O’zbekistonda tuproqlar ularning xususiyatlari tuproq haqida

BO’Z TUPROQLAR

• 
  2. Bo’z tuproqlar-dengiz sathidan 900 m balanlikda to’q tusli bo’z, 500 (700)- 900 m tipik, 250-700 m och tusli bo’z tuproqlar tarqalgan. Odatda to’q tusli bo’z tuproqlar past tog’ va tog’ yonbag’irliklarida (nishabligi 50-100) o’rta toshli, melkozemi kam bo’lgan delyuvial-prolyuvial yotqiziqlar ustida rivojlanadi. To’q tusli bo’z tuproqlar profili ham qisqa, (chimli qatlam 3-5 sm, chim osti qatlami 4-7sm), gumus bu qatlamlarda 2,0-2,5 foyizni tashkil qiladi, mexanik tarkibi esa o’rta va qisman o’rta qumoqlidir. Tipik va och tusli bo’z tuproqlar esa tog’ oldi prolyuvial tekisliklarida rivojlanadi.
  

Qo’riq sharoitda ular uchun juda qisqa 3-5sm lekin uncha mustaxkam bo’lmagan chimli qatlam bo’lib, u odatda o’rta qumoqli, och tusli bo’z tuproqlar esa engil qumoqli, kam gumusli (1,1-2,2 %), tuproq yuzasida mayda toshchalarning mavjudligi bilan xarakterlanadi. Bu tuproqlarda karbonatli qatlamlar, ayniqsa tipik bo’z tuproqlarda, yaxshi ifodalangan.

• 
  Qo’riq sharoitda ular uchun juda qisqa 3-5sm lekin uncha mustaxkam bo’lmagan chimli qatlam bo’lib, u odatda o’rta qumoqli, och tusli bo’z tuproqlar esa engil qumoqli, kam gumusli (1,1-2,2 %), tuproq yuzasida mayda toshchalarning mavjudligi bilan xarakterlanadi. Bu tuproqlarda karbonatli qatlamlar, ayniqsa tipik bo’z tuproqlarda, yaxshi ifodalangan.
  

Cho’l(sahro) qumli tuproqlar - bu bevosita tekisliklar bepoyon Qizilqum hududi bilan tutash bo’lgan tekis relefli sharoitda rivojlangan. O’simlik dunyosi asosan polin (supurgi) va sho’ralardan iborat, o’t o’simliklari (chim hosil qiluvchilar) juda kam. Bu tuproqlarda genetik qatlamlar deyarlik ifodalanmagan chim va chim osti qatlamlarida 0,4-0,6% gumus bo’ladi, lekin mexanik tarkibi qumli bo’lganligi sababli shamol eroziyasiga chalingan, shuning uchun bo’lsa kerak, tuproqning yuza qismi mayda shag’allidir. Odatda bu tuproqlar tarqagan hududlardan chorva uchun yaylov sifatida foydalaniladi.

• 
  Cho’l(sahro) qumli tuproqlar - bu bevosita tekisliklar bepoyon Qizilqum hududi bilan tutash bo’lgan tekis relefli sharoitda rivojlangan. O’simlik dunyosi asosan polin (supurgi) va sho’ralardan iborat, o’t o’simliklari (chim hosil qiluvchilar) juda kam. Bu tuproqlarda genetik qatlamlar deyarlik ifodalanmagan chim va chim osti qatlamlarida 0,4-0,6% gumus bo’ladi, lekin mexanik tarkibi qumli bo’lganligi sababli shamol eroziyasiga chalingan, shuning uchun bo’lsa kerak, tuproqning yuza qismi mayda shag’allidir. Odatda bu tuproqlar tarqagan hududlardan chorva uchun yaylov sifatida foydalaniladi.