O`zbekiston Respublikasi xalq ta`limi vazirligi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar
Download 485.95 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tavsiya etiladigan adabiyotlar
- 3-ma`ruza Mavzu: Psixodiagnostik metodikalar klassifikatsiyasi (2-soat) Reja
- 3.2.Testlar klassifikatsiyasi. Psixodiagnostik tadbirlarni shakli va ko`rinishlari.
- Bolani ekserimental - psixologik o`rganish sxemasi.
- Tayanch tushunchalar.
- 4.3. Faoliyat mahsulini o`rganish metodi (kontent-analiz).
- 5.2.Standartlashtirish ishonchlilik testni ishonchliligigini baholash
- 5.3.Validlik, psixologik testlarning validligini baholash
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 1.Psixodiagnostika fanining vujudga kelishi haqida nimalarni bilasiz? 2.Individual farqlar deganda nimani tushunasiz? 3.Birlashtirilgan testlar qanday yaratilishga ega? 4.Xozirgi davrda psixodiagnostika fanining rivojlanishiga o`z xissalarini qo`shgan psixologlarning nomlarini keltiring? Tavsiya etiladigan adabiyotlar 7.
Burlachuk L.F., Morozov S.M. “Slovar`-spravochnik po psixodiagnostike” – SPb.: Piter Kom, 1999 god. -528 c. 8.
“Psixologiya cheloveka”, “Pedagogicheskoe obщestvo”, - M.: 2001 god. -448 c. 9.
Djek Palmer, Linda Palmer. Evolyutsionnaya psixologiya. Sekretы povedeniya HOMO SAPIENS. - SPb.: Praym-eVROZNAK, 2003 god. -384 c. 10.
11.
eliseev O.P. Praktikum po psixologii lichnosti. 2-e izd., ispr. i pererab.- SPb.: Piter, 2002 god. -512 c. 12.
Nishonova Z.T. va boshqalar Psixodiagnostika o`quv qo`llanma T.: TDPU 2008
1.
Diagnostik metodikalar tiplari. Metodika namunalari. 2.
Testlar klassifikatsiyasi. Psixodiagnostik tadbirlarni shakli va ko`rinishlari. 3.
Test metodlarini muammoli aspektlari. Test metodlarini boshqalardan farqlovchi belgilar va mohiyati Tayanch tushunchalar. Diagnostik metodikalar tiplari. Metodika namunalari. Testlar klassifikatsiyasi. Psixodiagnostik tadbirlarni shakli va ko`rinishlari. Test metodlarini muammoli aspkektlari. Test metodlarini boshqalardan farqlovchi belgilar va mohiyati. Test va psixologik eksprement. Test va boshqa diagnostik metodlar.
Maktabda o`qishga tayyorlikni bildiruvchilar quyidagichadir. 9 a)psixik jarayonlarning ixtiyoriyligi: b)aqliy ish qobiliyatining etarlicha davomiyligi: v)yangi bilim va malakalarni maqsadga yo`naltirilgan ravishda o`zlashtirish imkoniyati: g)borlikni bilishga qiziqishning mavjudligi: d)tevarak-atrofdagi voqea va xodisalarni umumlashtira olish: e) fikrlay olish va boshqalar. Yuqorida qayd etilgan belgilarning mavjudligi pedagoglar o`quv tarbiya jarayonida turli didaktik vosita va usullar yordamida amalga oshiriladi. Eksperimental tadqiqot sharoitda yuqoridagi belgilarning mavjudligi so`zli, predmetli va psixometrik metodikalar yordamida amalga oshiriladi. Xar bir konkret xolda olingan ma`lumotlarni sifatiy taxlil qilish va ularni boshqa metodlardan olingan natijalar bilan bog`lash zarur. Psixologik diagnostikada metodikalarning ishonchliligi muhim xisoblanadi. Soddaroq qilib aytganda, bu tushuncha «`testda olingan
natija nechog`liq to`g`riligini ko`rstadi»`.(A.Anastazi). Xar qanday metodikaning, testning ishonchligi o`rganilayotgan psixologik xususiyatlarining ularda aks etishi nuqtai nazaridan to`g`ri qo`llashni xarakterlaydigan ma`lumotlar majmui
