O‘zbekiston Respublikasidagi suv omborlari va boshqa suv havzalari, daryolar, magistral kanallar va kollektorlarning, shuningdek, ichimlik suv va maishiy suv ta’minotining

DARYoLARNING SUVNI MUHOFAZA QILISh ZONALARINI BELGILASh
19. Suvni muhofaza qilish zonalari, kimga qarashliligi yoki kimning yer egaligi va yerdan foydalanishida bo‘lgan joydan oqishidan qat’i nazar, doimiy yoki vaqtinchalik oqimga ega bo‘lgan barcha daryolar, soylar va jilg‘alar bo‘ylab belgilanadi.
20. Suvni muhofaza qilish zonasiga qayirlar, yer osti suvlari tufayli nuragan, toshqin paytida suv bosadigan uchastkalar qayirdan keyingi dastlabki pog‘ona-pog‘ona yonbag‘irlar, o‘zak qirg‘oqlarning chetlari va tik qiyaliklari, daryo vodiysiga oquvchi soylar, siljiydigan uchastkalar, qirg‘oqlarning qayta ishlanadigan uchastkalari kiritiladi.
21. Daryolarning suvni muhofaza qilish zonalarining ichki chegaralari suvning o‘rtacha ko‘p yillik kesimidan boshlab qabul qilinadi.
22. Daryolar, soylar va irmoqlarning suvni muhofaza qilish zonalari kengligi geomorfologik, gidrogeologik sharoitlar hisobga olingan holda, tutash yerlardan foydalanish xarakteri hamda o‘rtacha ko‘p yillik sarfga ko‘ra quyidagi miqdorlarda qabul qilinadi:
katta daryolarda (suv sarfi sekundiga 100 kub metrdan ortiq) — 300—500 metr;
o‘rtacha daryolarda (suv sarfi sekundiga 5 kub metrdan 100 kub metrgacha) — 100 — 300 metr;
kichik daryolarda (suv sarfi sekundiga 2 kub metrdan 5 kub metrgacha) — 50 — 100 metr;
juda kichik daryolarda (suv sarfi sekundiga 2 kub metrgacha bo‘lgan soylar) — 50 metragacha.
Suvni muhofaza qilish zonasining kengligi daryoning butun uzunligi bo‘ylab uning har bir bo‘lagida suv sarfiga bog‘liq ravishda har xil belgilanadi.
23. Amudaryo va Sirdaryoning, ular irmoqlarining suvni muhofaza qilish zonalari hajmlari suv xo‘jaligi loyiha tashkilotlari tomonidan ishlab chiqilgan loyihalar bo‘yicha belgilanadi.
24. Baliqchilik xo‘jaligi ahamiyatiga ega bo‘lgan suv inshootlari uchun suvni muhofaza qilish zonasining kengligi baliqchilik xo‘jaligi organlari bilan tabiatni muhofaza qilish va suv xo‘jaligi organlari o‘rtasida kelishiladi hamda ular tomonidan qirg‘oqni mustahkamlash, qirg‘oqni himoya qilish va ekologiya talablarini buzmaslik kafolatlangan maxsus qaror bilan rasmiylashtiriladi.
25. Daryo va soylarning qirg‘oqlari bo‘yicha suvni muhofaza qilish zonasi doirasida qirg‘oq mintaqasi ajratib ko‘rsatiladi. Bu mintaqada xo‘jalik faoliyati yuritish qat’iy cheklab qo‘yiladi hamda u yoki bu sanoat-fuqaro qurilishi, uy-joy, ijtimoiy-maishiy va madaniy inshootlar qurish taqiqlanadi.
Daryo va soylar qirg‘oqbo‘yi mintaqasining kengligi suvning o‘rtacha ko‘p yillik kesimiga ko‘ra aniqlanadi hamda daryolarda ularga tutashib ketgan ekin maydonlariga va qirg‘oq qiyaliklari tikligiga bog‘liq ravishda quyidagi hajmlarda belgilanadi:
shudgor va ko‘p yillik daraxtzor joylarda qiyaliklar tikligi 3 gradusgacha bo‘lsa — 35 — 55 metr va 3 gradusdan ortiq bo‘lsa — 55 — 100 metr;
pichanzor va yaylovlarda qiyaliklar tikligi 3 gradusgacha bo‘lsa — 25 — 35 metr va 3 gradusdan ortiq bo‘lsa — 35 — 50 metr;
o‘rmon va daraxtzor-changalzor maydonlarda qiyaliklar tikligi 3 gradusgacha bo‘lganda — 35 — 55 metr va 3 gradusdan ortiq bo‘lganda — 55 — 100 metr.
Eng ko‘p ahamiyat berish ko‘proq yemirilgan tuproqqa tegishlidir.
Tog‘ daryolari va vaqtincha suv oqadigan soylar uchun qirg‘oq bo‘yi mintaqa kengligi har bir konkret holatda tutashgan yerlardan foydalanish xarakteri va ularning suv holatiga ta’siridan kelib chiqqan holda belgilanadi.
Aholi punktlari doirasida daryo va suvlarning qirg‘oqbo‘yi mintaqasi hajmlari tabiat muhofazasi va sanitariya nazorati davlat organlari, shuningdek, me’morchilik va suv xo‘jaligi organlari bilan kelishilgan holda konkret sharoitlardan kelib chiqib belgilanadi.