O`zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi A`jiniyaz atindag`i No`kis ma`mleketlik pedagogikaliq instituti

I BwLIM. SINFGA  №IS№AChA TAVSIFNOMA 

Sinfdan  wquvchi bwlib, … tasi  qizlar va … tasi  wgil bolalar. 

Shulardan … tasi  «Bolalar va wsmirlar» uyushmasi a`zosi. 

«wquvchilarning  bilim    darajalarini      nazorat  qilishning  reyting    kwra    a`lochi  va 

wzlashtirmovchi  wquvchilar soni». 

Sinf  wquvchilari  darslarda  ongli  intizomga  erishgan  va  sinfdan  tashqari  ishlarning 

kwpgina masalalarini mustaqil hal etadi. wquvchilar faol, mehnatsevar va dwstona jamoadir. 

Sinf  rahbari    wquvchilar  haqidagi  quyidagi    ma`lumotlarni  shu  bwlimga  keltirishlari 

mumkin 

:

 

1. Bola  qaerda yashaydi 

?

 2. Uning ota

−

onasi qaerda va kim bwlib ishlaydi 

?

 

3. Oila tarkibi, oilaning madaniy darajasi. 4. Oiladagi wzaro munosabat. 

5.Oiladagi  bolaga  ërdam berishning wziga xosligi. 6. Bolaning  uydagi  kun tartibi va 

maishiy ahvoli. 

7.  Bolaning  uy  va  jamoat  ishlariga  ishtirok  etishi.  8.Fan    twgaraklariga  qatnashishi  

(maktab va maktabdan tashqaridagi). 9. Bolaning  maktabdan tashqaridagi  dwstlari va tanishlari. 

10. wquvchi ëzda qaerda 

?

 11. Bola haëtidagi  eng muhim voqea

−

hodisalar. 

12.  Gazeta  va  jurnallarga  obuna  bwlishi.  13.  wquvchi    salomatligining  ahvoli  

xodimlarining  ma`lumotiga kwra. 

II BO’LIM. TARBIYaVIY VAZIFALAR 

1. wquvchilarni  mehnatda va wzbek xalqining mustaqil davlat  qurishdagi bunëdkorlik  

ishlarida ishtirokini ta`minlash. 

2.  Ëshlarni    baynalmilal  va  boshqa    xalqlarning  qardoshlarcha  dwstligi  ruhida 

tarbiyalash. 

3.  wquvchilarning  wzlashtirmaslik  sabablarini  aniqlash  va  bartaraf  etish  choralarini 

belgilash. 

4. wquvchilarni umumiy wrta ta`limdan  keyingi bosqichga  tayërlash. 

5.Yuksak ma`naviyat,  iymon va e`tiqodli bwlish, istiqlol goyalarini singdirish. 

6.Sinfdagi barcha wquvchilarning bilim   darajasini oshirishga erishish. 

7.  wquvchilarning  ongli  intizomi  uchun  wqishga  va  mehnatga  twgri  munosabati  uchun 

kurash olib borish. 

        8.wquvchilar  faoliyatini  tashkil  etishda  ularning  mustaqilligi  va  tashabbuskorligini  oshirib 

borish. 

9. «Bolalar va wsmirlar  uyushmasi» ga kirish uchun tayërlash. 

 

Sinf rahbari tomonidan wtkaziladigan barcha tarbiyaviy tadbirlar shu bwlimga kiritilib, 

sinf  tarbiyaviy  soatlari  deb  yuritiladi  (yil  davomida  e0

−

er  soat  dars    jadvaliga      kiritiladi),  u 

soddalashtirilgan,  barcha sinflar uchun qulay  quyidagi andozaga  tushirilishi  mumkin.  Avvalgi 

adabiëtlarda  berilgan  rejalashtirish  chizmasiga  «Bajarilish  turi»  qwshimcha  sifatida  kiritildi. 

Maqsad,  rejalashtirilgan  mavzu  masalan,  «Ota

−

onam 

−

suyangan  togim»  yuzasidan  suhbat, 

kecha.,  konferentsiya  uchrashuv,  ekskursiya  va  xhokazolar    wtkazish  mumkin.  Albatta,  bu 

tadbirlarning  barchasini  yuir  wquv  yilida    wtkazib,  sinf  rahbarining  tarbiyaviy  ish  rejasida  bu 

mavzu  har yili takrorlanib, bajarilish turi  wzgartirib boriladi. Sinf rahbari mehnatining unumli 

bwlishida bu usul ancha samara beradi. 

