O`zbekiston respublikasi xalq ta‟limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti
Download 1.5 Mb. Pdf ko'rish
|
umumtalim maktablarida vi-sinf fizika
- Bu sahifa navigatsiya:
- Chig„iriq.
|
Qiya tekislik.Yukli bochkani mashinaga or shda qiva tekislikdan yumalatib
chiqarish oson (15-rasm). Bunda fkuch og'irlik kuchining bir qismini tashkil etadi:
15 -rasm Vint. Mashinalaming baloni teshilib qolganda. uni almashtirish uchun «domkrat» deb ataluvchi vindi ko`targichdan foydalaniladi. Uning ishlash prinsipini 15-rasmdagi vintdan tushunish qiyin emas. Uydagi go‗sht maydalagichda, maktab duradgorlik va temirchilik ustaxonasidagi «tiski» (siqib ushlagich)da ham vintdan foydalaniladi.
15 -rasm 24
Pona. Mamlakatimizning ayrim joylarida bo`lg‗usi kuyovlarni sinash uchun ularga to‗nkani o‗tin qilib maydalashni taklif qilishgan deyishadi. Shunday holda «pona» qo‗l keladi. Pona old tomonidan qaralsa, uchburchak shaklida bo`lgan jism bo‗lib, uni to‗nkaga rasmda ko‗rsatilganidck qo‗yib, tepa qismidan uriladi. (16- rasm).
16 -rasm
foydalanishgan (17-rasm). Chig‗iriqda arqon o‗raluvchi baraban radiusi r, uni aylantiruvchi tirsak uzunligi R bo‗lsa, qurilmaning kuchdan beradigan yutug‗i ga teng bo`ladi.
17 -rasm 25
Chig‗iriqning takomillashgan varianti lebyodka deyiladi (18-rasm). Unda ikkita chig`iriq o‗zaro bog‗langan. Birinchisi aylantiruvclii tirsak va kichik radiusli tishli g‗ildirak. Bu tizim kuchdan marta yutuq beradi. Ikkinchisi katta radiusli tishli g'ildirak va arqon o‗raluvchi silindr. Bu tizim kuchdan marta yutuq beradi. Lebyockaning kuchdan beradigan umumiy yutug'i n:
bo'ladi.
18 - rasm
|
