O'zbekiston tarixi
Andijon viloyat Davlat arxivi, 90-fond, 1-ro‘yxat, 86-ish, 105-varaq
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
Andijon viloyat Davlat arxivi, 90-fond, 1-ro‘yxat, 86-ish, 105-varaq. 144 quyidagicha hikoya qiladi: «Andijon kattalaridan Nodir Eshon domla, Mulla Abdukarim Oxun domla, Shamsiddin To„ra, Sulaymon bazzoz (shoir Choiponning otasi - mualliflar) va hukumatda nu- fuzli kishilardan jami 10 kishini elchi qilib Parpi qo„rboshiga yubordilar. Elchilar Qo„qonqishloqda Раф1 qo„rboshi qarorgohida qabul qilinadi. Elchilardan chiroylikkina, soqol-mo„ylovlarini qis- qartirgan biri so„z boshladi: Bek aka! Bizlar hukumatning elchi- larimiz. Hukumat, aytadurki, o„liklarimizni bersun, Andijonga keltirib ko„maylik, o„zlari sulh qilib biz bilan yarashsinlar, shaharga kirsinlar, munosib mansablarga oitirsinlar deb. Gap shu joyga kelganda to„p va pulemyot ovozlari bilan barobar o„rus askarlari hujum qilib kelgani ma‟lum boidi. Parpi qo„rboshi xalon-najotlariga mudofaa qilishga amr berdi. So„ngra bu o„n kishini e‟domga hukm qildi. Bu hukm Parpi qo„rboshining otaxoni (maslahatchisi) Muhammad Ibrohimga yetdi. U elchilami hibsdan bo„shatib 2 arobaga chiqarib Orol, Bo„tqara ila Andijonga jo„natdi. Vido„ asnosida Nodir Eshon boshliq hamma elchilar qoi ko„tarib otaxon Muhammad Ibrohim haqqiga duo qildilar. Otaxon dediki: Duolaringiz ijobat boisa foydasi oxiratda albatta bo„lg„aydir. Bu dunyoda foydasi tegadurg„on biror narsalaring yo„qmi? Shu gapdan keyin elchilar ichidagi silliq salla, tevarak soqollik kishi qoiiga qog„oz oldi, ikki tilda (ruscha-o„zbekcha) bir parcha xat yozib qoiimga berib aytdi: har vaqt Andijonga kiradurg„on boisangiz shu xat bilan bemalol kira bilasiz, dunyo ishlaringizni qila bilasiz dedi. Otaxon Muhammad Ibrohim aytadur: Ushbu xat (yorliq) bilan besh-o„n marotaba Andijonga kirib chiqdim, o„ruslar qaysi joy da ko„rsalar kimsan, deb so„raydur. Yorliq xatni ko„rsatsam «pojalusta» derdilar...» 1 . РафШек qo„rboshi qurolli kurashni shu qadar kuchaytirdiki, qizillar unga qarshi jang olib borishga jur‟at etolmay, sulh tuzish taktikasini qoilashga majbur boidilar. Ammo sulh haqidagi bor takliflar qo„rboshi tomonidan rad qilindi, favqulodda vaziyatlardagina u elchilami qabul qilar edi. Ana shunday elchilar guruhining biriga «Qo„chqor o„ris» nomi bilan mashhur boigan, Turkiyada o„qigan jadid Qo„chqor Olimov boshchilik qiladi. Uning Раф1 qo„rboshi bilan olib borgan muzokaralari haqida Muso Turkistoniy shunday hikoya qiladi: «...Elchilami Раф1 qo„rboshi huzuriga hozir qilishdi. Suhandon Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|