O'zbekiston tarixi

Birinchi va asosiy sabab. 
Turkiston oikasi xalqlarining erk, ozodlik 
va milliy mustaqillik uchun kurashga tarixiy an‟anaviy 
1
Hakimov R.A. Zarubejnaya istoriografiya istorii bosmachestva v Sredney Azii 1917-
1932 g.g. (na materialax anglo-amerikanskoy literaturi). Dis. KIN. 07.00.09.-Т.: 1992. 41^3-
betlar.
2
 0‘sha manba, 69-bet.
3
Шомагдиев И.И. Очерки гражданской войни в Ферганской долине. - Т.: 1961, 
56-бет.
107 

---

moyilligi, 
ota-bobolarimizning 
udumlariga 
sodiqligi, 
bosqinchi 
mustamlakachilarga nisbatan cheksiz nafrat, tiz cho„kib, bo„yin egib va qul 
boiib yashashdan ko„ra tik turib, kurashib jang maydonida mardonovor 
oiimni afzal koiishligi, Vatan va millatga nisbatan cheksiz hurmat, sadoqat 
va vatanparvarligidir. 
Ikkinchi sabab. 
Chor Rossiyasining mustamlakachilik va shovinistik 
siyosatiga sodiq boigan sho„ro hukumatining Turkiston oikasida olib borgan 
ulug„ davlatchilik va oika xalqlarining insoniy qadr-qimmatini va g„ururini 
kamsituvchi siyosiy, iqtisodiy, ma‟naviy, mafkuraviy va aksilmilliy genosid 
siyosatidir. Bolsheviklaming targibot va tashviqotlariga aldanib dastlab ular 
tomoniga o„tgan tub yerli aholi vakillari Oktabr to'ntarishidan so„ng o„z 
ko„zlari bilan sho„ro hukumati yurgizgan siyosatni ko„rib darhol undan yuz 
o„gira boshladilar. Jumladan, Mustafo Cho„qayev 1917-yil 9-dekabrdayoq 
oikada hukm surayotgan sho„ro hukumatining yoii begunoh qurbonlaming 
qoniga bulangan degan edi. «Chunki mazkur hokimiyat xunrezlikning oldini 
ola biladigan musulmonlarsiz o„matilgan. Hamkorlik haqidagi takliflarimiz 
isyondan so„ng ham ular tomonidan rad etildi»
1
. 
1918- 
yil 9-mayda jadidlaming «Hurriyat» nomli gazetasida 
«Bolsheviklarimiz» deb nomlangan maqola eion qilindi. Unda 
bolsheviklaming barcha hiyla-nayranglari fosh etiladi: «Bolsheviklar» ish 
boshig„a o„tib olg„on kunlarda: «Biz kichik millatlarg'a tamom hurriyat va 
istiqlol beramiz!» deb va‟da qilgan boisalar ham bu quruq so„zlari qog„oz 
ustindagina qoldi, bular hozircha hech bir millatning muxtoriyat va 
istiqloliyatini tasdiq etmadilar, balki bilaks shunday muxtoriyat va 
istiqloliyat eion etgan mamlakatlarga to„p va pulemyot bilan muqobala 
etdilar va etmoqdalar. 
...Bolsheviklaming bu g„ayritabiiy tilaklari, buzuq g„arazlari hozircha 
Rossiyada bo„lg„on hech bir millat tarafindan qabul qilinmadi. Shuning 
uchundirki, bolsheviklar o„zlarig„a bo„ysunmay «sotsializm» maslagini 
qabul etmagan millatlar bilan umshmoqdalar. Musulmonlar orasiga 
muxolifat solmoq uchun musulmon soldatlarini va musulmon ishchi, 
dehqonlarini ig„vo etdilar... Musulmonlar bolsheviklaming buzuq 
muddaolarini anglab olib o„zlarini tortdilar, aldanmadilar». 
...Toshkent shahar Dumasining so„nggi majlisida deputat Ibn