O’zbekistonda sport musobaqalarini yaratilishining o’ziga xos xususiyatlari

Sportcha yurishda sportchi quyidagi ikkita shartni bajarishi zarur: 

-  har bir qadamda tayaniladigan oyoqning tizzasi tana vertikal holatga 

kelganda to`g’rilanishi kerak; 

-  yurish o`tkazilayotggan yo`l sirtidan oyoq kaftlari uzilmasligi, ya`ni 

oldingatashlanishi oyoq ikknchisi yo`l sirtidan oyoq ikkinchisi yo`l sirtidan (oyoq 

kaftlari) uzilmasdan ilgariroq yo`l sirtiga qo`yilishi kerak. 

Agar ishtirokchi o`z harakatlarini usuli bilan sportcha yurish  qoidasini 

buzgan bo`lsa, hamam unga ogoxlantirish beradi, ammo hakamning ikkinchi 

---

 

77 

marta xuddi shunday sabab bilan ogoxlantirish berishga haqqi yo`q. Bunda 

hakam ishtirokchi raqamini baland ovozda `lon qiladi, unga qanday qoida 

buzilganligi belgi orqali ifodalangan oq kartochkani ko`rsatadi, yerdan uzilishi 

sodir bo`lgan bo`lsa –  “~”, vertikaldan o`tish lahzasida oyoq bukilgan bo`lsa – 

“>>” . qoidani ikkinchi marta buzganlik  yoki birinchi marta qo`pol buzganlik 

(ochiqdan  –  ochiq yugurish) uchun hakam ishtirokchiga sariq kartochka 

ko`rsatadi, katta hakamga bu haqida maxlumot yozib junatadi 

(“diskvaliyaikatsiya”ga). Bir necha hakamdan uchta shunday haqamlik 

ma`lumotini olgan katta hakam ishtirokchini diskvaliyaikatsiya qilish uchun 

qaror chiqaradi.  

“Ogoxlantirish” yoki “diskvaliyaikatsiya” uchun kartochka ko`rsatilgan ish 

ishtirokchi qo`lini ko`tarib, hakam signalini tushunganligi tasdiqlash lozim.  

M o d d i y   b o y l i k l a r  -  xilma-xil sport inshoatlari, maxsus anjomlar, 

uskunalar,  mablaglar,  jamiyat  a`zolarining  jismoniy  kamo  loti  darajasi(sport 

yutuklari)  demakdir. 

M a ` n a v i y  b o y l i k -  esa tarbiya tizimi yaratgan, shakllan tirgan 

goyaviy, ilmiy, tashkiliy,  amaliy va maxsus ilmiy yutuklar hisoblanadi. Jismoniy 

tarbiya orkali har kanday inson uziga munosib jismoniy madaniyat mazmunini 

uzlashtiradi, shu soxa yutugi uning shaxsi mulkiga (boyligiga) aylanadi. 

Jismoniy madaniyat  jamiyatning rivojlanishida  ma`lum  xizmat larni 

bajaradi: