- ishchi kuchi va ishlab chiqarish vositalari o‘rtasidagi mutanosiblik;
- mahsulotni yaratish uchun zarur bo‘lgan turli qismlari o‘rtasidagi mutanosiblik va h.k.
Hududiy (territorial) mutanosiblik
|
Milliy iqtisodiyotning turli hududlari o‘rtasida taqozo etiluvchi ma’lum nisbatlardagi moslik
|
- hududlararo kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayon-larining turli fazalarining uzluksizligini ta’minlovchi nisbatlar;
- ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonlarining me’yorda amalga oshishini ta’minlovchi soha va tarmoqlarning mam-lakat hududlari bo‘yicha rivojlanganlik nisbati;
- hududlarda tashkil etilgan ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilma ob’ektlari miqdori o‘rtasidagi nisbat va h.k.
|
Mamlakatlararo mutanosiblik
|
Jahonning turli davlatlari o‘rta-sida taqozo etiluvchi ma’lum nisbatlardagi moslik
|
- davlatlarning jahon hamjamiyatida tutgan iqtisodiy o‘rni va rolini namoyon etuvchi nisbatlar;
- davlatlarning xalqaro mehnat taqsimotidagi ishtiroki;
- eksport va import hajmi jihatidan davlatlar o‘rtasidagi nisbat va h.k.
|
Iqtisodiy mutanosiblik – iqtisodiyotning turli sohalari, tarmoqlari, tomonlari va bo‘limlari o‘rtasidagi miqdor va sifat jihatidan muayyan nisbatlardagi o‘zaro moslik bo‘lib, barqaror ravishda takrorlanib turuvchi doimo rivojlanishda, o‘zgarishda bo‘ladigan iqtisodiy hodisa va jarayonlarni ifodalovchi umumiqtisodiy kategoriyadir. Uning talablarini hisobga olgan holda amalda qo‘llanishi iqtisodiyotning barqaror, tebranishlarsiz, inqirozlarsiz rivojlanishining muhim sharti hisoblanadi.
Bu iqtisodiy kategoriyaning ob’ektiv xarakteri shundaki, kishilar tomonidan uni mensimaslik, e’tiborga olmaslik turli xil yo‘qotishlarga, ortiqcha ishlab chiqarish va sarflarga, oxir-oqibatda iqtisodiy nomutanosiblik va inqirozlarga olib kelishi mumkin.
Iqtisodiyot tuzilishidagi o‘zgartirishlar, chetdan mahsulot olib kelishni qisqartirish, iqtisodiyotning xomashyo yetishtirishga qartilgan bir tomonlama yo‘nalishini bartaraf etish va uning eksport imkoniyatini kengaytirish, tarmoqlar ichidagi va hududiy jihatdan vujudga kelgan nomutanosibliklarni bartaraf etish asosida iqtisodiyotning mutanosib va barqaror rivojlanishini ta’minlash vazifalarini hal etish bilan bog‘liqlikda amalga oshirildi.
Shu vazifalardan kelib chiqib, iqtisodiyot ichki tuzilishidagi o‘zgarishlar – respublikaning energetika
va oziq-ovqat mustaqilligini ta’minlovchi tarmoqlarni rivojlantirishga qaratildi. Bunda birinchi navbatda eng muhim o‘zak tarmoqlarni – neft va gaz sanoatini, energetikani, rangli metallurgiya sanoatini, mashinasozlik majmuasini, qishloq xo‘jalik va agrosanoat majmuasining boshqa sohalarini rivojlantirishga ustunlik beriladi.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT
Do'stlaringiz bilan baham: |