O`zbekiston respublikasi xalq ta‟limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti


Download 1.5 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/30
Sana05.01.2022
Hajmi1.5 Mb.
#207247
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   30
Bog'liq
umumtalim maktablarida vi-sinf fizika

Qiya  tekislik.Yukli  bochkani  mashinaga  or  shda  qiva  tekislikdan  yumalatib 

chiqarish oson 

(15-rasm).

 Bunda fkuch og'irlik  kuchining  bir qismini  tashkil  etadi: 

 

 

 



                                                      

15 -rasm 



Vint.  Mashinalaming  baloni  teshilib  qolganda.  uni  almashtirish  uchun 

«domkrat»  deb  ataluvchi  vindi  ko`targichdan  foydalaniladi.  Uning  ishlash 

prinsipini 

15-rasmdagi 

vintdan 

tushunish 

qiyin 

emas.  Uydagi  go‗sht 



maydalagichda,  maktab  duradgorlik  va  temirchilik  ustaxonasidagi  «tiski»  (siqib 

ushlagich)da  ham vintdan  foydalaniladi. 

 

                                                          



15 -rasm 


 

24 


              

Pona.  Mamlakatimizning  ayrim  joylarida  bo`lg‗usi  kuyovlarni  sinash  uchun 

ularga  to‗nkani  o‗tin  qilib  maydalashni  taklif  qilishgan  deyishadi.  Shunday  holda 

«pona» qo‗l keladi. Pona old tomonidan qaralsa, uchburchak shaklida bo`lgan jism 

bo‗lib,  uni  to‗nkaga  rasmda  ko‗rsatilganidck  qo‗yib,  tepa  qismidan  uriladi.

(16-

rasm). 


 

                                                        

16 -rasm 

 

Chig„iriq.  Bu oddiy mexanizmdan ko‗pincha quduqlardan suvni ko‗tarishda 

foydalanishgan  (17-rasm).  Chig‗iriqda  arqon  o‗raluvchi  baraban  radiusi  r,  uni 

aylantiruvchi  tirsak  uzunligi  R  bo‗lsa,  qurilmaning  kuchdan  beradigan  yutug‗i   

ga teng bo`ladi.

 

                                               



17 -rasm 


 

25 


 

 

Chig‗iriqning  takomillashgan  varianti  lebyodka  deyiladi  (18-rasm).  Unda 



ikkita  chig`iriq  o‗zaro  bog‗langan.  Birinchisi  aylantiruvclii  tirsak  va  kichik  radiusli 

tishli  g‗ildirak.  Bu  tizim  kuchdan 

  marta  yutuq  beradi.  Ikkinchisi  katta  radiusli 

tishli  g'ildirak  va  arqon  o‗raluvchi  silindr.  Bu  tizim  kuchdan   

marta  yutuq 

beradi. Lebyockaning kuchdan beradigan  umumiy  yutug'i  n:  

 

bo'ladi. 



 

 

 



                                      

18  - rasm 

      

 

 




 

26 


 

 


Download 1.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling