O’zbekistonda Islom moliyaviy instrumentlaridan foydalanish orqali korporativ sektorni rivojlantirish istiqbollari

6
 O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Oliy Majlisga Murojaatnomasi. 2020 yil 29 dekabr. 
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3.848 (SJIF)
January 2023 / Volume 4 Issue 1
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
1015

---

maqsadga muvofiq. Kengashning ishchi organi sifatida quyidagi asosiy vazifalari bilan 
shug‘ullanuvchi nodavlat tashkilot shaklidagi Islom bank-moliya tizimini rivojlantirish 
fondi tashkil etish: 
– O‘zbekistonda islom bank-moliya infratuzilmasini shakllantirish va 
rivojlantirish istiqbollarini o‘rganish va shu masala yuzasidan Kengashga takliflar 
taqdim etish va kerakli tashkiliy ishlarni amalga oshirish; 
– islom moliya tizimini shakllantirish va rivojlantirish uchun turli manbalardan 
(jumladan xususiy tarmoqdan) moliyaviy mablag‘lar jalb qilish (bunda moliya 
mablag‘larini faqat shaffoflik siyosati talablariga javob beradigan manbalardangina 
jalb qilish asosiy mezon bo‘lishi shart); 
– kelajakda O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat yuritadigan barcha 
turdagi islom moliya muassasalari faoliyatini muvofiqlashtirish (Markaziy bank yoki 
boshqa davlat idora va tashkilotlarining vakolat va vazifalarini takrorlamagan holda); 
– muntazam ravishda islom bank-moliya tizimi buyicha tijorat banklari xodimlari 
uchun xorijdan sohaning yuqori malakali mutaxassislarini jalb qilgan holda maxsus 
o‘quv kurslari tashkil etish; 
– islom bank-moliya tizimi yaxshi rivojlangan chet davlatlarida (masalan 
Malayziya va Buyuk Britaniyada) maxsus trening va seminarlar tashkil qilish; 
– O‘zbekiston tijorat banklari, lizing va investitsion kompaniyalari xodimlari 
uchun dunyoning yetakchi islom banklari, lizing va investitsion kompaniyalarida 
amaliyotlar (internship) tashkil qilish; 
– xalqaro nufuzga ega olim va mutaxassislarning kitoblarini o‘zbek va rus 
tillariga o‘girish, ular asosida islom bank-moliya tizimi bo‘yicha qo‘llanmalar 
tayyorlash va chop etish; 
– aholining moliyaviy savodxonligini, shu jumladan islom moliya tizimi 
sohasidagi tushuncha va bilimlarini shakllantirish va oshirish borasida amaliy ishlar 
olib borish, jumladan ilmiy-ommabop maqola va kitoblar tayyorlash va chop etish, 
radio, televideniye va internetda shu mavzuda maxsus eshittirish va ko‘rsatuvlar tashkil 
qilish, ijtimoiy tarmoqlar orqali turli tanlovlar o‘tkazish va h.k.z. 
Xulosa 
O‘zbekistonda xalqaro islom tashkilotlari, ilmiy hamjamiyat, ta’lim muassasalari, 
islom bank-moliya muassasa va guruhlari o‘zlarining tor milliy doirasidan tashqariga 
chiqishi va islom moliyasini muvaffaqiyatli joriy qilgan davlatlar tajribasini aholi va 
milliy muvofiqlashtiruvchi tashkilotlar, moliya bozori ishtirokchilari va amaldorlar 
orasida keng targ‘ib qilishi va shu orqali islom moliyasi mohiyatini qabul qilish va 
tushunib yetish darajasini oshirishi zarur. Islom moliyasi xizmatlari joriy etilgan 
davlatlarda samarali va mutadil ishlab kelmoqda. Islom bankchiligini tashkil etish 
orqali ko‘pchilik qismi musulmon bo‘lgan davlatda, samarali faoliyat yuritish va davlat 
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3.848 (SJIF)
January 2023 / Volume 4 Issue 1
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
1016

---

iqtisodiyotiga sezilarli darajada ta’sir etishi mumkin. O‘zbekistonda islom moliyasini 
tashkil etish bo‘yicha quyidagilar yechim bo‘lishi mumkin:
– avvalo mamlakatimizda alohida markaziy islom bankini tashkil etish;
– mukammal bo‘lgan huquqiy-asosiy bazani yaratish bo‘yicha ommaviy 
muhokamaga quyish;
– islom banklarida shar’iy kengashlarni va turli xalqaro muvofiqlashtiruvchi 
markazlar (idoralar) tashkil qilish;
– islom bank-moliya tizimini joriy etgan va islom moliyasi rivojlanishi uchun 
mustahkam asos yaratgan mamlakatlarning muvofiqlashtiruvchi tashkilotlar bilan keng 
ko‘lamdagi sherikchilik aloqalarini bog‘lash.
Har bir yaratilayotgan yangilikni nazorat qilish orqali uni muvofiqlashtirib 
turiladi. Ya’ni O‘zbekistonda markaziy islom bankini tashkil etish orqali uni tartibga 
solish, muvofiqlashtirish va samarali faoliyat yuritishda ko‘makchi bo‘lib turmog‘i 
darkor. Mazkaziy tashkilotda nafaqat ichki balki, tashqi aloqa qilish orqali sohada 
yuzaga kelayotgan muammolarga yechim topilishi va yangiliklarni joriy etilishi orqali 
soha rivojida muhim qadam bo‘lishi mumkin. Shar’iyat kengashini tashkil etish orqali 
halol va to‘g‘ri bitimlar bo‘layotgani, yangi sheriklar bilan tushuntirish ishlarini olib 
borish samarali yechim bo‘ladi. Muammolarni anglab yetish va tan olish samarali 
yechimlar topish yo‘lida boshlang‘ich nuqta hisoblanadi. Bu esa tizimning o‘zi va 
uning barcha “tarkibiy qismlarini” sog‘lomlashtiradi. Agar yuqorida aytib o‘tilgan 
muammolarning hech hal qilishsa, bu - tizimning rivojlanishi va yuksalishida ulkan 
qadam tashlangan bo‘ladi.