O‘zbekiston Respublikasidagi suv omborlari va boshqa suv havzalari, daryolar, magistral kanallar va kollektorlarning, shuningdek, ichimlik suv va maishiy suv ta’minotining

XO‘JALIK-IChIMLIK SUV TA’MINOTI MANBALARINING SANITARIYA MUHOFAZASI ZONALARINI BELGILASh
32. Barcha ishlab turgan, loyihalashtirilayotgan va qayta qurilayotgan vodoprovodlarda sanitariya-epidemiologiya jihatidan ishonchlilikni ta’minlash maqsadida suv olish joylaridagi suv ta’minoti manbalari sanitariya muhofazasi zonalarini, vodoprovod inshootlari zonasi va sanitariya-himoya mintaqasini hamda suv havzalarining sanitariya-himoya mintaqalarini o‘z ichiga oluvchi sanitariya muhofazasi zonasi belgilanadi.
33. Suv olish joyidagi suv ta’minotining yuza va yer osti manbalari sanitariya muhofazasi zonasi uch mintaqadan iborat bo‘lishi kerak:
birinchi mintaqa — qattiq tartibli mintaqa;
ikkinchi va uchinchi mintaqalar — xo‘jalik faoliyati cheklangan tartibli mintaqalar.
34. Suv ta’minoti yuza manbalarining sanitariya muhofazasi zonasi birinchi mintaqasining chegaralari suv olish joylaridan quyidagicha masofada belgilanadi:
a) daryo va kanallar uchun:
oqim bo‘ylab yuqoriga — kamida 200 metr;
oqim bo‘ylab quyiga — kamida 100 metr;
suv olish joyiga tutashib ketuvchi qirg‘oq bo‘ylab yoz-kuzgi suv sathi bo‘yicha suv kesimining kamida 100 metri;
qarama-qarshi qirg‘oq tomon yo‘nalishda:
daryo va kanallar kengligi 100 metrdan kam bo‘lganda — yoz-kuz davridagi suv sathining butun akvatoriyasi va suv kesimidan 50 metr kenglikdagi qarama-qarshi qirg‘oq, daryolar va kanallar kengligi 100 metrdan ko‘p bo‘lganda — kengligi kamida 100 metr bo‘lgan akvatoriya mintaqasi;
b) suv omborlari va ko‘llar uchun:
akvatoriya bo‘yicha barcha yo‘nalishlarda — kamida 100 metr;
suv olinadigan joyga tutashib ketuvchi qirg‘oq bo‘yicha — suv omborida normal tamba darajasida va ko‘lda yoz-kuz davridagi suv sathi sharoitida suv kesimidan kamida 100 metr.
35. Suv ta’minoti yuza manbalarining sanitariya muhofazasi zonasining ikkinchi mintaqasi chegaralari quyidagicha belgilanadi:
a) daryo va kanallar uchun:
oqim bo‘ylab yuqoriga, irmoqlar ham shu jumlaga kiradi, daryo va kanallar kengligi va uzunligi bo‘yicha o‘rtacha suv oqimi tezligidan hamda yoz-kuz davrida suv sathining o‘rtacha oylik suv sarfi 95 foiz ta’minlanganda suvning mintaqa (poyas) chegarasidan suv olish joyigacha oqib kelish vaqtidan kelib chiqqan holda kamida 3 sutka;
oqim bo‘ylab quyiga — birinchi mintaqa (poyas) chegarasidan kamida 250 metr;
yon tomondagi chegaralar — yoz-kuz davridagi suv sathi sharoitida suv kesimi masofasidan — tekislikdagi relyefda — 500 metr, torli relyefda — daryo yoki kanal tomonga qaragan yon bag‘ir yuqorisigacha, lekin qiyalama nishablikda 750 metrdan va tik qiyalikda 1000 metrdan ko‘p emas;
b) suv omborlari va ko‘llar uchun:
shamollar soni suv olish joyiga tomon 10 foizgacha bo‘lganda barcha yo‘nalishlarda akvatoriya bo‘ylab 3 kilometr masofagacha, shamollar soni 10 foizdan ortiq bo‘lganda 5 kilometrgacha;
yon tomondagi chegaralar — suv omborida tambaning normal darajasida va ko‘lda suvning yoz-kuz davridagi sathi sharoitida suv kesimidan tekislikdagi relyefda 500 metr masofada, tog‘lik joydagi relyefda — suv ombori yoki ko‘lga qaraganda birinchi qiyalikning yuqorisigacha, lekin qiyalama nishablikda 750 metrdan va tik qiyalikda 1000 metrdan ko‘p emas.
