O'zbekiston tarixi
Turor Risqulovning tarjimai holi. «Saodat» jumali, 1992-yil, 5-6-sonlar
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
Turor Risqulovning tarjimai holi. «Saodat» jumali, 1992-yil, 5-6-sonlar. 9-bet. 93 qarama-qarshilikni kuchaytirayotganliklari, «musulmon yo„qsil- laming talaygina joylarda davlat qurilishida tegishlicha» ishtirok etmayotganliklari to„g„ridan-to„g„ri ta‟kidlangan edi. Turkiston Markaziy Ijroiya Qo„mitasining raisi A.A.Kazakov o„lkadagi bunday vaziyatni oqlab, 1919- yil 24-mayda o„sha musulmon kommunistlarining 1-0ika konferensiyasida shunday degan edi: «Turkiston jumhuriyatida 95 foiz musulmon va faqatgina 5 foiz ruslar yashaydi va shu 5 foiz butun hokimiyatni deyarli o„z qo'lida ushlab turibdi. Shunday qilib, ozchilik hukmronligi davom etmoqda. Lekin bu vaqtincha hoi. Musulmon dunyosi tayyor boigach, biz jumhuriyatni boshqarish ishini unga topshiramiz. Biz ularga yordam beramiz» 1 . A.A.Kazakov va uning atrofidagi maslakdoshlari Turkiston oikasidagi mahalliy aholi savodsiz, proletariat yo„q, shu bois- dan ular hokimiyatni mustaqil boshqarishga tayyor emas degan asossiz uydirmani ilgari surardilar. Bunday g„oyani Turkiston Kompartiyasining III syezdida (1919- yil iyunda) P.G.Konstan- tinopolskiy quyidagicha ifoda etgandi: «Ochiq aytamanki, Turkistonda proletariat yo„q, yarim proletariat bor, ezilgan yo„qsillar bor, ezilgan dehqonlar bor, nazarimda, bu omma tarixiy jarayonni ilgari suradigan... inqilobiy kuch boia olmaydi» 2 . Turor Risqulov 1919-yil iyun oyida Turkiston Kompartiyasining III 0„lka Qurultoyida Turkkomissiyaning Farg„ona to„g„risidagi ma‟ruzasida ochiq-oydin aytgan edi: «Farg„onada Sho„ro hokimiyati yo„q... u yerda eski Nikolay zamonidagi tartib hukmron... Bizning partiyaviy o„rtoqlarimiz barcha musulmon yo„qsillardan shubhalanadilar... Ijroiya qo„mitaning majlisini qilganda ba‟zi masalalami muhokama qilish chog„ida eski shaharlar vakillarini majlis zalidan chetlatganlar, chetlatilganlar ham - o„sha ishchilar, rus yo„qsillari ulardan chetlanmoqda» 3 . Shu boisdan ham Turkiston Kompartiyasining ko„zga ko„ringan arboblaridan biri awalida jadidchilik harakati peshqadamlaridan biri Toshpoiatbek Norbo'tabekov 1920-yil 1-8-sentabrda Boku shahrida o„z ishini olib borgan Sharq xalqlarining birinchi qurultoyida so'zlagan nutqida zaharxanda bilan aytgan edi: «Turkiston tarixi musulmon dunyosining boshqa qismlarida tarqalmasligi uchun men hoki- Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|