O’zbekistonda sport musobaqalarini yaratilishining o’ziga xos xususiyatlari

 

2.4. O’zekistonda ommaviy musobaqalarni o'tkazish 

Ommaviy musobaqalarga tayyorgarlik ko'rish va o'tkazishda ularda ko'p 

sportchilarni qatnashishini hisobga olish muhim, chunki maktablarda ommaviy 

musobaqalarni uyushtirishga boshqacha yondashish zarurligini ko'rsatmoqda. 

Maktab o'quv-chilari orasida gimnastikadan ommaviy musobaqalar o'tkazish keng 

tarqalgan. Ularni birdaniga 3—4 to'da va undan ko'proq to'dada o'tkazish mumkin. 

Erkin mashqlarni, ertalabki gigiyenik gimnastika shaklidagi mashqlarni bajarish 

uchun birdaniga butun jamoani (har bir ishtirokchi uchun alohida belgilar bo'lsa, 

yaxshi bo'ladi) maydonchada joylashtirish kerak. Mashqlarning sifatini baholay-

digan hakamlar guruhi sportchilarni mashq bajarishi yaxshi ko'ri-nadigan joyda 

o'tirishadi. 

Jamoa sportchilari musobaqa dasturidagi mashqlar bajarilishini yakunlab, 

«erkin» holatida bo'ladi va hakamlar ko'rsatkichlar orqali ularni baholarini 

ko'rsatadilar, kotiblar esa bu baholarni umumiy qaydnomaga ko'chiradi. Musobaqa 

shunday tashkil qilinganda jamoa mashq bajarish uchun 3—5 minut vaqt sarflaydi, 

xolos. 

Jamoalarni bir turdan ikkinchi turga o'tish tartibini bayonno-malarda ko'rsatish 

maqsadga muvofiqdir. Bu turlarni almashtirishdagi noaniqlikni bartaraf etadi va 

unga sarflanadigan vaqtni qisqartiradi. 

Zal, giinnastika maydonchasi, o'yingoh kotibi. maktab hovii-sining hajmiga va 

hokazolarga qarab, u yoki bu to'da uchun musobaqa dasturining turlari 

(jihozlar)ni sektorlar bo'yicha yoki doira bo'ylab joylashtirishi mumkin. 

Ommaviy musobaqalarni boshqarish uchun bong bo'lishi kerak, bong 

urilganda barcha jamoalar joy almashtirish uchun tayyorlanadilar, harakat musiqa 

jo'rligida amalga oshiriladi, bunda ishtirokchilar jadvalga muvofiq navbatdagi 

---

 

82 

turga o'tadi. Ommaviy musobaqalar shu tarzda uyushtirilganda har bir jamoa 

sardorini va kuzatuvchi o'qituvchilarga katta mas'uliyat yuklanadi. Ular ishti-

rokchilarni uyushtirishlari va o'z vaqtida musobaqaning bir turidan ikkinchisiga 

almashishlarini ta'minlaydi. 

Gimnastika bo'yicha ommaviy musobaqalar tashkilotlar, o'quv maskanlari va 

boshqa jamoalarda (semestr, yarim yillik va h.k. o'quv musobaqalari), 

shuningdek, «Alpomish va Barchinoy» sog'lomlash-tirish testining gimnastika 

talablariga binoan o'tkazilishi mumkin. Musobaqa oxirida kotibiyat (har  bir 

jamoa) har bir qat-nashchi va butun jamoaning erishgan natijalarini (ommaviy 

musobaqa nizomiga muvofiq) hisoblab chiqadi va bosh hakamlar hay'ati 

(ko'pincha bosh hakam) aniqlangan ballar yig'indisiga ko'ra qatnashchilarni 

mukofotlaydi. Undan tashqari, musobaqa oxirida eng kuchli jamoalar va 

ishtirokchilar (shaxsiy) aniqlanadi, ular muayyan musobaqaning g'oliblari sifatida 

mukofotlanishadi.