36. Suv ta’minoti yuza manbalari sanitariya muhofazasi zonasining uchinchi mintaqasi chegaralari daryo va kanallar oqimi bo‘ylab yuqoriga va quyiga yoki ikkinchi mintaqa uchun bo‘lganidek, suv ombori va ko‘llarning akvatoriysi bo‘ylab barcha tomonlarga, yon tomondagi chegaralar — suv ayirgich bo‘ylab, biroq daryo va kanallar yoki suv omborlari esa ko‘llardan — 3 —5 kilometrdan ko‘p bo‘lmagan masofada bo‘lishi kerak.
37. Suv ta’minoti yer osti manbaining sanitariya muhofazasi zonasi birinchi mintaqasi chegaralari yakka suv olish joyidan (quruq shaxta qudug‘i, kaptaj) yoki guruhli suv olishda eng chekkadagi suv olish inshootidan boshlab quyidagicha masofada o‘rnatilishi kerak:
muhofaza qilingan yer osti suvlaridan foydalanilganda — 30 metr;
yetarlicha muhofaza qilinmagan yer osti suvlaridan foydalanilganda — 50 metr;
infiltratsion suv olish joylarida suv manbaining yuzasidan — kamida 150 metr;
irmoqli suv olish joylarida yoki infiltratsion suv olish joyiga quyiluvchi uchastkada — mazkur Nizomning 34-bandiga muvofiq suv ta’minoti yuza manbaning birinchi mintaqasi zonasiga o‘xshash;
yer osti suvlari zaxiralari yopiq tipdagi infiltratsion inshootdan sun’iy ravishda to‘ldirilganda — 50 metr, ochiq tipda — 100 metr.
38. Yer osti manbai suv ta’minotining sanitariya muhofazasi zonasi ikkinchi mintaqasining chegarasi iqlim rayonlariga va mikrob bilan ifloslanishining suv olish joyiga qadar 100 dan 300 sutkagacha siljishi hisobga olingan holda muhofazalanganligiga ko‘ra belgilanadi.
39. Zonaning uchinchi mintaqasi chegarasi suvning kimyoviy ifloslanishi suv olish joyiga siljishi vaqtiga ko‘ra aniqlanadi. U suv olish joyidan foydalanishning qabul qilingan muddatidan ortiq bo‘lishi, lekin kamida 25 yil o‘tishi kerak.
Nam saqlaydigan qatlamning infiltratsion oziqlanishi sharoitida sanitariya muhofazasi zonasining ikkinchi va uchinchi mintaqalarini mazkur Nizomning 35 va 36-bandlariga muvofiq suv ta’minoti yuza manbaining ikkinchi va uchinchi mintaqalari chegaralariga tatbiqan qabul qilish kerak.
40. Vodoprovod inshootlari (nasos stansiyalari, suvni tayyorlash stansiyalari, sig‘im stansiyalari) sanitariya muhofazasi zonalari birinchi mintaqa chegarasidan va uning atrofiga sanitariya-himoya mintaqasi (qo‘riqlash zonasi)dan iborat bo‘lishi kerak.
41. Vodoprovod inshootlari hududi sanitariya muhofazasi birinchi mintaqasining chegarasi maydonning o‘rab olinishiga mos keladi va quyidagi masofada bo‘lishi kerak:
toza suv havzalari devoridan, filtrlardan, kontaktli yoritgichlardan — kamida 30 metr masofada;
qolgan boshqa inshootlardan va vodoprovod minorasidan kamida 15 metr masofada.
42. Suv ta’minoti manbai zonasi ikkinchi mintaqasi tashqarisida joylashgan vodoprovod inshootlari to‘siqlari atrofidagi sanitariya-himoya mintaqasi kamida 100 metr kenglikka ega bo‘lishi kerak.
43. Vodoprovod bo‘ylab sanitariya-himoya mintaqalari belgilanadi, ularning kengligi eng chekkadan vodoprovoddan boshlab hisoblanadi:
qurilishi tugallangan hududda quruq tuproqqa yotqizilganda — diametri 1000 millimetrgacha bo‘lganda kamida 10 metr va diametri katta bo‘lganda kamida 20 metr, nam tuproqda — diametridan qat’i nazar, kamida 50 metr;
qurilib tugallangan hududda davlat sanitariya nazorati va tabiat muhofazasi organlari bilan kelishilgan holda mintaqa kengligining yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan hajmlarini kamaytirishga yo‘l qo‘yiladi.