O’zbekiston Respublikasida ko’p tarmoqlik fermerlik faoliyatini rivojlantirish bo’yicha olib borilayotgan chora-tadbirlar

Korxona jamoasining mulki-ishchi va xizmatchilar jamoasi davlatdan yoki xususiy mulk egasidan sotib olgan va umumiylashtirib, birgalikda oʻzlashtiriladigan mulk. Bu yerda mol-mulk va pul mablagʻlari korxona jamoasi ixtiyorida turadi. Korxona va tashqilotlar uyushmasi (assotsiatsiyasi) mulki-maʼlum maqsad yoʻlida uyushma tashkil qilganlarning umumiy mulkidir. Oʻz faoliyatini uygunlashtirish, savdo-sotiq, ishlab shiqarish, boshqarishni tashkil yetish uchun har xil yoki bir xil mulkka oid korxonalar va tashkilotlar ajratgan moddiy va pul mablagʻi hisobidan tashkil topgan, lekin ishtirokchilar mulkidan alohidalashgan umumiy mulk paydo boʻladi. Uni har bir ishtirokchi yemas, balki uyushma tasarruf yeta oladi. Bu mulk umumiy manfaat yoʻlidagina ishlatiladi.
Xususiy mulk-ayrim kishilarga tegishli va daromad topishga qaratilgan mulk. ( “Mulkchilik toʻgʻrisida»gi qonun. 7-modda), Uning ikki koʻrinishi bor:individual xususiy mulk, korporativ guruh mulki. Individual xususiymulk bor joyda boylikni oʻzlashtirish yagona holda, ayrim mulkdor tomonidan amalga oshiriladi. Masalan, korxona individual mulk boʻlsa, kelgan foydani faqat uning egasi oladi. Korxonani ijaraga berish yoki aksiyadorlik jamiyatga aylantirish tanho mulkdor ixtiyorida boʻladi.
Korporativ xususiy mulk- boylikni individual tarzda oʻzlashtirish, lekin mulkdorlar sherikchilik asosida maʼlum guruhlarga birlashgan sharoitda oʻzlashtirish tushuniladi. Xususiy-korporativ mulkning muhim koʻrinishi monopolistik mulkdir. Monopolistik xususiy mulk-guruhga birlashgan yirik mulkdorlar iqtisodiyotning u yoki bu sohasida tanho yagona hukmronligiga tayangan holda oʻta katta boylikni ozchilik tomonidan oʻzlashtirilishini bildiruvchi mulkdir. Uning tashkil etuvchil monopoliyalar ham korporativ tarkibga ega boʻladi. Ular amaliyotda korporatsiya deb nomlanadi. Monopoliyalar hukmron boʻlgan sharoitda monopollashgan bozor mavjud boʻladi. Individual xususiy mulk XIX asrda rivojlangan, u yovvoyi kapitalizm, tartiblashmagan bozor iqtisodiga xos boʻlgan XX asrning birinchi yarmida monopolistik xususiy mulk shaklidarivojlangan. XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab nomonopolistik xususiy mulkning korporativ shakli tez suraʼtlardarivojlana boshladi. 80-yillardan boshlab mayda aksionerlikjamiyatlari rivojlanib, aralash iqtisodiyot shakllandi. Xususiy mulkdan tashqari shaxsiy mulk ham borki, u ham individual oʻzlashtirishni bildiradi.