 

№

 

Tarbiyaviy tadbirlar 

nomi 

Bajarish turi 

Vaqti 

Mas`ul kishi 

Ijrosi haqida 

1 

Ota

−

onam  suyangan 

togim 

Uchrashuv 

Mart oyining 

1

−

haftasi 

Sinf ota

−

onalar  

qwmitasi raisi 

Tadbirga 

… ota

−

ona, 

…wquvchi 

ishtirok etdi. 

 

Sinf  tarbiyaviy  soatlarining  mavzulari  tubandagi  tarkibiy  qismlarni  wz  ichiga  oladi  va 

yuqoridagi andozaga tartib bilan jamlanadi. 

I.Ma`naviyat va burch tarbiyasi 

Ma`naviyatimizning qadimiyligi, mazmun va mohiyati, wziga xos xususiyatlari, asosiy 

tamoyillari,  uning  jamiyatimiz  taraqqiëtidagi  roli  va  ahamiyati,  Prezidentimiz  asarlari  va 

nutqlarida  insonni  jonli    mavjudotlardan  ajratib  turadigan  ong  va  til,    aql

−

idrok  va  tafakkur, 

odamgarchilik,  muruvvat  va  sahovat,  rahm

−

shavqat,      mehr

−

oqibat,  iymon

−

e`tiqod,  

mehnatsevarlik,  halollik,  poklik,  tabiatni      e`zozlash,  ilm  va  fanni,  adabiët  va  san`atni, 

madaniyatni sevib ardoqlash, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga sadoqat, wzi va wzga millat 

kishilarini, ularning tili, tarixi, madaniyati, urf

−

odatlari va an`analarini hurmat qilish va qadrlash  

xislatlarini tarbiyalash asosiy maqsad qilib olinadi. Tarbiyaviy soat mavzulari 

:

 

1.  Ma`naviyat  insonga  havodek,  suvdek  zarur.  2.  Insonni  haëtini  bezaydigan, 

gwzallashtiradigan  omil    ma`naviyatdir.  3.  Davlat  va  millat  ma`naviyati  bilar  kwrkamdir..  4  

Ma`naviy barkamol kishilar   haëti biz uchun namuna. 5.halollik va rostgwylik 

−

inson fazilati. 6. 

Bugun  niyat

−

ertangi  haqiqat.  7.  Chin  va    ëlgon  dwstlik.  8.  haqiqiy  va  qalbaki  qahramonlik.  9. 

Ëmon odatdlan saqlan. 10. Iymonsizda Vatan tuygusi bwlmaydi. 11. wz gururingni  himoya qila 

olasanmi

?

 12. Qur`oni  karim va hadis sharifdan parchalarni wqish va  muhokama qilish. 

II. Vatanni  sevmoq iymondandir. 

«Uning baxt

−

saodati, ërug  istiqboli, farovon kelajagi uchun yashash, kurashish , kerak 

bwlsa  jonini fido qilish shu muqaddas zaminda yashaëtgan har bin inson uchun baxtdir». 

I.A.Karimov  Inson uchun ota

−

ona, akawuka, dwst

−

birodar qanchalik zarur bwlsa, ham 

Vatan ham shunchalik mw`tabardir. Uni asrab

−

avaylash bizning burchimizdir. Chunki «Shu aziz 

Vatan  barchamizniki»,  ekanligi  wquvchilarga  tushuntirilib,  Alloh  taoloh,  tilu

−

zabon, 

ongu

−

tafakkur bergan inson uchun Vatandan ortiq  mehrigië va ulug ne`mat  bergan inson uchun 

Vatandan ortiq mehrigië va ulug ne`mat  ywqligini isbotlovchi  mavzular bu bwlimga kiritilishi 

mumkin.  1.  Vatan 

−

  sen    suygan  odamlar  manzili.  2.  Vatan

−

  bu  tugilgan  joy.  3.  Vatan 

−

  bu 

insonlar  yashaydigan    muqaddas  zamin.  4.  «Davlat»,  «hukumat»,  «Xalq»  tushunchalari  nima 

?