sifatida qaralmog`i kerak (L.Burlachuk, S.M.Moroz,1989). 3.2.Testlar klassifikatsiyasi. Psixodiagnostik tadbirlarni shakli va ko`rinishlari. Shunday qilib, maqsadga muvofiq tanlangan metodika va testlar psixik faoliyat ko`rinishlarini to`liq va har tomonlama o`rganish imkonini beradi. Bolalar ustida psixologik tadqiqotlar o`tkazish tajribasi shundan dalolat beradiki, qo`llanilayotgan psixodiagnostika metodikalarini shartli ravishda u yoki bu psixik jarayonlarni o`rganish metodikalariga ajratish mumkin. (L.N.Poperechnaya, 1978, L.A.Venger, V.V.Xolmavskaya, 1978, Z.I.Kal`mikova, 1982, V.M.Bleyxer, I.V.Kruk, 1986). Masalan, bola xotirasi haqida faqat bir metod asosida xulosa chiqarish mumkin emas, buning uchun metodikalar majmuini qo`llash kerak. Shu bilan bir vaqtda, har bir eksperimental metodikalar o`zining asosiy yo`nalishidan tashqari (ya`ni shaxsning ma`lum xususiyatini o`rganishdan tashqari) psixikaning boshqa xususiyatlari xolati haqida ba`zi ma`lumotlarni beradi. Masalan: bolalarga berilgan 10ta so`zni qanday yodlashiga qarab, faqat uning xotirasi haqidagina emas, balki ixtiyoriy diqqati, xarakatlarining maqsadga qanday yo`nalganligi, ularning sabablari haqida ham bilsa bo`ladi. Tarbiyachi–tadqikotchi uchun u yoki bu metodikani tanlaganida ko`rsatmani salgina o`zgartirganda metodikaning yo`nalishi o`zgarib ketishini nazarda tutishi kerak. Topshiriqni bajarishga kirishishdan oldinroq bolaga unga bo`lgan ko`rsatmani to`g`ri tushunganligiga ishonch xosil qilish kerak. Bajarilayotgan topshiriqning muvaffaqiyati ko`p hollarda shunga bog`liq bo`ladi. Psixologik–pedagogik tadqiqotning sifati ekserimental qo`llaniladigan metodikalar soniga bog`liq bo`ladi. Lekin bog`cha va maktab yoshidagi bolalarda tadqiqot o`tkazganda, ularning tez charchashini xisobga olish zarur. Shuning uchun bir tadqiqotda tadqiqot vazifalariga bog`liq ravishda tanlangan 5-7metodikadan foydalanish tavsiya etiladi. Bir necha bosqichda o`tkaziladigan tadqiqotlarda ko`proq metodikalardan ham foydalanish mumkin. Eksperimental tadqiqot usullarini yaxshi egallash ham muhimdir. Tadqiqotchi tajriba vaqtida bola bilan qanchalik yaxshi munosabatda bo`lsa, bola topshiriqni shunchalik yaxshi bajaradi.
Tadqiqot o`tkazish uchun eksperimental metodikalarni tanlashda qo`yidagilarni e`tiborga olishi zarur. a) tadqiqot maqsadi - psixik taraqqiyot darajasini aniqlash, uning yoshga, ma`lumotiga mosligi, shaxs xususiyatlarini aniqlash: b)sinaluvchining yoshi va uning xayot tajribasi, uning ta`lim va tarbiyasi amalga oshirilayotgan sharoit:
10 v)bolaning eksperimental tadqiqotga moslashishi, muloqatga kirishishi, verbal aloqa o`rnatish xususiyatlari. Tanlangan ekserimental psixologik metodikalarni bolaga qiyinligi o`sib borishi darajasida berish kerak.
Tadqiqotga tayyorlanish, tadqiqot, maqsad va vazifalarni aniqlash.
shaklantirish.
EKSPERIMENT Ko`rsatma berish Kuzatish Psixik faoliyat maxsullarini taxlil qilish.
Ekseriment vazifalarini bajarish Tadqiqot qarorini yozib borish
Xotima qismini tayyorlash, xulosalar.
Tajriba jarayonida tadqiqotchi bola nimadan qiynalayotganligini aniqlaydi va unga yordamlashadi. Ko`rsatmaga kiritilgan barcha qo`shimcha va o`zgartirishlar haqidagi barcha ma`lumotlar oldindan tayyorlangan tadqiqot qaroriga yozib qo`yiladi.
1.
Diagnostik metodikalar tiplari va namunalari qanady bo`ladi? 2.
Testlar klassifikatsiyasini aytib o`ting. 3.
Psixodiagnostik tadbirlarni shakli va ko`rinishlari haqida. 4.
Test metodlarini muammoli aspkektlari haqida. 5.
Test metodlarini boshqalardan farqlovchi belgilar va mohiyati haqida. 6.
Test va psixologik eksprement. Test va boshqa diagnostik metodlar haqida.. Tavsiya etiladigan adabiyotlar 13.
Burlachuk L.F., Morozov S.M. “Slovar`-spravochnik po psixodiagnostike” – SPb.: Piter Kom, 1999 god. -528 c. 14.
Gamezo M.V., Domashenko I.A. “Atlas po psixologii”. Inform.-metod. posobie k kursu “Psixologiya cheloveka”, “Pedagogicheskoe obщestvo”, - M.: 2001 god. -448 c. 15.
Djek Palmer, Linda Palmer. Evolyutsionnaya psixologiya. Sekretы povedeniya HOMO SAPIENS. - SPb.: Praym-eVROZNAK, 2003 god. -384 c. 16.
Drujinin V.N. Eksperimental`naya psixologiya.- 2-e izd., dop.- SPb.: Piter, 2001 god. -320 c. 17.
god. -512 c. 18.
Nishonova Z.T. va boshqalar Psixodiagnostika o`quv qo`llanma T.: TDPU 2008 11
Mavzu: Kichik shakldagi metodlar (2-soat) Reja: 1. Kuzatish metodi. 2. Suhbat. 3. Faoliyat mahsulini o`rganish metodi (kontent-analiz). Tayanch tushunchalar. Kuzatish metodi. Suhbat, faoliyat mahsulini o`rganish metodi (kontent-analiz). 4.1. Kuzatish metodi Kuzatish metodi ijtimoiy psixologiyada o`ziga xos ijtimoiy sharoitlarda, o`ziga xos vaziyatlarda va ma`lum guruhlarda ishlatiladi. Bunda tadqiqotchi eng avvalo nimani kuzataman, qanday yo`l bilan kuzataman, kuzatuv birligi qilib nimani olaman, kuzatuvni qancha vaqt mobaynida davom ettiraman degan qator savollarga javob topgandan keyingina ilmiy tadqiqotini boshlaydi. Demak, kuzatish metodi yordamida aniq ishlab chiqilgan reja asosida kuzatuvchini qiziqtirgan u yoki bu ijtimoiy xulq-atvor shakllari qayd etiladi. Bu uslub qo`llanilganda tadqiqotchi bir qancha qoidalarga rioya qilishi lozim. Chunonchi, kuzatish maqsadining aniq bo`lishi va uning ilmiy maqsadlarga mos kelishi: kuzatish shaklini tanlash va kuzatish natijalarini qayd etish usullarini ishlab chiqish; ma`lum reja – sxema asosida muttasil kuzatuv olib borish; olingan natijalarning asosliligi va ishonchliligini boshqa usullar yordamida tekshirib ko`rish. Kuzatish kuzatuvchi tamonidan kuzatish ob`ekti bo`lmish odamlar guruhi bilan birga yashab, ularga ko`shilib ish tutib, tabiiy sharoitlarda ma`lumot to`plansa, bunday kuzatish turini “birgalikdagi kuzatuv” deb ataladi. Bunday kuzatishning klassik misoliga amerikalik ijtimoiy psixologik U.Uaytning o`smirlar psixologiyasi, ular guruhidagi ijtimoiy psixologik hodisalarni o`rganishga qaratilgan mashhur tadqiqotini kiritish mumkin. Boshqa xollarda esa kuzatuvchi o`z ob`ektini chetdan kuzatadi, shuning uchun ham bunday kuzatuv turi “chetdan kuzatuv” yoki “ob`ektiv kuzatish” deb ataladi. Bu usul xuddi umumiy psixologiyada bo`lgani kabi tashqi xulq – atvorni qayd qilish natijasida ma`lumot to`plashga asoslanadi. Bunday yo`l bilan ilmiy faktlarni isbot qilish qiyin, lekin baribir, u ham ijtimoiy psixologiyada yordamchi usul sifatida ishlatiladi. Bizning fikrimizcha, ijtimoiy psixologik treninglar sharoitida har bir shaxsning xulq-atvorini kuzatish muhim ma`lumotlar to`plashga yordam beradi, chunki bunda kuzatish metodiga xos bo`lgan eng qimmatli narsa – sharoitlarning tabiiyliligi saqlab qolinadi.
So`roq metodlari. So`roq metodlari ijtimoiy psixologik tadqiqotlarda keng qo`llaniladi, ayniqsa, anketa so`rovi va interv`yu metodlari. Yozma so`roq yoki anketaning afzalligi shundaki, uning yordamida bir vaqtning o`zida ko`pgina odamlar fikrini o`rganish mumkin bo`ladi. Unga kiritilgan savollar, ulardan kutiladigan javoblar (yopiq anketa), yoki erkin o`z fikrini bayon etish imkoniyatini beruvchi (ochiq anketa) so`rovnomalar aniq va ravon tilda javob beruvchilar tushunish darajasiga monand tuzilgan bo`lsa, shubhasiz, qimmatli birlamchi materiallar to`planadi. So`roqning ham erkin va standartlashtirilgan shakllari mavjud bo`lib, birinchisida oldindan nimalar so`ralishi qat`iy belgilab olinmaydi, ikkinchi shaklida esa, xattoki, komp`yuterda dasturiishlab chiqilib, minglab odamlarda bir xil talablar doirasida so`roq o`tkazilishi nazarda tutiladi. Bu metodlarni qo`llashni qator metodologik qiyinchiliklari mavjud, chunki, bu erda doim shaxslararo o`zaro munosabatlar, o`zaro ta`sir shakllari mavjud bo`lib, tadqiqotchining sub`ektiv munosabatlarini ham inkor qilib bo`lmaydi. Tadqiqot mobiynida shaxslararo idroq va sub`ektiv bir-birini tushunishga qaratilgan barcha qonuniyatlar ishlaydi. Shunga qaramay, juda ko`p ijtimoiy psixologik ma`lumotlarni to`plashda so`roq metodlari eng qulay usullar sifatida ishlatib kelinmoqda. 12 Shunday qilib, so`roq metodlari tadqiqotchi bilan tekshiriluvchining bevosita –(suhbat, interv`yu) yoki bilvosita (anketa) muloqoti tufayli birlamchi ma`lumotlar to`plash usulidir. Odamlar tilidan yozma yoki og`zaki tarzda olingan fikrlar ma`lumotlarning manbai bo`lib xizmat qiladi. Eng yaxshi suhbat yoki interv`yu bu bevosita, erkin fikr almashinuvi sharoitida o`zaro fikr almashinuviga qaratilgan muloqotdir. Chunki suhbatdan farqli, interv`yu aniq muammo doirasida,qat`iy bir yo`nalishda olib boriladi. Interv`yu oluvchi suhbatdoshga nisbatan neytral mavqeda bo`lib, uning fikrlashiga xalaqit bermasligi, ayniqsa, unga taz`yiq o`tkazmasligi lozim. Interv`yu jarayonining samarali kechishi uchun suhbatdoshda o`ziga nisbatan ijobiy munosabat shakllantirib, birinchi so`zlarni aniq, ravon, ifodali bayon qilish muhimdir. 4.3. Faoliyat mahsulini o`rganish metodi (kontent-analiz). Hujjatlarni o`rganish metodi sotsiologiya fanidan kirib kelgan. Bu metodning qator afzalliklari bor. Ulardan muhimlari shundan iboratki, u faoliyatining mahsulini tekshirishga imkon beradi hamda to`plangan ma`mumotlarning ishonchliligi, matematik qayta ishlash imkoniyatining borligi bilan ajralib turadi. Materiallarni ma`naviy jihatdan ham sifat, ham miqdoriy analiz qilinish usuli ijtimoiy psixologiyada kontent-analiz deb ataladi. Kontent- analizning ilmiy mohiyati shuki, uning yordamida biror matnda ma`lum fikr, g`oya yoki tushunchalarning necha marta qaytarilishi qayd etiladi, ya`ni ma`lum mazmun miqdor ko`rinishiga keltiradi. Bu metodning asoschilari amerikalik sotsiologlar X.Lassuell va B.Berel`sonlar bo`lib, ular bu usulni birinchi marta ikkinchi jahon urushi yillarida bir siyosiy gazetaning mazmuni, uning g`oyaviy yo`nalishini aniqlash maqsadida qo`llagan edilar. Ular “haqiqiy amerikalik” nomli gazetaning kundalik chiqishlarini kontent-analiz qilib, ularni fashistik yo`nalishidagi gazeta ekanligini isbot qilishgan va uning chiqishini ta`qiqlashga erishgan edilar. Kontent-analizni qo`llashda tadqiqotchi oldida turgan asosiy muammo bu tekshiruv birliklari – kategoriyalarni aniqlashdir. Chunki bunday birliklar tadqiqotning maqsadi va tadqiqotchining e`tiqodi va dunyoqarashiga ko`ra har xil bo`lishi mumkin. Masalan, kontent – analizning asoschilari Lassuell va Berel`sonlar bunday birlik – ramziy birlik yoki simvollar bo`lishi mumkin, deb hisoblashgan bo`lsalar, boshqa amerikalik tadqiqotchi L.Lovental` bunday birlik yaxlit mavzu bo`lishi kerak deb hisoblaydi. Aslida, bunday birliklar kontent-analizda ilmiy taxmin va tadqiqotchining metodologik asoslari bilan belgilanishi kerak. Shuning uchun ham ko`pgina tadqiqotchilarni umumlashtirib, analiz uchun birliklar quyidagilar bo`lishi mumkin deb hisoblaymiz: A) alohida iboralar yoki so`zlarda bildirilgan tushunchalar (masalan, demokratiya, faollik tashabbus, hamkorlik va hokazo); B) yaxlit abzatslar, matnlar, maqolalar va shunga o`xshashlarda ko`tarilgan mavzular (masalan, millatlararo munosabatlar mavzusi, insonlardagi milliy qadriyatlar mavzusi va hoqazo); V) tarixiy allomalar, siyosatshunoslar, taniqli shaxslarning nomlari; G) ijtimoiy hodisa, rasmiy hujjat, biror aniq fakt, asar (masalan, oilaviy mojarolar, o`zbekiston Konstitutsiyasi muhokamasi, yangi yozilgan asarga o`kuvchilarning munosabati va shunga o`xshash). Yaxshi o`tkazilgan kontent-analiz aslida ijtimoiy psixologik tadqiqotlarda juda katta ahamiyatga ega. Kontent-analiz tadqiqotchidan kattagina o`kuvni talab qiladi, chunki birtomondan, u yoki bu matnni tushunish mahorati bo`lishi kerak, ikkinchi tomondan, tadqiqot so`ngida qo`lga kiritilgan miqdoriy birliklarni yana qayta sifat formasiga keltirish lozim, ya`ni tushuntirib berish kerak.
2. Suhbat metodi haqida aytib Bering. 3. Faoliyat mahsulini o`rganish metodi qanday? 4. Kontent-analiz metodini tushuntiring.. 13
Tavsiya etiladigan adabiyotlar 19.
Burlachuk L.F., Morozov S.M. “Slovar`-spravochnik po psixodiagnostike” – SPb.: Piter Kom, 1999 god. -528 c. 20.
Gamezo M.V., Domashenko I.A. “Atlas po psixologii”. Inform.-metod. posobie k kursu “Psixologiya cheloveka”, “Pedagogicheskoe obщestvo”, - M.: 2001 god. -448 c. 21.
Djek Palmer, Linda Palmer. Evolyutsionnaya psixologiya. Sekretы povedeniya HOMO SAPIENS. - SPb.: Praym-eVROZNAK, 2003 god. -384 c. 22.
Drujinin V.N. Eksperimental`naya psixologiya.- 2-e izd., dop.- SPb.: Piter, 2001 god. -320 c. 23.
god. -512 c. 24.
Nishonova Z.T. va boshqalar Psixodiagnostika o`quv qo`llanma T.: TDPU 2008 5-ma`ruza Mavzu: Metodikalarni tekshirish va tuzilishiga psixometrik talablar (4-soat) Reja: 1.
Metodikalarga qo`yiladigan talablar test o`tkazish jarayonini sifatini tanqidiy baholash. 2.
Standartlashtirish ishonchlilik testni ishonchliligigini baholash. 3.
Validlik, psixologik testlarning validligini baholash. 4.
