ASTRONOMIYa
(34 soat, haftasiga 1 soat)
Dars
tartibi
|
Bob va mavzular
|
Soat
|
Rejada otish vaqti
|
Amalda otilgan vaqti
|
Shakllantiriladigan kompetensiyalar
|
Korgazmali qurollar
|
Uyga vazifa
|
A
|
B
|
A
|
B
|
Kirish .(1 soat)
|
1-dars
|
Astronomiyaning umumtalim fanlar orasida tutgan orni, xalq xojaligidagi ahamiyati Al-Xorazmiy, Al-Fargoniy, Beruniy, Umar Hayyom, Nasriddin Tusiy, Qozizoda Rumiy, Jamshid Koshiy, Ulugbek va boshqa Sharq olimlarining astronomiya rivojiga qoshgan hissalari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
AMALIY ASTRONOMIYA ASOSLARI.(5 soat)
|
2-dars
|
Yulduzlar osmoni va uning sutkalik korinma aylanishi. Yulduz turkumlari. Osmon sferasining asosiy nuqta, chiziq va aylanalari. Quyoshning yillik korinma aylanishi. Ekliptika.
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
3-dars
|
Osmon koordinatalari. Gorizontal va ekvatorial koordinatalar sistemalari. Yulduz xaritalari. Yulduz kattaliklari haqida tushuncha
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
4-dars
|
Olam Qutbining gorizontdan balandligi va kuzatish joyining geografik kenglamasi orasidagi boglanish. Yoritgichlarning kulminatsiyalari va kulminatsiya balandliklari. Turli kenglamalarda yoritgichlarning sutkalik korinma aylanishlari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5-dars
|
Vaqt va uni olchash tizimi. Yulduz va Quyosh vaqtlari. Quyosh kalendari.
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
QUYOSH SISTEMASINING TUZILISHI VA OSMON JISMLARINING HARAKATI
(5 soat )
|
6-dars
|
Oyning harakati, fazalari va davrlari. Musulmonlarning Oy va U. Xayyom asos solgan Quyosh hijriy taqvim. Quyosh va Oy tutilish shartlari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
7-dars
|
Planetalarning sirtmoqsimon korinma harakatlarini tushuntirish. Kopernikning Olam tuzilishi haqida geliosentrik talimoti. Planetalarning konfiguratsiyalari va davrlari. Planetalrning korinish shartlari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
8-dars
|
Sutkalik va sutkalik-gorizontal parallaks. Quyosh sistemasi jismlargacha bolgan masofalarni olchash metodlari. Planetalarning chiziqli olchamlarini aniqlash usullari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
9-dars
|
Astronomiyada uzunlik olchovi birliklari. Yerning radiusini aniqlash usullari. Xorazmiy va Beruniylarning bu sohadagi ishlari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
10-dars
|
Planetalarning harakat qonunlari. Nyutonning butun olam tortishish qonuni va Kepler qonunlari. Osmon jismlarining massalarini hisoblash.
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
11-dars
|
Ikki jism masalasi. Energiya integrali. Yer atrofida harakatlanayotgan jismning trayektoriyalari. Kosmik tezliklar
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
ASTROFIZIK TADQIQOT METODLARI (3 soat)
|
12-dars
|
Osmonni elektromagnit nurlanishlarda organish keng tolqinli astronomiyaning asosidir. Optik va radioteleskoplar, ularning xarakteristik kattaliklari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
13-dars
|
Nurlanish qonunlari haqida tushuncha. Osmon jismlarining fizik tabiatlari va harakat tezliklarini organishda spektral qonuniyatlar
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
14-dars
|
Nazorat ishi-1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
QUYOSH SISTEMASI JISMLARINING FIZIK TABIATI (7 soat)
|
15-dars
|
Quyosh atmosferasining tarkibi. Fotosfera, undagi donadorlik strukturasi va doglari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
16-dars
|
Xromosferada kuzatiladigan quvvatli protuberaneslar va xromosfera chaqnashlari. Quyosh toji haqida tushuncha. Quyoshning energiya manbai. Quyosh aktivligi haqida tushuncha
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
17-dars
|
Yer rusumidagi planetalar. Gigant planetalarning fizik xususiyatlari. Oy va planetalarni kosmik apparatlar yordamida organish
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
18-dars
|
Mitti planetalar va kometalar, ularning fizik tabiati
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
19-dars
|
Quyosh sistemasining mayda jismlari asteroidlar, kometalar, meteorlar va meteoritlar. Yerga davriy ravishda yaqinlashib turuvchi asteroidlar. Ularning yerga tushish xavfi va uni oldini olish yollari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
20-dars
|
Quyosh sistemasining kelib chiqishi haqidagi hozirgi zamon qarashlari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
21-dars
|
Yulduzlar. Yillik parallaks. Yulduzlargacha masofalarni aniqlash. Nurlanish qonunlari asosida yulduzlarning temperaturalarini hisoblash
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
22-dars
|
Yulduzning yorqinligi va absolyut yulduz kattaligi. Yulduzlarning spektrlari, temperaturalari va yorqinliklari orasida boglanish: spektr yorqinlik diagrammasi
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
23-dars
|
Qoshaloq yulduzlar va ularning turlari .Yulduzlarning massalari va radiuslarini hisoblash haqida tushuncha. Yulduzlarning yorqinligi, radiusi va massalari orasidagi boglanish
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
24-dars
|
Fizik ozgaruvchi yangi va ota yangi yulduzlar. Yulduzlarning ichki tuzilishi va energiya manbalari haqida tushuncha
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
25-dars
|
Gigant va mitti yulduzlar. Yulduzlarning evolyutsiyasi va ularning oxirgi stadiyalari. Neytron yulduzlar (pulsarlar).
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
26-dars
|
Kvazarlar va qora oralar haqida tushuncha
|
|
|
|
|
|
|
|
|
KOINOTNING TUZILISHI VA EVOLYUSTIYASI (8 soat)
|
27-dars
|
Galaktikamizning tuzilishi, tarkibi va aylanishi. Unda Quyosh sistemasining orni. Yulduzlarning paydo bolishi. Galaktikada ularning taqsimlanishi
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
28-dars
|
Tashqi galaktikalar, ularning rusumlari (spiral, elliptik va notogri) va todalari. Radiogalaktikalar haqida tushuncha
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
29-dars
|
Diffuz materiya. Yulduzlararo boshliq. Diffuz va chang tumanliklar.
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
30-dars
|
Koinotning ulkan masshtabli strukturasi. Kengayuvchi koinot. Habbl qonuni.
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
31-dars
|
Olam tuzilishi haqidagi zamonaviy ilmiy tasavvurlar (nomalum uchar tarelkalar, kosmik kelgindilar, ekstrasenslarning osmon obyektlariga sovdagarchiligi asosida tugilgan afsonalariga chek qoyish) yuzasidan umumlashtirilgan dars va uning dunyoqarash va ekologik aspektlari
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
32-dars
|
Koinot: hayot va dunyoqarash (yakuniy dars).
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
33-dars
|
Nazorat ishi-2
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
34-dars
|
Takrorlash
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
Ish rejani DTS asosida tuzdim:
Oqituvchi: _____________________________________________________
Tabiiy fanlar metodisti:__________________ S.Abdullayev.
Metod birlashma rahbari___________________________________________
OTIBDO: ___________________________________________________________
Do'stlaringiz bilan baham: |