 

5.Urush  va  mehnat  farniylarini  e`zozlaymiz.  6.  Galaba  va  mustaqillik  kunini  sharaflaymiz.  7. 

harbiy  wyinlarda  ishtirok  etish.  8.Vatanimga  xizmat    qilaman.  9.  Chin  Vatanparvarlik  wz 

wlkasini  sevishdan  boshlanadi.  10.  hadisdan  mavzuga  oid    parchalarni  wqish  va  muhokama 

qilish.  11.  Respublikamiz          istiqlolini    mustahkamlashda  faolmiz.  12.  wzingiz  yashab  turgan 

mahalla,  qishloq,  tuman,  viloyat  tarixini  bilasizmi 

?

  13.  Mening  vatandoshim 

−

  zamondoshim. 

14.  «Bizdan  ozod,  obod  vatan  qolsin».  15.  Ëv  qochsa  ,  botir  kwpaër.  16.  Mustaqillik    uchun 

kurashgan  ajdodlarimiz

−

faxrimiz. 17. Wzbekiston 

−

Vatanim manim. 

III. Baynalmilal tarbiya 

1.  Baynalmilal  birlik  nima 

?

  2.  Sen    hamdwstlik  mamlakatlari  va  ularning  bolalari 

haqida  nimlaarni  bilasan 

?

  Bu    mavzuga  tayërgarlik  tubandagicha  tashkil  etilishi  mumkin.  

hamdwstlik  mamlakatlaridan  biri  tanlanib,  uning  tashkil  topgan  vaqti,    geografik  jihatdan  

joylashishi,  aholisi,  tabiiy  boyliklari,  iqtisodi,  adabiëti

−

san`ati,  chet  mamlakatlar  bilan  aloqasi 

kabi  savollar  wquvchilarga  bwlib  beriladi.  Navbatdagi  tarbiyaviy  soatga    geografiya,  tarix  va 

adabiët   wqituvchilari taklif qilinib, wquvchilar tinglanadi. Fan wqituvchilarining suhbati bilan 

mashgulot  yakunlanadi.  3.  Bizning  mahalla,    qishloq  va  tumanda  necha  xil  millat  vakillari 

yashaydi  va  ular  qanday  aloqadalar 

?

  4.  Tuman  va  viloyatlardagi    qwshma  korxona  vakillari 

bilan  uchrashuv  uyushtirish,  ekskursiya  tashkil  etish.  5.Chet  tillarni  wrganish

−

iqtisodiy 

mustaqilli poydevori. 6. Chet tili wqituvchisi bilan xorijiy tilda ma`lum    temaga atalgan kecha 

wtkazish. 7. hamdwstlik mamlakatlari hamda chet  ellik  wquvchilar bilan aloqa boglash. 8. Chet 

mamlakatlarda  ta`lim  olaëtgan  yurtdoshlarimiz  bilan  aloqa  wrnatish,  ular  orqali  u  mamlakat   

haqida ma`lumot twplab, muhokama qilish. 

IV. Estetik (nafosat) tarkibi 

1. Musiqani  qanday tinglash kerak 

?

 2. Badiiy asar qanday  wqiladi 

?

 

Afsuski, hozirgi kunda wquvchilarimiz kitod mutolaasiga qiziqmay  qwydilar . Zeroki, 

mashhur  tatar  olimi  Rizouddin  ibn  Fahruddinning  «Nasiyhat»  kitobidan  olingan  ushbu  parcha  

wquvchilar bilan ishlab chiqilsa, wquvchilarning bu kasalligiga  shifo bwlsa ajab emas. 

Kitob  va mutolaa 

1. Gwzal kitoblar ajib narsalarni kwruvchi  kw,  avloqda sirdosh ëlgizlikda dwst, ojizlik 

vaqtlarda  ërdmchi,  hasratda  shodlik    keltiruvchi,  fikrlarni  nurlantiruvchi,  u  zamon    ahvolidan 

swzlovchi  ummatlar,  voqiotini  hikoya    etuvchi,  aqlli  kimsalarning    aqllarini    kwrsatuvchi  oz 

haqli 

−

  kwp    foydali  narsalardir.  Shuning  uchun  kitob  olmaqda  baxillik  etmangiz,  kitoblardan 

ayrilmangiz. 

2.  Lekin kitoblar orasida  ywq, narsalar  ëzilmish 

−

 ma`nosiz narsalar ila twlganlari

−

da 

bordir, bwlarni wqimoq, qiymatli umrni zoi` etmaqdalar. Shuning tsuchun fikrlarni   nurlantirjak, 

xulq poklarga ërdam berajak, aqlni  ortirajaq kitoblarni ixtiër etib, boshqalardan yiroq bwlingiz.  

