq, uzunligi bosh irmog`i bilan birgalikda 6400 km ga etadi. Suv sarfi 120000 m /sek yillik oqim miqdori 3800 km, Bu kwrsatkich er sharidagi barcha daryo oqimlarining 15% ini tashkil etadi. Asosiy irmog`i Maran`on hisoblaiadi va u 4900 m balandlikdan boshlanadi, Bu irmoq pastga tushgandan keyin Ukayali irmog`i bilan kwshilib Amazonka nomini oladi. Daryoning 500 dan ortiq irmog`i mavjud. Uning eng yirik wng irmog`i Madeyra daryosi, chap irmog`i esa Riu - Negru
40
irmog`i, Modeyra 3200 km masofaga ega. Riu-Negru esa 2300 km masofaga ega. Daryo yiliga 1 mld tonnadan ortiq loyqa oqizadi. Lekin quyi qismida delta-hosil qilmaydi. Sababi wzanning ancha chukurligi va dengiz suvining qalqishi bilan bog`liq. Daryo kengligi yuqori qismida 1km dan Manaus shahri atrofida 5km ga, quyi qismida esa 20 km ga, dengizga quyilish joyida orollar bilan birgalikda 80 km ga etadi. Dengiz suv kwtarilishidan hosil bwlgan twlqinlar daryo oqimiga qarshi 1000 km ichki qismiga kirib boradi. Daryolarda yiliga ikki marta suv sathi kwtariladi.
4000 km atrofida. Daryoning asosiy irmoqpari hisoblangan, Riu-Grande va Paranaiba Braziliya tog`liklaridan boshlanadi. Parana daryosining yagona asosiy irmog`i Paragvay daryosi hisoblanadi. Ikkalasi qwshilib, quyi qismida Parana nomini oladi. Orinoko - daryoning uzunligi 2730 km. Havzasining maydoni 1mln km 2 . Daryo Gviana toglaridan boshlanadi. Daryoning boshlanish qismida wziga xos xusiyatlardan biri Kosigyari daryosi bilan birgalikda Amazonkaning Riu-Negru irmog`i bilan bog`langanligi hisoblanadi. Atlantika okeaniga quyilishida uzunligi 200 km dan ortiq del`ta hosil qiladi.
Materik kwllarga unchalik boy .bwlmasada, unda qator tektonik muzliklar ishi natijasida vujudga kelgan vulkanik va laguna kwllari mavjud. Eng yirik kwli Titikaka. U And tog`larishshg wrta qismida, dengiz sathidan 3800 m balandlikda joylashgan bwlib, maydoni 8300 km . Eng chuqur joyi 304 m, uning atrofini zinadoyasimon tekisliklar wragan bwlib, bu kwl sathining wzgarib turishini kwrsatadi, suvi chuchuk. Uning yaqinida biroz pastrokda Poopo kwli joylashgan. Titikakadan bu kwlga tomon oqim mavjud. Shuning uchun bu kwl shwr hisoblanadi. Bundan tashqari Atlantika okeanining qirg`oqlarida laguna tipli kwllar mavjud bwlib, ulardan eng yirigi materik shimolidagi Marakaybo kwlidir. U bevosita Venesuela qwltig`i bilan tutashib turadi. Uzunligi 200km ga etadi. Suvi chuchuk. Ayrim hollarda dengiz suvi kwtarilgan paytlarda kwl suvining kwtarilishi kuzatiladi. Materikying janubi-sharkiy sohillarida Patus va Lagamirin kwllari joylashgan bwlib, ular okeandan ajralib qolgan. Savol: 1 .Materik iqlimiga wziga xos tomonlar nimadan iborat? 2. Materik joylashgan wrni iqlimga qanday ta`sir kwrsatadi? 3. Materiqda qaysi iqlim mintaqalar shakllangan? 4. Materikdagi mavjud iqlim mintaqalarda nima uchun iqlimoblastlari ajratilgan? 5. Ichki suvlarini shakllanishida iqlimining roli qanday? 6. Daryolarning ,xalq xwjatsigadagi ahamiyati nimadan iborat?
qi
qi qi
ÆÀÍÓÁÈÉ ÆÀÍÓÁÈÉ
ÆÀÍÓÁÈÉ ÆÀÍÓÁÈÉ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ ÀÌÅÐÈÊÀÍÛ; ; ; ; ÒÀÁÈßÒ ÇÎÍÀË ÒÀÁÈßÒ ÇÎÍÀË ÒÀÁÈßÒ ÇÎÍÀË ÒÀÁÈßÒ ÇÎÍÀËÀÐÈ ÂÀ ÎÐÃÀÍÈÊ ÄÓÍßÑÈ ÀÐÈ ÂÀ ÎÐÃÀÍÈÊ ÄÓÍßÑÈ ÀÐÈ ÂÀ ÎÐÃÀÍÈÊ ÄÓÍßÑÈ ÀÐÈ ÂÀ ÎÐÃÀÍÈÊ ÄÓÍßÑÈ
Download 1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling