O'zbekiston tarixi
«Yosh Turkiston». Istanbul, 1930-yil, 11-son; Rustambek Shamsutdinov. Farg‘ona
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
«Yosh Turkiston». Istanbul, 1930-yil, 11-son; Rustambek Shamsutdinov. Farg‘ona qo‘rboshilari. Fan va turmush», 1997-yil, 2-son, 24—25-betlar. 2 Glende Frezer. K.o‘rsatilgan adabiyotlar. 3 Rajabov Q.Q. Farg'ona vodiysidagi istiqlolchilik harakati: mohiyati va asosiy rivojlanish bosqichlari (1918-1924-yillar). - Toshkent, 1994, 146-bet. 4 0‘sha manba. 152 va 4000 dan ortiq sara mujohid jangchilar oidirilgan va safdan chiqarilgan. Sho„rolarga qarshi shafqatsizlarcha va mardonavor jang qilgan qo„rboshilardan yana biri - Rahmonqul qo„rboshi edi. U hozirgi Tojikiston Respublikasining Xo„jand viloyatiga qarashli Asht tumanining Ashoba qishlog„ida tug„ilgan. U dushmanga qarshi 6-yil jang qiladi, o„nlab qo„rboshilar va minglab mujohid vatanparvarlar Rahmonqulning ishonchli jangchilari boiganlar. Shahobiddin Yassaviy (Xo„ja Ahmad Yassaviy maqbarasi shayxining o„gii) «Turkiston achchiq haqiqatlari» kitobida Rahmonqul qo„rboshi haqida bunday yozadi: «Ko„p shuhratga ega boigan hushyor va botir qo„rboshi. Dushmanga bergan zarbalari shoyoni zikrdir» 1 . Haqiqatan ham Rahmonqul qo„rboshi o„zining tog„dagi qishlogi Ashobada kuchli istehkom qurib, Qurama togiari xalqi orasida va Namangan viloyatida katta mavqega ega boigan. Qizil askarlami ko„plab qirgan, ularga pandlar bergan. Qizil armiya razvedka boshqarmasi tayyorlagan «1922-yil 1- martga qadar Farg„onada bosmachilikning paydo boiishi va rivojlanishining qisqacha ocherki»da Rahmonqul qo„rboshi haqida ham maiumotlar bor: «Rahmonqul tojik boiib, mutlaqo savodsiz odam... Juda ayyor va makkor kishi, ruslami ko„rarga ko„zi yo„q». Bosqinchilar tomonidan tayyorlangan bu hujjatda Rahmonqulga nafrat kuchli boiganligi tushunarli va tabiiy bir holdir. Ammo uning rus xalqiga qarshi qo„yilishi va «tojik» deb ko„rsatilishi haqiqatga xilofdir. Chunki Rahmonqul ham boshqa qo„rboshilar singari rus xalqini emas, balki Rossiya bosqinchilarini «ko„rarga ko„zi yo„q» edi. Ammo uning otarga o„qi doimo tayyor boiganligi haqiqatdir. Shuningdek, u tojik emas, balki o„zbek boigan. Qizil armiya Rahmonqulni qoiga tushira olmagach, uning qarorgohi atrofida tog„ qishloqlari aholisiga bir necha bor hujum qilib, qirginbarotlar uyushtirdi, aeroplan (samolyotlardan) tinch aholi ustiga hisobsiz bombalar yog„dirdi. Ana shundan so„ng Rahmonqul qo„rboshi yana o„ziga xos jasoratni namoyish etdi, uni tutib bermagan xalqi «gunohi»ni o„z bo„yniga olib, 1923- yil oktabr oyida 40 ta yigiti va 4 ta yordamchisi bilan ixtiyoriy sur‟atda taslim boidi. Sho„ro hukumati bir yildan so„ng, 1924-yilning kuzida Rahmonqulni Qo„qon shahrida sud qilib, 10 ta eng yaqin maslakdoshi bilan birga otib tashladi. Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|