Foydali kitoblarni wqimaq kwngliga shodlik keltirur, fikrga oziq bwlur, zehnga  quvvat berur … 

3.  ba`zi  kimsalar  bwladiki,  «kitobi  kwb»  deb  xalq  orasida  nom  chiqarmoq    uchungina 

kitob  yigib,    wzlari  hechda  foyda  olmasalar.  Boshqalargada»  foyda  oldirmaslar,  hatto  ichlarida  

nimalar boriliginida bilmaslar. Bular  yuq tashuvchilar misolidadir. Shuning uchun sizlar wzingiz 

foyda olajak bwlgan kitoblarni wzingiz foyda olmoq uchun ixtiër etingiz. 

4. Mutolaa   insonning yuziga  nur, kwngliga shodlik keltirur. Ushbu sabab uchun   zehn  

xizmati  ila  mashgul  bwluvchilar  harnaqadar  oriq  bwlsalarda,  aqllari  semiz    va  ë  muhabbatli 

bwlur. 

5.  musiqaning  ajobiy  sahifalari 

−

  musiqali  soat  wtkazish.  wquvchilarga  mumtoz   

ashulalardan  birining  nomi  aytiladi.  Topshiriq 

:

  she`r,  muallifi,  bastakori  haqida  ma`lumot 

twplab  kelish,  grampalstinka  ëki  magnit    tasmasiga  ëzilgan    qwshiqni    topish  va  birgalikda 

eshitib, muhokama qilish, bolalar wzlariga topshirilgan vazifani musiqa wqituvchisi ërdamdi sinf 

tarbiyaviy soatida  muhokama qiladi. 

6. Sen mehmoni qanday kutasan, mehmonda wzingni qanday tutasan

?

 (Mehmon bwlish 

va kutish  adabi haqida) 

7.  «San`atkor  dunësida»,    «Ulug  rassom»  mavzularida  suhbat,  uchrashuv,  ekskursiya 

wtkazish , al`bom ëki stend tayërlash. 

V. Bilim olishda ongli munosabatni tarbiyalash 

Bu tarbiyaviy tadbirni  yuqoridagi kitobdan olingan quyidagi parchalarni sinf tarbiyaaiy  

soatida  ishlab chiqilsa, maqsadga muvfoiq bwladi. 

1.  Ilm  kwngil  kwzini  ochur,  nodonlik  qorongulikni  keltirur,  ulug  darajalar      etkurur, 

dushmanlarga  qurol  bwlur,  tiriklikni  saqlar,  dunë  kutmaq  sabbalarini  bildirur  ,  yurt  ichida  va 

umumxalqlar  ila qanday suvratda bwlmak kerak ekanini wrgatur. Ilm olimlarning  xurmati bw,  

grilardan qurqusiz  davlat va hech bitmayturgan boylikdir. 

2.  Olimlar  paygambarlarning  vorislari,  dunëning  nurlari  bwlib,  nodonlarda  dunëda 

turganlari  holda  wliklar  huqmidadirlar,  chunki  ular  Olloh  taoloning  ajib  narsalariga  kerak  

vaqtidagina  kwz  solurlar,  lekin  ibrat  ola  bilmaslar.  Kerak  vaqtida  suv  ichadilar,  ammo  suvning 

nimadan hosil bwlgani, chashmalarning qaerdan kelibyu, qaerga ketganlaridan xabar bwlmas. 

3.  Ilmi  kwb  kimsalarga  qaraganda  oz  ilmli  bwlmakdan  uyalmangiz,  balki  bilmaq 

qwlingizdan kelajak narsalarni bilmay qoluvingizdan  uyalingiz, chunki bunisi aybdir. 

4.  Ilm  axllariga  nafs  ortidan  ywrmaq    hech  kelishilgan  ish  emas,  shuning  uchun 

shariy`at wlchovidan tashqari mol sevmangiz shahvatlarga asir bwlmangiz. 

t.har  vaqt  ilmga  muhabbat  qwyingiz,  wrgatilmish  narsalarni  ixlos    ila  tinglangiz. 

Keraklilardans wng kerakliklarni wrganingiz va har bir ilmdan kwrkam  bw bilingiz, hech vaqt 

ilmga takabburlik kwrsatmangiz. 

5.  Ilm  wrganmak    harnaqadar  gwzal      ish  bwlsa 

−

da,  buzuk  niyat  ila  bwlganida 

gwzalligi  ywq  olur.  Shuning  uchun    «Bizdan  Olloh  taol  rizo  bwlsin  ham  yaxshi  ishlarga  sabab 

bwlsin», dey niyat etingiz. Bu esa  yaxshi niyatdir.  «Imom, muazzin, oxund, qoziy ëki muallim, 

mudarris va nima bwlsa 

−

da , bir marataga   erishsak edi», deb niyyat  etmangiz, kwnglingizda 

bu kabi narsalar bw, chiqaringiz, chunki bw  yaxshi niyyat emasdir. Zero ilmdan  maqsad daraja  

emas , balki  foydali odam bwlmakdir. 

6.  Xazinangizda  bwlgan  ilmdan  ortiqni    da`vo  etmangiz,    wz

−

wzingizga    uluglik      ila 

hukm  aylamangiz.  Bilursizmi,  donlari  kw  va  yirik  bwlgan  boshqdar  har  vaqt  boshlarini    qwyi 

solib    tururlar.  Donsiz  ëki  donli  boshoqlar  boshlarini  ywkori  kwtarib  tururlar,  ozgina  havo 

silkinsa, silkina boshlaydilar, holbuki, wzlarining wtga ëndirmaqdan boshqa foydalari bwlmas. 

1.  «Swnggi  axborot»  minuti    wtkazish.  wquvchilarga  navbat  bilan  hafta  mobaynida 

Vatanimiz  va  chet  el    yangiliklaridan  twplab,  muhokoma  qilinadi.  Materiallar  gazeta,  radio  va 

televideniyadan  twplanadi.  Buning  uchun  har    tarbiyaviy  soatda  e

−

r  minut  vaqt  adratiladi, 

davomida  har bir wquvchi bu tadbirda bir marta qatnashadi. 

2. wquvchilarni maktabdagi fan twgaraklarni qatnashishini etish va kuzatish. 

3.  «wylab  kwr»,  «Bahs»,  «Bilib  qwygan  yaxshi»,  «Yangiliklar»  mavzularda  sinfning 

munozara burchagini tashkil etish. 

4. Gazeta va jurnallarga obuna bwlishini ta`minlash. 

5.  Radio  va  televideniyalarda  wtadigan      wquvchilarbop  eshittirish  kwrsatuvlarini 

eshitish va kwrish, uni muhokoma qilish. 

6. Fan haftaliklarida  ishtirok etish. 

7.  Fanga  oida  maktabda  tashkil  etiladigan  kwrgazma,  kecha,  badiiy    olimpiadalarda 

qatnashish. 

VI. Ekologik tarbiya 

Inson  samaralim  ehnati,  tabiat  noz

−

ne`matlaridan  oqilona  foydalanishi  va  uning 

gwzalliklaridan  bahramand  bwlishi  tufayli  farovon  haët  kechiradi.  wquvchilar  bu  tushunchani 

shakllantirishda  ekologik  tarbiya    muhim  wrin  tutadi.  Ekologik  tarbiya

−

  bu    wquvchilarda 

atrof

−

muhitga  nisbatan  beparvo  bwlmaslik,  tabiat,  inson,  hayvonot  va  wsimliklar  dunësini 

e`zozlashni  shakllantirish demakdir.  Bu jaraën dars va sinfdan tashqari mashgulotlarda amalga 

oshiriladi. 

1. Yashab turgan tuman, viloyat tabiatini wrganish. 

2.  «Suvsiz  hayt  bwlmas»,  «er  xazina,  suv  oltin»,  «Tabiat  uchinchi

−

akamiz»  

mavzularida  til  adabiët  wqituvchisi  hamkorligida  insho    wtkazish,  muhokama  qilish,  namunali 

insholar kwrgazmasini tashkil etish. 

3.  «Tabiat  boyliklari  deganda  nimani  tushunasiz

?

»,  «Tabiatni  Tabiatni  asrash  uchun 

nimalar  qilish  kerak

?

»,  «№anday  daraxt  va  gullarni  sevasiz

?

»  mavzularida  munozara    tashkil 

etish. 

VII. Sogliqni saqlash. Soglom avlodni tarbiyalash tadbirlari 

1. Tibbiët xodimlarining «Tozalik va sogliq» haqidagi  suhbatlarini uyushtirish. 

2. «Soglom tanda

−

soglom aql», «Sogliq tuman boylik» mavzularda munozara wtkazish. 

3. Buyuk allomalarning sogliq

−

salomatlik haqidagi wgitlarini muhokama qilish. 

4. Gazeta, jurnal va badiiy asarlar qanday wqiladi 

?

 mavzusida munozara. 

5.Jinsiy tarbiya borasida wqil va qiz bolalarga alohida

−

ma`lumot berish. 

Shuningdek, «Nasiyhat» kitobidan «Ovqatlanmak» va «Ichmak» 

 Odoblari haqidagi ibratli parchani ishlab chiqilsa maqsadga muvfoiq bwladi. 

VIII. Jismoniy tarbiya 

«Badan tarbiya bilan  mu`tadil va uzoq vaqt shugullanuvchi 

kishi tabiblarning davomiga muhtoj bwlmaydi». 

Abu Ali ibn Sino 

Kelajak avlodni har jihatdan etuk qilib tarbiyalash, wquvchilarni jismoniy baquvvat, har 

qanday  muhitga,  mehnatga  qodir  va  chidamli  qilib  tarbiyalash    maqsadida  sinf  tarbiyaviy  soat 

darslari va boshqa tarbiyaviy tadbirlarda tubandagi mavzulardan foydalanish. 

1.  Salomatlikni  saqlash  va  tiklash  uchun  jismoniy  mashqlardan  foydalanish 

(Maktabdagi darsdan oldingi badan tarbiya mashqlariga qatnashishlarini ta`minlash). 

2.  wquvchilarni  maktab  va  maktabdan  tashqaridagi  sport  musobaqalariga  

qatnashishlarini ta`minlash. 

3. «Ëshlik 

−

 chaqqonlik» mavzusida suhbat. 

4. «Ular bilan faxrlanamiz» mavzusida uchrashuv wtkazish, al`bom  ëki stend  tayërlash 

(maktab, tuman ëki viloyatdan chiqqan sport  mash`allari haqida). 

5.«Agar yursang piëda, umring bwlar  ziëda» mavzuida ta`til vaqtlarida ekskursiyalarga 

chiqish. 

6.Sport musobaqalariga jalb qilish. 

7. Vatandosh  buyuk allomalarimizning jismoniy tarbiya haqidagi fikrlarini muhokama 

qilish. 

Tarbiyaning  muhim sohasi sanalmiz jismoniy tarbiya haqidagi wzbek mutafakkir olimi, 

etuk  pedagog  Abdulla  Avloniyning  «Turkiy  guliston  ëxud  axloq»  kitobidan  olingan  ushbu 

parchani    wrganish    wrinlidir.  «Badanning  salomatva  quvvatli  bwlmogi  insong  eng  kerakli 

narsadir». Chunki, wqimoq, wqutmoq,  wrganmoq va wrgatmoq uchun insonga kuchlik, kasalsiz 

jasad  lozimdur.  Sog  badanga  bwlgan  nisonlar  amallarida,  ishlarida,  ibodatlarinda  kamchilik 

qilurlar.  Badan  tarbiyaning  fikr  tarbiyasiga  ham  ërdami  bordur.  Jism  ila  ruh,  ikkisi  bir 

choponning  wng  ila  tersi  kabidur.  Agar  jism  tozalik  ila  ziynatlanmasa,  ëmon  xulqlardan 

saqlanmasa, choponni ustini  quyub, astarini  yuvub, ovoroa bwlmoq kabidurki, har vaqt kiri iiga 

uradur. Fikr `tarbiyasi uchun malxam va soglom  bir vujud kerakdur». 

IX. Eng yangi yangiliklar va tarixiy sanalarni nishonlash tabdirlari 

Mustaqillik  tufayli      haëtimiz  kundan

−

kunga    farovonlashib  borishi  shubhasiz.  Albatta 

buning  negizida  Prezidentimiz  va  hukumatizning  yangi

−

yangi  farmon,  buyruq  va  kwrsatmalari 

ëtadi.  Buni  biz  shartli  ravishda  rejaga  «Eng  yangi  yangiliklar»  deb  kiritdik.  Bu  bwlim  rejaning 

eng oxirgi tadbirlaridan hisoblanadi va rejaning oxiriga kiritiladi. Tarixiy sanalardan swng qayd 

qilinadi.  Tarbiyaviy  tadbirlarda  ularni  wrganish  va  haëtga  tadbiq    etish  zarur,  ya`ni  zamon 

talablariga  kwra  chiqarilgan    yangiliklar  reja  tuzilgandans  wng  e`lon  qilinsa,  sinf  rahbari 

belgilagan  tarbiyaviy  tadbirni  wquv  yilning    qaysi  yarim  yilligidan  qat`iy  nazar,  tarixiy 

sanalardan  keyin  mavzuni  qayd  etadi  va  tegishli  tadbir  wtkazadi.  Maktab  rahbarlari  rejani 

tasdiqlaëtgan  vatlarida  bu  bwlimning  qay  tarzda    aks  etganligini  ahamiyat  berishlari  zarur. 

Tarbiyaviy  papkada  nimalar  bwlishi  kerak

?

  Sinf  tarbiyaviy  papkasi  sinf  rahbarining  tarbiyaviy 

sohasida  olib  boriladigan  ishlar  twplamidir.  Bunda  faqat  wquvchilarning  ësh  xususiyatlariga 

qarat  tarbiya  borasidakerak  bwladigan  materiallar  bwlishi  kerak.  Yuqoridagi  tajbilardan  kelib 

chiqib,  sinf  rahbarining  tarbiyaviy  ish  rejasi  bir  katta  daftarda  bwlishi  maqsdaga  muvofiq,  deb 

topgan edik. Sinf rahbari mehnatini  ixchamlashtirish, nazoratni va boshqaruvchni ilmiy asosda 

tashkil etish uchun reja mundarijasi  tubandagi bwlishini tavsiya etamiz. 

1.  Sinfga    qisqacha  tavsifnoma.  2.  Tarbiyaviy    vazifalar.  3.  wquvchilarga  tarbiya 

berishning  asosiy  turlari  va  shakllari  (Eslatma 

:

  mundaridja  mazmuni  1

−

e  b6limlarda  tavsiya 

etilganidek  ëritiladi  va  daftar  bwlim  hajmiga    kwra  mundarijalanadi).  4.  wquvchi,  wqituvchi, 

ota

−

onalar bilan suhbatlar alohida

−

alohida betlarda  qayd  etiladi. 5.Tarbiyaviy soatlarni  hisobga 

olish  (Tarbiyaviy  soatga  bir  bsoat      darsga  qanday  tayërlansa,  bu    tadbir      uchun  dam  shunday 

hozirlik  kwrish  talab  etiladi).  Mundarijaning  bu  qismida    har  hafta      wtkazilgan  tarbiyaviy 

soatning  mavzusi,  bajarilish  turi,  vaqti,    kim  tomonidan  bajarilganligi    (haqidagi  qisqacha 

baënnoma) qayd etiladi. Demak tarbiyaviy papkada 

:

 

−

tarbiyaviy    ishlar  rejasi 

;

 

−

rejalashtirilgan  mavzuga  oid  rmisolalar

;

 

−

ywl  harakati   

xavfsizligi  va  ëngindan  saqlanish  qoidalari  yuzasidan  dastur  va  kwrsatmalar  hamda  tarbiya 

borasida    kerak  bwladigan  zarur    materiallarga  bwlsa  bas.  haftalik      tarbiyaviy  tadbirni 

rejalashtirishda  sinf  rahbari  mavsumni,  tarixiy  sanani,  eng  yagni  yangiliklarni  hisobga  olish 

kerak.  Rahbarning  esa,  tarbiyaviy  soatni  twlaqonlik  va  qiziqarli    wtishida  yuqoridagilar  uning 

nazaridan chetda qolmasligi zarur. 

 

 

 

Bekkemlew ushin sorawlar 

11. T

a’rbiyaliq isler rejesin duziw jollari? 

2. O

qiwshilardin’ aqiliy tarbiyasinda mektep,   shanaraqtin’ birligi printsipi 

degen ne? 

            3. Rejelestiriwge qoyilatugin talaplar? 

……………………………………….. 

 

Usinilg`an a`debiyatlar 

1.  A.Embergenov,  T.  Seytniyazov,  T.  Kulmuratov,  Z.  Baltasheva,  Sh.  Arzuova,  IBM 

kompyuterleri ha`m WINDOWS sistemasi. No`kis 1998. 

2. S.I.Rahmonqulova, IBM PC shaxsiy komp`yuterlarida ishlash, T.-1998.,224 b. 

3. www.ziyonet.uz/informatika_asoslar.zip  

4.  www.informika.ru/informatika.zip