Differentsial psixometrika. Psixodiagnostik metodlardagi aniqlik. Tayanch tushunchalar. Metodikalarga qo`yiladigan talablar test o`tkazish jarayonini sifatini tanqidiy baholash. Standartlashtirish ishonchlilik testni ishonchliligigini baholash. Validlik, psixologik testlarning validligini baholash. Differentsial psixometrika. Psixodiagnostik metodlardagi aniqlik. 5.1.Metodikalarga qo`yiladigan talablar test o`tkazish jarayonini sifatini tanqidiy baholash. Psixologik kuzatish va tajriba natijalarini so`z orqali ifodalaganda sub`ektivlik holatlari bo`lishi muqarrar, bunday sub`ektivlik holatlari muddatidan avval xulosa chiqarishda, asoslanmagan umumlashtirishlarda namoyon bo`ladi. Sifat jihatdan o`rganilayotgan psixik hodisa va jarayonlarni tavsiflashda ular o`rtasidagi farq va o`ziga xos rivojlanish xususiyatlarini to`la holda ta`riflashda qiyinchilik tug`diradi. Bunday tahlil kuzatish va tajriba natijalarida qay darajadagi xatolar bo`lishi mumkinligini aniq ko`rsatib bera olmaydi. SHuning uchun hamma vaqt mikdoriy tahlil sifat tahlil bilan birgalikda qo`llaniladi. Ana shunda sub`ektivlik holatlariga barham berilib, shakllantirilgan hukm va xulosalar tadqiqotchi shaxsiyatiga bog`liqlikdan xalos bo`ladi, natijalarni tekshirish imkoniyati vujudga keladi. Psixolog uchun kuzatish va tajriba natijalarini statistik metodlar yordamida aniqlashni bilish juda muhimdir. Psixologiya matematik fan bo`la oladimi?
Psixologiyani matematikalashtirish - uning barcha sohalariga tarqaladi. Psixologiya yaqin kelajakda qay darajada eksperimental fan bo`lsa, shu darajada matematik fan ham bo`lib qoladi. 5.2.Standartlashtirish ishonchlilik testni ishonchliligigini baholash
Metodikaning yana bir muhim xususiyati uning ishonchliligi bo`lib, ushbu metodikaning o`lchov vositasi sifatida loyiqligida namoyon bo`ladi.
Metodikaning ob`ektivligi o`lchash natijalarining undan foydalanuvchi shaxsga bog`liq emasligida aks etadi. Metodikaning validligi va ishonchliligini tekshirish maqsadida turli statistik o`lchovlardan foydalanish mumkin bo`ladi. Har qanday metodikadan ham tajriba jarayonida foydalanish mumkinmi? 14 O`lchov nazariyasi fikricha psixologiyada qo`llaniladigan barcha o`lchov usullari psixologik o`lchov shkalalarini tuzishdan iboratdir. Ko`pchilik psixologlar fikricha shkalalashtirish-psixik jarayon va holatlarni o`lchash uchun qo`llaniladigan eksperimental va matematik usullar yig`indisidan iboratdir. Ko`pincha shkalalashtirishga o`lchash so`zi sinonim qilib quyiladi. 5.3.Validlik, psixologik testlarning validligini baholash Psixologiyani matematikalashtirishning ahamiyati qanday? Tadqiqot metodikasini tanlashdan avval eksperimentator nimani o`rganayotgani, olingan natija amaliy va tadqiqotchilik vazifasi talablariga mos kela olishini tasavvur qila olishi kerak bo`ladi. Birinchi navbatda bu metodning validligi, ishonchliligi va ob`ektivligini isbotlash uchun zarur bo`ladi. Metodikaning validligi deganda uning tadqiqot predmetiga adekvatligi (mosligi) tushuniladi. Miqdoriy validlik ushbu metodika natijalari bilan tashqi o`lchovlarning o`zaro aloqasini aniqlashda namoyon bo`ladi. Masalan, ta`limning muvaffakiyati –o`quvchining intellektual taraqqiyoti bilan bog`liq bo`ladi. SHuning uchun ham tashqi o`lchov sifatida uning o`zlashtirishini olish mumkin. Aytaylik, talabalarning aqliy rivojlanishini o`rganish uchun test topshiriqlari va o`zlashtirish bahosi o`rtasida ijobiy aloqa mavjud bo`lsa, qo`llanilgan metodika validlikka ega bo`ladi.
Psixologik jarayon, xususiyat, ob`ekt va hodisalarni shkalalashtirish deganda muayyan qoidalar asosida ularni sonlarga tenglashtirish tushuniladi. Bunda sonlarning o`zaro nisbati bu hodisalar o`rtasidagi nisbatni aks ettirishi kerak bo`ladi. Sonlar u yoki bu xususiyatning modeli vazifasini bajaradi. SHu yo`l bilan shkalalashtirish psixologiyani faktlarni tasvirlovchi fandan ayrim faktlarni oldindan aytish imkonini beradigan fanga aylantiradi. Download 485.95 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling